Familietoestanden

Dat familieleden uit elkaar kunnen groeien, blijkt uit de verwrongen situatie waarin de twee zussen uit Het uur tussen hond en wolf verzeild zijn geraakt. Er is een gezamenlijk verleden dat jarenlang diep werd weggestopt, zodat bij een hernieuwde ontmoeting alleen nog maar wantrouwen en geforceerde omgangsvormen overblijven. Silke Scheuermann publiceerde gedichten en verhalen en debuteert nu met deze fraaie roman. Over aantrekking en afstoting tussen bloedverwanten en het probleem van drinken en eten.

Er is iets gebeurd tussen deze vrouwen tijdens hun gezamenlijke jeugd, die overschaduwd werd door de gevoelens van het ene kind dat zich achtergesteld voelde ten opzichte van haar oudere zus. Ines was de lieveling van papa en groeide onbewust uit tot ideaalbeeld, want ze is populair, zeer aantrekkelijk en een succesvol kunstenares geworden. De hoofdpersoon en verteller van deze geschiedenis, de jongere zus, is ooit naar Rome vertrokken, heeft zich daar in een onbezonnen huwelijk gestort en is na een paar jaar en een snelle scheiding teruggekeerd naar Frankfurt.

Kopie

Het boek begint wanneer de jongere zus op een ochtend haar dagelijkse baantjes in het zwembad gaat trekken en een veelzeggende confrontatie met zichzelf heeft:

Vanochtend ben ik niets, niets dan een vage omtrek, op de smalle strook tussen bassin en glaswand van het zwembad, de zoveelste weerspiegeling van een jaren geleden beëindigd leven, de schaamteloze kopie van een eerste zin.

Deze gedachte gaat vooraf aan de eerste ontmoeting met Ines sinds lange tijd. Ze proberen allebei een vorm te vinden om in de omgeving van de ander te kunnen passen: er wordt voorzichtig afgetast en gezocht naar herkenning en gespreksonderwerpen. Kai, de bezorgde vriend van Ines, doet later een onbeholpen verzoek om hulp voor haar in een crisis verkerend kunstenaarsschap, dat gebaat zou zijn bij een tijdelijk verblijf in het appartement en het gezelschap van haar jongere zus. Die dit plan vervolgens keihard afwijst.

Complicaties

Langzaam komt ze toch onder invloed van Ines, die het vermogen bezit de aandacht van haar omgeving volledig op te eisen. Ze ontdekt wat het eigenlijke probleem van haar zus is: Ines is behoorlijk aan de fles. Of de drank de oorzaak is van haar ‘painters block’ of het gevolg daarvan, wordt niet duidelijk. Ook is er nog Carol, een ex-geliefde van Ines die voor de nodige opschudding zorgt: ooit heeft deze een paar nachten doorgebracht met Ines, die zoveel indruk maakten dat ze er niet meer van los kan komen. En zo gaat het maar door met het opvoeren van complicaties die uiteindelijk het verhaal in dit boek moeten vormen. Maar het blijft een opsomming zonder uitkomst. De personages draaien om elkaar heen, confronteren elkaar, ruziën met elkaar, vrijen met elkaar en het leidt allemaal nergens toe.

Of toch wel. Het leidt tot de vaststelling dat er eigenlijk het meeste mis is met de hoofdpersoon zelf. Terwijl we door haar ogen naar de alcoholische en zelfdestructieve Ines kijken, wordt duidelijk dat zij zelf de grootste zoektocht doormaakt. Eens is ze gevlucht naar Rome voor die onbewuste invloed van Ines, die haar een permanent minderwaardigheidscomplex bezorgde. Maar nu ze weer terug is, is het gevoel hetzelfde. Ze probeert dat aan Kai uit te leggen:

Ik vertelde over de tijd toen ik het dikkerdje was en Ines de prinses, mijn prinses, ik daarentegen was niemand, niemand speciaal, en dat het mij ook nu nog, telkens als ik haar zag, zo verging.

Dus dat is het: eten en uiterlijk. En met Ines als blijvende kwelgeest die nu nota bene zélf in de lappenmand ligt. De confrontatie met zichzelf in spiegelende ramen, een etalage met ‘superslanke poppen’, gerechten die ‘bedreigend’ overkomen, alles wijst op een flinke eetstoornis. Deze krampachtige situatie lijkt ook de oorzaak van haar moeizame omgang met mannen. Ze legt het aan met een onaantrekkelijke en oudere collega, waarbij slechts de nabijheid van een ander persoon deze verhouding degradeert tot “een vereniging die haar oorsprong niet had in de begeerte, maar in de wens om te vergeten”. Ook gaat ze naar bed met Kai en houdt hem voor dat hij eens zal moeten kiezen tussen de twee zussen. Het zijn mechanische en kille scènes, een liefdesspel waar altijd de derde persoon mee lijkt te doen.

Afkicken en opkrabbelen

Dan is er plotseling toch ruimte voor wat warmere gevoelens. Na een dronken valpartij belandt Ines in het ziekenhuis en krijgt dagelijks bezoek van haar zus. Om te voorkomen dat Ines in het geheim moet gaan leuren om aan drank te komen, neemt ze telkens een fles whisky mee. Als Ines het ziekenhuis verlaat om opgenomen te worden in een afkickkliniek, lijkt de toenadering nog een stap dichterbij te zijn gekomen. Zus zit veilig opgeborgen, nu zelf weer overeind proberen te krabbelen.

Silke Scheuermann heeft een meeslepende schrijfstijl, die hier en daar wat pathetisch overkomt maar wel bijdraagt tot de gang van het verhaal. Een gejaagdheid die goed past bij de leegte in de gemankeerde levens van deze mensen, op zoek naar liefde bij anderen maar vooral bij zichzelf.