Europese brieven

De Fransen noemen het ‘petit histoire’: kleine, illustratieve verhalen bij grotere thema’s. De Nederlandse Rosemarijn Milo trouwde na een half leven in Amsterdam met Fransman Yves Nicolay en vertrok naar de stad Metz in noordoost Frankrijk. In een veertigtal brieven beschrijft ze met gevoel voor detail en in een licht ironische toon grote en kleine facetten van hun dagelijks leven.Ook als je de taal van het nieuwe land bijna perfect beheerst, misschien juist als je er goed thuis in bent, is het lastig om de gevoelswaarde en impact van alle woorden te overzien. In de eerste plaats in de gesprekken met haar partner. ‘Alsof ik een toneelstuk rondloop’, bekent Milo, wanneer ze Yves haar liefde verklaart. Hoe kun je uitdrukken wat je echt bedoelt? Hoe kun je oppakken wat de ander werkelijk wil zeggen? Dat geldt voor de partner, maar net zo goed voor de belastingambtenaar. De auteur haalt een bevriende immigrante aan die zegt zich een ander te voelen in de andere taal. Taal, cultuur en identiteit zijn nauw met elkaar verweven. Zuiver communiceren is al moeilijk in de moedertaal en in een tweede taal is het een constante klus.

De geschiedenis van de stad Metz en de wonderlijke vermenging van invloeden sinds de Frans-Duitse oorlog van 1871 komen uitgebreid aan bod. Het hele gebied – Elzas-Lotharingen – werd door Duitsland geannexeerd en pas na de Eerste Wereldoorlog teruggegeven. Architectuur, de culturele injectie van het Centre Pompidou Metz, maar ook de dorpen en de natuur rond de stad krijgen aandacht. Door de persoonlijke vorm, brieven aan de thuisblijvers, wordt het nergens een reisgids. Milo weet ook met rake, geestige observaties de Franse politieke verwikkelingen en niet te vergeten de bureaucratie neer te zetten.

Ecologisch droomhuis
Hilarisch wordt het verhaal wanneer het echtpaar besluit een stukje grond te kopen en het ultieme ecologische huis te laten bouwen. Verplichte kost voor iedereen die last heeft van dromen over milieuvriendelijke zelfbouw. Hier geldt de Wet van Murphy: alles wat fout kan gaan gaat ook fout. Na eindeloos veel slapeloze nachten trekken ze uiteindelijk weg uit La Dominance, het nette flatgebouw in een buitenwijk van Metz. Wie weet heeft Milo tijd om naast het ecologisch wonen een vervolg te schrijven op deze prettig leesbare ‘brieven van een immigrante’.