Geraakt door iets nieuws

De titel van de bundel, Ontmoeting met de onbekende, geeft in vier woorden aan waar de meeste verhalen over gaan. We treffen haar personages vaak op een schijnbaar weinig belangrijk moment in hun leven – een feestje, een doordeweekse avond. Dan worden ze plotseling geraakt door iets onbekends, iets nieuws. Ze komen een onbekende tegen, of horen een nieuwe waarheid waardoor hun leven verandert.

Er staat schijnbaar weinig op het spel. De verhalen eindigen vaak met een gewone handeling: ‘En met een bruuske beweging sloot hij de hoge ramen en hij schoof zorgvuldig de grendel ervoor’, bijvoorbeeld. Of: ‘Nooit meer, denkt ze, zal ik volkomen verlaten zijn. En na een kleine aarzelende verwondering: Ik leef immers…’ De uitwerking van de eerder ervaren openbaring wordt niet gelijk duidelijk. Gooien de personages het roer om? Slaan ze met hun leven een nieuwe weg in? Daar is het Haushofer niet om te doen: het gaat om de ontmoeting, het vaak zeer korte moment van crisis. Zo loopt ze echter ook het risico dat haar verhalen niemendalletjes worden, die niet al te veel resoneren bij de lezer en weinig bekoren.

Net Die Wand

Sommige verhalen zijn inderdaad wat slaps. Gelukkig zijn er genoeg uitzonderingen, zoals het eerste verhaal, ‘Ontmoeting met de onbekende.’ We volgen een vrouw op een feestje dat zij geeft maar waar ze niet zeer geïnteresseerd in is. Haar gasten ‘zagen er afschuwelijk uit – zoals mensen van middelbare leeftijd er nu eenmaal uitzien wanneer ze te veel gerookt en gedronken hebben en allang in bed zouden moeten liggen.’ Ze loopt naar buiten, een parkje in. Daar ‘werden er twee handen op haar ogen gelegd.’ ‘Ze was verbaasd,’ noteert de verteller, ‘maar eigenlijk niet geschrokken.’ Ze blijft een tijdje stil staan, terwijl de onbekende over haar ogen wrijft. Wanneer ze haar huis weer in loopt, blijken alle gasten verdwenen. Ze ziet haar man, die een man is geworden die veel op haar man lijkt, maar toch een onbekende is. Dit mysterieuze en beklemmende verhaal voelt net zo sterk aan als Die Wand.

Het tweede verhaal, ‘Kersen’, ademt een heel andere sfeer, minder mysterieus, maar net zo dreigend. Een jong meisje verveelt zich bij godsdienstles en gaat de worden van de leraar verhaspelen: ‘evangelie’ wordt ‘efanchelie’, ‘apostel’ ‘appostul’. Wanneer haar vader langs komt, is ze bang dat hij haar zal straffen: ‘Zou hij me meteen gaan slaan? dacht ik, en ik kwam aarzelend dichterbij.’ Hij straft haar niet, wat waarschijnlijk net zo effectief is.

Kleine luikjes

Helaas halen niet alle verhalen het niveau van deze twee. Wel maakt Haushofer (en vertaler en samensteller Ria van Hengel) indruk met de kleine luikjes die ze opent, waardoor de lezer voor korte tijd het leven van haar personages kan volgen. Het zijn geen grootse levens of meeslepende verhalen – en soms is dat jammer, maar ‘Ontmoeting met de onbekende’ en ‘Kersen’ bewijzen dat Haushofer dat niet nodig heeft.