Boeken / Fictie

De liefde ter veiling aangeboden

recensie: Leanne Shapton (vert. Nico Groen) - Belangrijke voorwerpen en persoonlijke bezittingen uit de collectie van Lenore Doolan en Harold Morris, inclusief boeken, kleding en sieraden

.

Wie het boek van Shapton ergens op tafel zou zien liggen, zou zweren dat het een echte veilingcatalogus betrof. De perfect daarop lijkende omslag, met een aankondiging van de veiling, een logo van een fictief veilinghuis en een afbeelding van twee kitscherige hondenbeeldjes, verraadt niets van zijn werkelijke inhoud. Ook de binnenkant, met op het eerste gezicht een willekeurige verzameling afbeeldingen van de te koop aangeboden voorwerpen, geeft niet direct iets prijs. Pas wie de moeite neemt om de afbeeldingen en de bijbehorende omschrijvingen nauwkeurig te bestuderen, ontdekt dat achter elk voorwerp een verhaal schuilgaat.

Voyeurisme

~

Elk voorwerp, hoe nietszeggend en klein ook, is een schakeltje in het grotere verhaal dat de relatie tussen Lenore Doolan en Harold Morris beschrijft. Het stel ontmoet elkaar in oktober 2002 op een Halloweenfeestje van gezamenlijke vrienden. Al snel vertoont de relatie kleine scheurtjes en hebben ze beiden hun twijfels. Angstvallig houden ze dit voor elkaar verborgen. Uiteindelijk, ruim drie jaar later, is er geen redden meer aan en is van wat er ooit was tussen hen niets meer over.

Maar voor het zover is, weet de lezer inmiddels meer over de hoofdpersonen dan zij van elkaar weten. Want weinig blijft er verborgen. Zelfs een klein krabbeltje op de achterkant van een boodschappenlijstje krijgt de lezer te zien. Het zijn deze kleine, intieme details die ervoor zorgen dat de lezer zich schaamtevol bewust wordt van zijn eigen nieuwsgierigheid. Want wie zou niet graag eens het huis van vrienden overhoop halen om meer over hen te weten te komen? Shapton geeft deze neiging tot neuzen in het privéleven van anderen onbelemmerd de ruimte.

Reconstructie
Naast het aanzetten tot ongegeneerd voyeurisme zet het boek ook de fantasie flink aan het werk. De schrijfster kauwt niets voor en legt niets uit, zelfs de beschrijvingen bij de afbeeldingen geven niet veel meer weer dan de kale feiten. Het is aan de lezer om het verhaal te reconstrueren. Een grote uitdaging is dit niet, maar dat hoeft ook niet. Had Shapton de lat te hoog gelegd dan was het boek niet meer geweest dan een lastige puzzel. Het verhaal, herkenbaar en ontroerend, was verborgen gebleven.

Want het achterliggende verhaal is juist wat dit boek zo bijzonder maakt. Hoe grappig en inventief de hele vormgeving ook is, zonder het verhaal van de voorbije liefde tussen twee mensen was het boek niet meer geweest dan een leuke gimmick. Nu schemert er op de achtergrond iets door wat gekwalificeerd kan worden als literatuur. Toch blijft het onduidelijk wat het werk van Shapton nu precies is. Want is het een kunstboek of een roman? Een antwoord daarop is moeilijk te geven. Maar dat is ook niet belangrijk. Belangrijker is dat Shapton met haar veilinggids vol waardeloze maar persoonlijke spulletjes een nieuwe en vooral erg creatieve manier heeft gevonden om het oude en tot in den treure herhaalde verhaal over de liefde nieuw leven in te blazen.