Boeken / Fictie

The war on terror in huiselijke kring

recensie: Ken Kalfus - Een vreemdsoortig onheil

.

Niettegenstaande deze komische scènes blijft er toch iets hangen. De échte absurditeit dient namelijk niet enkel om te lachen, ze laat ook zien hoe verdraaid het moderne leven wel niet is. De twee hoofdpersonen vergeten waarom ze nu eigenlijk willen scheiden. De haat die ze voor elkaar voelen oogt zelfs volkomen willekeurig. Het lijkt er zelfs op dat hun scheiding enkel een economisch doel dient: teveel New Yorkse relatietherapeuten, advocaten, rechtbanken en verhuurbedrijven profiteren van de teloorgang van het huwelijk van de Harrimans. Ook het leven in New York wordt danig op de hak genomen in Een vreemdsoortig onheil. De vertwijfeling van de inwoners laat zien hoe ontworteld de moderne stedeling is. De burgers wentelen zich in een vals gevoel van veiligheid en na de aanslagen van 11 september, die zo’n belangrijke rol spelen in dit boek, wordt het maar al te duidelijk dat deze zekerheden tijdelijk en fragiel zijn. Zo blijken het huwelijk, werk en de pensioenschema’s van de hoofdpersonen niet bestand tegen de grillen van het leven.

Cartoonesk
De humor in het boek is heel apart. Kalfus’ methode om te gebeurtenissen op het wereldtoneel te vermengen met de levens van de hoofdpersonen maakt zijn roman erg cartoonesk. Vooral het middenstuk blinkt uit in totale absurditeit, met als absoluut hoogtepunt de scène waarin de echtgenoot plannen voor een bom van het internet haalt en zich vervolgens inspant om het springtuig te maken, zodat hij zijn gezin en het appartement kan opblazen als zelfmoordenaar. Hij slaagt er echter niet in om zijn zelfgemaakte bom te laten ontploffen; de inspanningen die de gezinsleden daarna gezamenlijk leveren in een poging de bom alsnog te laten werken komen het dichtst bij enige vorm van intimiteit binnen de familie. Kalfus gebruikt de satirische scènes in zijn boek om de heroïek van 9/11 enigszins te ontkrachten. Hoewel de versmelting van realiteit en fictie soms enigszins gekunsteld oogt, slaagt Kalfus in zijn opzet: de lezer krijgt een goed beeld van de neuroses van het moderne New York.

New York
Ken Kalfus heeft reeds een aantal boeken gepubliceerd. Zijn stijl doet daarbij telkens erg ‘New Yorks’ aan en vertoont daarom een hoop overeenkomsten met andere hedendaagse New Yorkse schrijvers, zoals Jonathan Safran Foer en Paul Auster. Ook deze auteurs behandelen thema’s als moderne verlorenheid en absurdisme. Kalfus heeft echter onmiskenbaar een eigen stem en dat merk je meteen in het begin van deze roman, wanneer de vliegtuigen zich in het WTC boren. Hij laat zien dat de reacties van de Amerikanen niet enkel patriottistisch van aard zijn, maar ook gekenmerkt worden door zelfzuchtigheid en paranoia. Als eerste durft Kalfus de gebeurtenissen van 11 september in een roman te combineren met humor. Het verhaal is weliswaar op bepaalde momenten erg inconsistent – het einde is bijvoorbeeld erg afwijkend van de rest van het boek – maar het verfrissend gebruik van satire maakt het boek desalniettemin de moeite waard.