Boeken / Fictie

Een hard gelag

recensie: James Meek - Het hart viel binnen (vert. Robert Neugarten)

.

Ritchie Shepherd is een personage dat zich onsterfelijk waant. Goed en slecht bestaan niet voor Ritchie. Handelingen hebben slechts gunstige of ongunstige gevolgen. Hij heeft een geheime buitenechtelijke relatie met een minderjarig meisje dat hij via zijn programma Teen makeover heeft leren kennen en weet alles wat krom is recht te praten. Zijn zus Bec daarentegen is een vrouw die altijd het goede probeert te doen. Zij verwerft bekendheid wanneer ze een relatie krijgt met de bekende wetenschapper Alex Comrie.

Fascinerende personages
Het draait in de roman om het dilemma waar Ritchie mee geconfronteerd wordt. Zijn geheim zal gepubliceerd worden, tenzij hij belastend, publiceerbaar materiaal over Bec aanlevert. Meek introduceert veel personages die allemaal hun eigen rol hebben binnen deze kwestie. Het wordt bij de meeste personages echter na vele pagina’s pas duidelijk dat ze een aandeel hebben. Dit zorgt ervoor dat de roman bij tijd en wijle wat richtingloos lijkt.

Dit maakt het boek echter niet saai. De personages die Meek ten tonele voert zijn fascinerend en herkenbaar. Ze zijn in drie groepen op te delen. Er worden onverschillige personages als Ritchie, dogmatische personages die hun ethiek aan iedereen op willen dringen en integere personages als Bec beschreven. Wanneer personages uit verschillende groepen bij elkaar komen, leidt dit tot interessante dialogen en gebeurtenissen. Op deze manier wordt de richtingloosheid van de roman gedeeltelijk gecompenseerd.

Humor
Daarnaast maken ook de ironische stijl en de grappige situaties waar de personages in terechtkomen veel goed. Zo is het de eerste pagina’s al meteen raak. Ritchie wordt wakker en ziet dat zijn gitaar weg is. In die gitaar heeft hij de mobiele telefoon verstopt waarmee hij zijn jonge minnares Nicole belt. Als hij de gitaar afpakt van zijn zoontje zit het mobieltje er natuurlijk niet meer in en zijn gezin voorkomt vervolgens op allerlei manieren dat hij onopvallend op zoek kan gaan naar de telefoon.

De toon wordt ook meteen gezet wat betreft Meeks ironische stijl. Nadat het de lezer duidelijk is geworden dat Ritchie een relatie met de minderjarige Nicole heeft, zegt zijn vrouw (die overigens niets weet van Ritchies overspel) als Ritchie bedankt voor een pruim die nog onrijp is: ‘Jij hield toch juist van de onrijpe?’ Het boek staat vol met dergelijke intelligente grapjes voor de lezer, die als enige precies weet waar alle personages zich mee bezig houden.

Onvermijdelijk slim
Meek hanteert zijn ironische stijl gericht. Een integer personage als Bec wordt door Meek gespaard, terwijl een personage als Ritchie object is van spot en hoon. Meeks gebruik van ironie is hiermee een middel om kritiek te leveren op zowel de onverschilligheid als het dogmatisme dat in de westerse maatschappij terug te vinden is.

Het hart viel binnen is een vermakelijke en slim geschreven roman waarin Meek op humoristische wijze kritiek levert op bepaalde aspecten van onze huidige tijd. Had Meek zich echter tegelijkertijd met het introduceren van de vele personages meer gericht op de rode draad, namelijk het dilemma van Ritchie, dan was het een boek geweest waar niemand omheen zou kunnen.