Een blik in het leven van een minister

‘[S]tel ik me in 2016 verkiesbaar als president? Het antwoord op die vraag is: dat weet ik nog niet,’ schrijft Hillary Rodham Clinton in de epiloog van haar onlangs verschenen memoires. Hard Choices scoorde goed in de New York Times bestsellerlijst en de voormalig minister reist wederom de wereld over, dit keer ter promotie van haar boek.

In Cruciale keuzes beschrijft Clinton haar tijd in ‘Foggy Bottom’, zoals het gebouw waar het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zetelt ook wel genoemd wordt. Als ze in de zomer van 2008 de Democratische voorverkiezingen verloren heeft van haar tegenkandidaat Barack Obama, gaat ze verder met haar werk als senator van de staat New York. Ze steunt hem in zijn succesvolle race om het presidentschap en wordt beloond met een van de meest prestigieuze posten in zijn kabinet. Ruim vier jaar later, op 1 februari 2013, wordt ze opgevolgd door John Kerry.

De aarde om reizen

Wat heeft ze tijdens die vier jaar gedaan? Dat Clinton anderhalf miljoen kilometer gevlogen heeft en meer dan de helft van alle landen op aarde heeft bezocht, is een leuk triviaweetje. In Cruciale keuzes vertelt Clinton het verhaal achter veel van die bezoeken en gevlogen kilometers.

Stapsgewijs geeft Clinton een beeld van de problemen die de wereld teisteren. Op veel momenten komt het nieuwe elan dat Obama en zij losmaakten tijdens hun strijd om het hoogste ambt van de VS naar voren. Zo wordt de relatie met Rusland, die onder het bestuur van George Bush een dieptepunt bereikte, gereset en komt ze met een nieuw verhaal over Oost-Azië en Latijns-Amerika.

Maar er is ook de andere kant van die medaille: de Arabische Lente weet maar geen zomer te worden, in 2012 keert Vladimir Poetin weer terug als president van Rusland en China ligt bij bijna alle internationale crises dwars. Dat president Obama in eigen land steeds verder onder vuur komt te liggen, komt in Cruciale keuzes niet zo naar voren. Het beeld is echter al duidelijk genoeg: mooie woorden en intenties brengen je niet naar de eindstreep in de internationale diplomatie.

De ideale kandidaat

Daarom gaat Cruciale keuzes ook voornamelijk over de rol die Clinton speelde in de wereld: uiteraard welke crises zich aandeden en in welke conflicten zij zich mengde, maar ook hoe een vriendschappelijke relatie met presidenten en ministers voor een stroomversnelling kan zorgen. Angela Merkel en Aung San Suu Kyi zijn vriendinnen van Clinton, net als de presidentes van Chili en Brazilië, en met de Britse secretaries of state Miliband en Hague kon ze het ook goed vinden. Ook met Barack en Michelle Obama was ze goed bevriend.

Het is niet verwonderlijk dat Clintons familie en verleden – van 1993 tot 2001 First Lady naast haar man Bill Clinton, van 2001 tot 2009 senator van New York en daarna vier jaar minister – ook vaak naar voren komen in Cruciale keuzes. Bill Clinton duikt vaak op als vertrouweling en adviseur, bijvoorbeeld tijdens de lange wandelingen die ze zo vaak mogelijk probeerden te maken. Korte optredens van dochter Chelsea en Clintons onlangs overleden moeder ronden het familiebeeld af.

Daarmee is het moeilijk om dit boek niet alleen als een terugblik te lezen, maar ook als een bewijs van verdiensten voor de toekomst. Ze lijkt zich te positioneren als de ideale kandidaat voor het presidentschap. Niet alleen ken ik de Amerikaanse politiek als mijn broekzak, lijkt Clinton te willen zeggen, maar kijk ook eens naar al mijn successen in de wereld. Ben ik niet de geschikte kandidaat in 2016?

Onhandigheid en fouten

Clinton is niet de meest begenadigde auteur: een zin als ‘Hoe prachtig ik het ook vond om minister van Buitenlandse Zaken te zijn, ik keek ernaar uit mijn leven weer op te pakken’ is wat onhandig geformuleerd. En helaas laat ook de vertaling steken vallen, wat ongetwijfeld komt door de korte vertaaltermijn: Clintons verhaal over Rusland en Oekraïne reikt tot afgelopen voorjaar, waardoor het manuscript in no time vertaald moest worden. Ondanks deze minpunten geeft Cruciale keuzes een mooi beeld in de diplomatie en het leven van een minister van Buitenlandse Zaken.