Misdadig goed

Mankell brak in 1991 door met Moordenaar zonder gezicht, het eerste deel van zijn Inspecteur Wallander boeken. Inmiddels is hij één van de meest gelezen Zweedse auteurs. De Wallander-reeks heeft hem uitermate populair gemaakt: hij is al aan 33 landen verkocht. Vooral in Duitsland is Mankell zeer in trek, maar ook in Nederland weten we zijn boeken te waarderen. Vorig jaar nog heeft hij op verzoek van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek het geschenkboekje Het graf geschreven voor de maand van het spannende boek.

Nieuwe held

Met De terugkeer van de dansleraar introduceert Mankell een nieuwe hoofdpersoon: de 37-jarige inspecteur Stefan Lindman. Kort nadat hij te horen heeft gekregen dat hij geopereerd moet worden aan een kankergezwel in zijn tong, bereikt hem het bericht dat zijn oud-collega Herbert Molin vermoord is. Molin is afgeslacht op zijn afgelegen boerderij in het Noord-Zweedse Härjedalen. In de boerderij vindt de politie bloederige sporen op de vloer. Het zijn de basispassen van de tango. Tijdens het onderzoek komt Lindman met zijn plaatselijke collega Giuseppe Larsson erachter dat Molin niet alleen een fervent tangodanser was: Herbert Molin had zich in de oorlog ook aangesloten bij de nazi’s om onder Hitler te vechten tegen het bolsjewisme. Een verleden dat Molin, ondanks het feit dat hij er nog steeds achter stond, ontvlucht dacht te zijn op de afgelegen boerderij. Niets bleek echter minder waar.

Sterk

De terugkeer van de dansleraar is zo’n zeldzaam boek dat meer dan vijfhonderd pagina’s lang weet te boeien. Het verveelt geen enkel moment. Nooit verslapt het verhaal. Elk element doet ertoe, voegt iets toe aan het verhaal. Dat is de kracht van Mankell. Je leest niet alleen een goed geconstrueerde detective met een onderhoudende en geloofwaardige plot, je wordt daarbij ook nog eens meegenomen in de angsten van een man bij wie kanker is geconstateerd. Een man die zich geconfronteerd ziet met zijn eigen sterfelijkheid en de onzekerheid die dat met zich meebrengt.

Alsof dat nog niet genoeg is, geeft de schrijver ook inzicht in de huidige Zweedse maatschappij. Net als in Nederland lijkt ook hier de intolerantie ten opzichte van andere rassen en geloven toe te nemen. Onder de oppervlakte broeit het: oude Nazistische opvattingen lijken een nieuw leven te zijn ingeblazen. Een ondergronds netwerk van Nazi’s vertakt zich over heel Zweden. En dan hebben we het niet over die onschuldige skinheads met hun gewatteerde jasjes. Dit gaat dieper.

Literaire thriller?

Door deze gelaagdheid is De terugkeer van de dansleraar een complete roman geworden, een verhaal dat duidelijk boven de gemiddelde detective uitstijgt. De boeken van Mankell hoeven niet gepromoot te worden met het huidige modewoord ‘Literaire thriller’. Hoewel zijn boeken veel meer aanspraak maken op deze benaming dan het hele oeuvre van Nicci French en consorten bij elkaar, gooit uitgeverij De Geus ze gewoon in de categorie ‘spanning’. Gelukkig blijkt maar weer dat een goed boek zichzelf verkoopt en niet afhankelijk is van goedkope marketingtrucjes. De terugkeer van de dansleraar
is zo’n boek.

Misdadig

Inspecteur Wallander heeft er een waardige collega bijgekregen. Stefan Lindman maakt een geweldig debuut in deze nieuwe roman van Henning Mankell. In Duitsland won De terugkeer van de dansleraar de Deutsche Bücherpreis tijdens de Leipziger Buchmesse in 2003. Het is dan ook misdadig dat wij zo lang op de Nederlandse vertaling hebben moeten wachten.