Gratis voetbalboekje

Gerard van Westerloo, de schrijver van het boekje, was werkzaam voor Vrij Nederland, De Groene Amsterdammer en schrijft nu voor het NRC Handelsblad. Onder het motto ‘wie zijn kind liefheeft kastijdt het’ vertelt hij over zijn speurtocht naar de verzakelijking en verkilling van het Ajax-bestuur. Voor veel buitenstaanders is Ajax niet meer de club van gezelligheid en Amsterdamse humor, maar een bureaucratisch bestuursapparaat. Van Westerloo bekijkt of dat beeld wel juist is.

Het ‘droge’ Ajax is het Ajax van de hoge heren bestuurders, beneden, in de catacomben, huist het ‘natte’ Ajax, met de geur van zweet, voetbalschoenen en gras. Je zou denken dat die voetballers beneden meer hart voor hun club hebben dan de managers die bij elk verliespunt de koers van het aandeel verder zien dalen. Van Westerloo nuanceert dat beeld in het citeren van rake quotes van zowel ‘droge’ als ‘natte’ Ajacieden:

“Ik heb thuis een steen van de Meer [het oude stadion, red.] liggen en die blijft daar liggen tot ik doodga. Stel dat Ajax voetbal afschaft en in schoenen zou gaan. Dan ga ik met Ajax mee in schoenen.” (financieel administrateur)
“In de Meer leefde ik wekenlang mee met elke transfer. Hier krijg ik het nieuws per email te horen.” (loonadministrateur)
“Het mooiste van Ajax vind ik de naam.” (aanvoerder eerste elftal)

Het grootste probleem van de club is dat het één grote commerciële bedoening is geworden. Dat vinden de ouderwetse supporters jammer. Ook de droge Ajacieden zijn het niet met alles eens, zo is de Arena volgens de financieel administrateur geen plek voor voetbal. Dat hoort op een veld, niet in een theater. Degenen die het minst om Ajax lijken te geven zijn nog de voetballers en de coaches. In de spaarzame fragmenten dat zij aan bod komen, blijkt dat het vaak alleen om geld gaat.

Van Westerloo brengt Ajax in vlot proza nogal eens wat steken onder water toe, maar vaker nog houdt hij een hand boven het hoofd. Fan als hij is, kan hij zijn club wel kastijden, maar een echt pak slaag blijft uit, terwijl het erop lijkt dat daar alle reden voor is. Een neutraal journalist had hier gemakkelijk vernietigend uit kunnnen halen, door de tegenstellingen tussen het droge en natte Ajax beter uit te lijnen.

Van Westerloo is een fan, en het boekje is geschreven als een eerlijke observatie van het leven en de gedachten over de verschillende soorten Ajax. Als zodanig is het boekje geslaagd. Het is zelfs een leuk relatiegeschenk. Echt stevige onderzoeksjournalistiek is het echter niet geworden. Moeten we daar rouwig om zijn? Fans van concurrerende clubs misschien wel, die hadden wellicht liever wat bijtender commentaar en scherpere oordelen gelezen.

Ajax is een Hollandse club die internationaal wil doen. Het is logisch dat de kantinemedewerker in de NV wordt vervangen door een cateringbedrijf. Wanneer die stamppot-gezelligheid van het clubhuis op zondag wordt vervangen door een drankje in de skybox, wordt het tijd voor sentiment en geweeklaag, want waar is dat gevoel?. In Het droge Ajax kan men klagen naar hartelust.