Boeken / Fictie

Eindeloze Droefheid

recensie: Eva Posthuma de Boer - Eindeloze Dagen

.

Net die uitval brengt Posthuma de Boer bij het hoofdthema van Eindeloze Dagen. Uit de confrontatie met haar geliefde haalt ze de twee personages waarmee ze in Eindeloze Dagen aan de slag gaat: de jongen die uit een plattelandsmilieu opklimt en om zijn dromen waar te maken in Amsterdam terechtkomt en het meisje uit de upper class, aan wie voortdurend gezegd wordt dat zij het zal maken en dat inderdaad de kansen voor het grijpen heeft, maar dat net daardoor voortdurend vast zit tussen onvrede en besluiteloosheid.

Vlucht uit de realiteit

Daniël, de man die ergens halverwege de roman het hart van Posthuma de Boers alter ego verovert, is opgegroeid in een rustig dorp, ver weg van de artistieke drukte van Amsterdam. Hoewel hij eenvoudige ouders heeft, voelt hij zich aangetrokken tot film en theater en trekt hij naar de grote stad om daar de knepen van het vak te leren en een carrière als regisseur op te bouwen. Posthuma de Boer vertelt Eindeloze dagen echter vanuit het gezichtspunt van Maria, die ze van haar prille jeugd tot haar volwassen leven volgt. Maria groeit op in datzelfde artistieke milieu waar Daniël te allen prijze in probeert te geraken, maar heeft daar al snel een hekel aan. Omdat haar moeder haar grotendeels negeert, zoekt ze haar toevlucht tot een lerares Engels die haar warmte en genegenheid leert kennen.

Maria is een verward kind en groeit op tot een verwarde puber, die wel alles weet van jointjes en seks, maar het ontstellend moeilijk heeft met de essentiële menselijke relaties. Bovendien blijkt de adolescente Maria voor geen meter te weten waar ze met haar leven naar toe wil, waardoor ze met haar studies stopt en het ene suffe baantje met het andere afwisselt. Dan denkt ze met Ruben de liefde van haar leven te hebben gevonden. Ze krijgt een kind met hem, maar wanneer Ruben haar ten huwelijk vraagt, beginnen de twijfels. In een van haar vreemde escapades komt ze dan uiteindelijk Daniël tegen, de man met wie ze de rest van het boek zal delen. Daniël lijkt heel wat beter bij Maria te passen, is ook uitbundiger en stort zich met de nodige bravoure in hun relatie. Maria blijft echter moeilijk haar draai vinden in het leven. Waar Daniëls carrière een hoge vlucht neemt, lijkt die van Maria onbestaande. Wanneer de verveling groter wordt, verneemt Maria bovendien ook dat Alice Franssen, haar lerares Engels, is gestorven. Wat volgt is een stormachtige vlucht uit de realiteit.

Twijfelend personage

In tegenstelling tot Posthuma de Boer zelf, die met de nodige levenslust voor de camera zit en een succesvolle carrière als theaterproducente heeft opgebouwd, wordt haar alter ego Maria een nogal twijfelachtig personage dat lijkt te verliezen op vele vlakken. In de eerste plaats probeert Maria als geen ander het milieu waarin ze is opgegroeid te ontvluchten, maar wordt ze daar door haar relatie met Daniël terug ingetrokken. Maria heeft bovendien nooit echt geleerd te leven met die achtergrond, waardoor de confrontatie vaak voelbaar hard aankomt. Verder is Maria iemand die ook nergens een positieve keuze heeft gemaakt. Dus moddert ze maar wat aan, meestal tot haar eigen verdriet. Naar het einde van het boek toe, beginnen zich in haar isolement bovendien ook allerlei wanen voor te doen die haar de grip op de werkelijkheid laten verliezen.

Kleinmenselijk leed

Het moeilijke aan dit boek is dat het zo autobiografisch lijkt. Daardoor geeft het in de eerste plaats de indruk dat er iets therapeutisch is aan dit schrijven. Gelukkig heeft het verhaal voldoende kwaliteit om aan deze louter biografische inhoud voorbij te gaan. Het kleinmenselijk leed dat Posthuma de Boer tekent heeft iets universeels. De schrijfster geeft ons langs de lijnen een welkome les over het leven. Immers, iedereen kent de verlammende grens tussen twijfels en paralyse die Maria zo bevallig bewandelt. Thuis ontvluchten en daar onherroepelijk toch terechtkomen, van de ene mislukking naar de andere hobbelen, relaties in en uit vluchten… Het is misschien wel de diepste essentie van volwassenheid. En, zoals het hoort in een van de middelmaat te onderscheiden boek, zo wordt Maria niet alleen de schaduwzijde van Eva Posthuma de Boer, maar ook die van ons allemaal.