Een kabbelend spel

Wie In plaats van de liefde heeft gelezen, herkent die naam. Aan het einde van die roman verdwijnt zij, en Van Heerden schrijft in zijn korte nawoord dat de vraag ‘Wat is er van Snaartjie Windvogel geworden?’ hem vaak gesteld is en dat hij Klimtol als antwoord op die vraag geschreven heeft.

We komen haar echter niet meteen tegen. Eerst is daar Ludo Loeloeraai, vroeger een bekend jojospeler, inmiddels een aan lager wal geraakte drinker. Hij reist door Zuid-Afrika om in kleine dorpjes op het platteland zijn trucs te vertonen. In het land, dan nog geteisterd door de vernietigende apartheid, kan hij nog wel op publiek rekenen, maar ook Ludo ondervindt in toenemende mate concurrentie van andere kunstenaars, zoals de boemerangkoning.

Bloedvlek
Wanneer Ludo na zo’n avondje optreden per ongeluk een kind op een fiets doodrijdt, verandert zijn leven. Gek genoeg speelt hij beter dan ooit, en daarmee heeft Van Heerden zijn verhaal. De schaamte van het doorspelen en het succes, tegen de achtergrond van het gesegregeerde en veranderende Zuid-Afrika. Ludo trekt zich terug in het plaatsje Paternoster – misschien een wat te opzichtig symbolische naam. Jojoën, spelen, is sinds het ongeluk ‘de enige manier om vorm en orde te geven aan de bloedvlek op de asfaltweg bij Tweefontein.’

In Paternoster komt ook Snaartjie aan land, na haar vertrek uit de eerdere roman. Zij is boeiender, tragischer, sympathieker dan Ludo. Haar verhaal voelt doorleefder aan, minder een oefening of een exercitie dan Ludo’s omzwervingen. De continue nadruk op het spel van Ludo – het zal niet verbazen dat Van Heerden in het nawoord Huizinga’s Homo ludens aanhaalt – wordt al snel geforceerd, zeker wanneer de vertelling aan de lange kant is. Een spel moet losjes zijn, maar het voortdurend naar voren brengen van dat spel is dat juist totaal niet.

Stijl vol spanning
Van Heerden heeft een mooie en originele pen. Zijn schrijven laveert tussen simpel en rechtlijnig aan de ene kant en aan de andere kant meanderend en verrassend. De lezer kan wegdromen, maar wordt tegelijkertijd bij de les gehouden. Deze stijl zet een mooie spanning op het verhaal. Klimtol is op sommige momenten echter een te kabbelende roman, te veel zonder richting.