Boeken / Fictie

Het noodlot is een escargotvorkje

recensie: Elke Geurts - Het besluit van Dola Korstjens

Elke Geurts (1973) was de eerste winnaar van de verhalenwedstrijd Duizend Woorden. Ze volgde de opleiding Dramaschrijven aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht en schreef tot nu toe toneelstukken en hoorspelen. Het besluit van Dola Korstjens, een bundel met tien verhalen, is haar prozadebuut. Een erg sterk debuut, dat smaakt naar meer.

Wezenge, de Afrikaanse werkster die sportschoenen draagt met oplichtende zolen; Sweety, een Aziatische importbruid in roze skipak; Elwin – ADHD, kort lontje en dol op chocomel direct uit het pak. Je sluit ze meteen in je hart, de personages van Elke Geurts. Ze zijn kwetsbaar, aandoenlijk, irritant, tragisch en komisch tegelijk. En stuk voor stuk hebben ze moeite met de mensen uit hun omgeving. Ze voelen zich tot hen veroordeeld, maar kunnen ook weer niet zonder. Zoals Marja, uit het eerste verhaal ‘De ontmaskering van de zin van het leven’. Ze krijgt op haar vijftiende een broertje, van wie ze houdt alsof het haar eigen kind is, maar die haar tegelijkertijd zo tot wanhoop drijft dat ze hem bijna achterlaat in een open graf op het kerkhof.

Een geur van mislukking steeg op uit het bakje. De verpleegster nam deze alleen maar mee nu ze toch die kant op liep, hield Marja zichzelf voor. Zoals je ook een vuilniszak meeneemt als je toch naar buiten gaat. ‘Elwin heet hij,’ zei vader. Even later lag Elwin Gooren in haar armen en viel meteen stil. Alsof de stekker eruit ging. Hij opende zijn ogen. Het allereerste wat hij van de wereld zag, was het gezicht van zijn zus.

Obesitasbaby

De karakters lijken hun omgeving als vervreemdend en absurdistisch te ervaren. Alsof ze naar hun leven kijken en zich afvragen hoe ze er in hemelsnaam in terecht gekomen zijn. ‘Alsof er een gordijn tussen hen en de rest van de wereld hangt dat niet opgetrokken kan worden,’ zo omschrijft een van de figuren het. Het is het verbindende element tussen de verhalen: het onvermogen contact te maken met de wereld om je heen. Net als het verlangen om eraan te willen ontsnappen, aan het ondraaglijke alledaagse bestaan. Ook Wilmud Wans uit ‘Afgezien van alles’ zou het liefst in het niets oplossen. Met zijn vrouw en Mariska, ‘de obesitasbaby’, is hij in de IKEA. Zijn vrouw loopt watertandend langs de kasten, hun oudste dochter wacht in de ballenbak.

‘Stella Wans wil opgehaald worden uit het kinderparadijs,’ werd er omgeroepen. ‘Stella Wans kan wel van alles willen.’ Daniela streelde haar Hemnes-spiegelladekast en praatte over de aanschaf ervan alsof het om de aanschaf van een geliefde ging. ‘Stella Wans wil opgehaald worden uit het kinderparadijs.’ ‘Stella Wans moet gewoon even wachten,’ zei ze, ‘zoals alle kindjes.’

Een leus op de muur, ‘IKEA daagt je uit je eigen leven in te richten’, inspireert Wilmud tot het nemen van een besluit. Hij spreekt af met een vrouw die hij op het internet heeft ontmoet.

Hun virtuele karakters zaten samen op het bankje bij de metershoge fontein. Ze pakten elkaar vast, keken elkaar in de digitale ogen. Zij trok kort aan zijn staartje.
WILMUD: In het echt heb ik ook een paardenstaart.
ELSE: Zelfs als de hele wereldbevolking voor me staat, pik ik je er zo uit, Wil. Met of zonder paardenstaart.
WILMUD: Ik ben ook wel ietsje dikker.
ELSE: Ja, ja, dek je maar vast in. Je bent monsterlijk.
WILMUD: Meer dan honderd kilo.
ELSE: Zolang je maar komt.
WILMUD: Ik val altijd meer tegen.
ELSE: Natuurlijk. Maar wel komen, hè?
WILMUD: Ja.

Lange reeks

Maar er is meer dan tragiek, humor en vervreemding: Elke Geurts voegt aan haar verhalen een thrillerelement toe. Onheil ligt in alle verhalen op de loer. Een fles wc-reiniger in een winkelwagentje wordt later aan een vrolijk babymondje gezet. Als broer Elwin op zijn kleine nichtje gaat passen, vóél je dat het mis gaat. Ook het escargotvorkje doet het ergste vrezen. En ja hoor, het wordt ingezet als instrument bij een abortus. Het noodlot geeft de verhalen een extra dimensie. Ze zijn spannend om te lezen. Maar de bottomline is niet vrolijk. Dola, de hoofdpersoon uit het titelverhaal, wil ontsnappen aan haar dagelijkse leven, maar komt niet ver. Wilmud Wans uit ‘Afgezien van alles’ keert, nadat hij zijn prachtige virtuele vriendin in het echt heeft gezien, toch maar weer terug naar zijn eigen leven, naar zijn gezin en zijn hond. Er is geen ontsnappen aan. Vluchten kan niet meer, dat is wat Elke Geurts ons lijkt te willen zeggen. Maar de manier waarop ze het zegt smaakt absoluut naar meer. Op haar website staat over Het besluit van Dola Korstjens: ‘Naar verluidt het begin van een lange reeks.’ Laten we het hopen.