Op zoek naar berusting

Nadat ze verliefd is geworden op de Braziliaanse Felipe, staat de schrijfster onverwachts voor een moeilijke situatie. Als ze niet met elkaar trouwen, zal haar partner nooit meer in de Verenigde Staten worden toegelaten. In tegenstelling tot haar eerdere autobiografische werk biedt Gilbert deze keer naast een overdreven dramatische beschrijving van haar emotionele worstelingen ook interessante en grappige informatie over het huwelijk van vroeger tot nu in diverse culturen.

Rommelig

Liefde en de worsteling om jezelf steeds terug te blijven vinden, het heeft Gilbert geen windeieren gelegd. Na het grote succes van Eten, bidden, beminnen werd haar debuutroman Mannen van staal opnieuw uitgebracht. Voor haar verhalenbundel Pelgrims ontving zij de Amerikaanse The Pushcart Prize. Nu het liefdesgeluk haar lijkt toe te lachen, is ze opnieuw in de pen geklommen.

Toewijding lijkt op meerdere punten op Eten, bidden, beminnen. Gilberts eigen zoektocht naar antwoorden en aanvaarding staat wederom centraal. Zij geeft deze weer in de typische Gilbert-stijl: een combinatie van filosofische beschouwingen met eerlijke beschrijvingen van haar eigen gevoelens. De schrijfster vecht met het idee om opnieuw te gaan trouwen; geen aantrekkelijk vooruitzicht na haar eerdere traumatische scheiding. Toch is het geen optie om het niet te doen: als ze niet trouwt, raakt ze haar geliefde kwijt. Door zich te verdiepen in het onderwerp en zich de vraag te stellen wat het huwelijk precies inhoudt, hoopt ze antwoorden te vinden op de vele vragen en de onrust in haar ziel. Haar doel is berusting te vinden zodat zij de noodzakelijke stap om te trouwen met schoon geweten kan zetten.

Jammer is dat Gilbert haar scheiding en haar gevoelens daarover in dit boek nog steeds zo extreem dramatisch blijft benoemen. Haar eerlijke houding is prettig, maar ze gaat net te lang door in haar openheid. Het geeft het boek bij tijd en wijle een zeurderige sfeer. Het vreemde is dat de schrijfster na de emotionele ontlading ook makkelijk weer overstapt naar het theoretische gedeelte over het huwelijk, en dat doet ze nuchter en beheerst. Deze afwisselingen zorgen ervoor dat het boek een rommelig en slepend geheel vormen. Ze maken het boek bovendien niet goed te plaatsen: het is geen roman, het is geen echt non-fictiewerk, en het is ook geen typische autobiografie.

Alles perfect

Gelukkig trekt de boeiende informatie over het instituut huwelijk in diverse tijden en culturen de minpunten wel iets omhoog. Zo is het verbazingwekkend om te lezen dat in het boeddhisme, het christendom en in diverse politieke stromingen men vroeger helemaal geen voorstander was van het huwelijk. Sterker nog, men probeerde het instituut eeuwen geleden tegen te gaan tot men besefte dat mensen zich op dit punt in hun leven niets laten voorschrijven. Vervolgens veranderde het idee compleet: het huwelijk en het gezin werden symbolen voor een sterke samenleving.

In Amerika is dit doorgeslagen naar het extreme: de trouwdag is voor vrouwen hun ultieme doel en alles moet perfect zijn. Zo niet voor Gilbert. Zij verzet zich tegen de typische verwachtingen die de meeste Amerikaanse vrouwen hebben. Liever was zij na haar scheiding ongetrouwd gebleven. Nu ze toch moet trouwen, zal ze dit op minimalistische wijze doen: zonder trouwjurk, zonder taart en zonder groot feest.

Is dit boek een pleidooi tegen het huwelijk? Heerlijk opbeurende chicklit? Nee, niets van dit alles. Je moet opnieuw zin hebben in Gilberts zielenroerselen om haar nieuwste boek te kunnen waarderen. De bitterheid van haar eerdere scheiding druipt ervan af. Trouwlustigen en romantici kunnen het maar beter links laten liggen.