Pratende bomen en geesten
Soms weet ik me geen raad. Het is mijn taak de lezer een goed overwogen advies te geven omtrent de door mij gelezen boeken. Maar er zijn van die boeken waar ik moeite mee heb. Moeite met betrekking tot mijn advies aan de lezer. Er rust tenslotte een zware last op mijn schouder. Jouw leesgenot hangt immers van mijn advies af. Misschien overschat ik mijn invloed een beetje, maar het is een feit dat mijn werk wordt bemoeilijkt door boeken zoals De geestverwantschap van David Mitchell.
De geestverwantschap is een verzameling verhalen die onderling op de een of andere manier gekoppeld zijn doordat personages van het ene verhaal op meer of minder subtiele wijze terugkomen in het andere verhaal. De hoofdpersoon uit verhaal één belt bijvoorbeeld met de hoofdpersoon uit verhaal twee, die we vervolgens weer met z’n vriendinnetje zien voorbijlopen in verhaal drie, enzovoort.
En die verwevenheid werkt uitstekend. Bij ieder verhaal ging ik weer op zoek naar de relatie met de vorige verhalen. Hoe langer het duurde voordat die relatie duidelijk werd, hoe ongeduldiger ik werd. Had ik iets gemist? Waren er aanwijzingen voorbijgekomen, die ik niet op hun waarde had geschat? Dit zoeken naar de onderlinge verbanden maakt het lezen van de verhalen extra leuk. Het voegde voor mij echt iets toe. Ik voelde me een kleine Sherlock Holmes, zoekend naar aanwijzingen die leiden tot de oplossing van het mysterie van de onderlinge verbondenheid.
Inhoud
Maar het is de inhoud van die verhalen die me aan het twijfelen brengt. Deze is namelijk nogal bizar van tijd tot tijd. Zo gaat het eerste verhaal over de gifgasaanslag in de metro van Tokyo in 1995. Op zich al een bizarre gebeurtenis. Maar dit wordt ook nog eens verteld vanuit het perspectief van de man die de aanslag pleegde. En dat maakt het geheel helemaal bizar, want deze man is zijn band met de werkelijkheid enigszins kwijt. Tenminste, met de werkelijkheid zoals wij denken die te kennen. Want de werkelijkheid van David Mitchell zit heel anders in elkaar dan de onze. Afgezien van de alfagolven die de hoofdpersoon uit het eerste verhaal gebruikt om mensen mentaal te beïnvloeden, komen er ook geesten en zelfs goddelijke computersystemen voorbij.
De algemeen aanvaarde werkelijkheid geldt niet langer in De geestverwantschap, en om de verhalen in het boek te kunnen waarderen moet je die werkelijkheid ook kunnen loslaten. En daar zit het probleem van dit boek. Kun je de wereld die hierin geschapen wordt accepteren, dan heb je een subliem boek te pakken, dat je menig uurtje bezighoudt: zowel tijdens als na het lezen. Maar gaat het je allemaal net iets te ver en vind je pratende bomen, geesten op zoek naar een lichaam en via alfagolven communicerende sekteleiders niet echt boeiende onderwerpen, dan kun je De geestverwantschap beter links laten liggen.
Uitgebalanceerd
Hoe langer ik er over nadenk, hoe beter ik het boek ga vinden. De onderlinge samenhang, gecombineerd met de sterk wisselende context van de diverse verhalen maakt deze bundel tot een ijzersterk geheel. Dus hoewel ik deze recensie begon met twijfel, kan ik uiteindelijk alleen maar gesterkt zijn in mijn overtuiging dat ik met De geestverwantschap een goed uitgebalanceerd boek aan mijn boekenkast mag toevoegen.
