Boeken / Fictie

Ruzie met je vrouw

recensie: David Mazzucchelli (vert. Ton Heuvelmans) - Asterios Polyp

Is je persoonlijkheid een weergave van hoe je de werkelijkheid ervaart? Of juist andersom? Het is een van de grote vragen die deze beeldroman stelt, die tegelijkertijd een bescheiden vertelling blijft.

Mazzucchelli heeft Asterios Polyp, zijn eerste graphic novel, volgestopt met grote thema’s. Ideeën over filosofie, architectuur, beeldende kunst, muziek: ze komen allemaal aan bod. Het verhaal draait om een man die na een brand in zijn appartement besluit als een spook te verdwijnen. Hij laat de boel de boel. Maar waarom laat een succesvol architect en hoogleraar zijn hele hebben en houden afbranden en verruilt hij dit leven voor dat van een nederige automonteur?

Tegenstellingen en strijd
Op alle denkbare manieren laat Mazzucchelli zien dat het verhaal om tegenstellingen draait. Polyp onderscheidt bijvoorbeeld twee soorten kunst, feitelijke en fictieve. Als architect kent hij aan de ene kant de lineaire benadering, aan de andere kant de plastische. Naar zijn idee is ‘een muzikale compositie ofwel ritmisch, ofwel melodisch’. Zelf geeft hij steeds de voorkeur aan het minst sierlijke deel van de oppositie: liever functie dan design, liever feit dan fictie. Zelfs de meubels in zijn appartement zijn vierkant. Om te weten wie Polyp is, hoef je alleen maar te kijken, niet te lezen.

Maar als je je krampachtig vasthoudt aan opposities om de werkelijkheid in kaart te brengen, loop je onherroepelijk vast. Tenzij je deconstructie toepast. Ben je daar niet toe bereid, dan krijg je ruzie met je geliefde. Asterios denkt zozeer in extremen dat hij niet tot compromissen kan komen in de meningsverschillen met zijn vrouw Hana. Hun ruzies zijn leidend voor de roman en eenvoudig en mooi afgebeeld: zij is met een organische stijl getekend en hij is puur opgebouwd uit geometrische vormen. Zelfs de kleuren waarin Hana en Asterios zijn getekend, zijn complementair. Krachtiger kun je het haast niet weergeven.

Veel balletjes in de lucht
Reflecties op kunst, cultuur en godsdienst en tegelijkertijd een liefdesgeschiedenis vertellen: Mazzucchelli probeert veel balletjes in de lucht de houden. Dit lukt hem, want al die interessante ideeën en die mooie tekenstijl compenseren gelukkig het behoorlijk dunne verhaal. Als een lezer Asterios Polyp leest, kan hij kiezen: nadenken over de ondoorgrondelijkheid van Polyp of genieten van al het moois. Maar dat is ook weer een tegenstelling die uiteindelijk mank gaat.