Boeken / Fictie

Mooi niets

recensie: Cherry Duyns - De Chinese knoop

Soms gebeurt er erg weinig in een roman en verveel je jezelf te pletter tijdens het lezen. Soms gebeurt er heel veel en wordt je haast duizelig van de sneltreinvaart waarin gebeurtenissen elkaar opvolgen. Heel af en toe gebeurt er bijna niks en vind je het toch een onderhoudend verhaal. De Chinese knoop van Cherry Duyns past in deze laatste categorie.

De Chinese knoop gaat over een vriendschap tussen een Hollandse familie en de pindaverkoper Lin Ying. We maken kennis met de zoon van de Hollandse familie Loon, op het moment dat moeder Kitty net overleden is. Zoon Robert wordt tijdens het opruimen van het ouderlijk huis geconfronteerd met het verleden. Hij denkt terug aan het de jaren net na de oorlog, die hij met zijn moeder en Ome Ying doorbracht. Lin Ying stond dagelijks bij de halte van de blauwe tram zijn pinda’s te verkopen en bezocht Robert en zijn moeder Kitty regelmatig. Roberts overleden vader had Lin Ying ooit een keer verdedigd tegen een aantal mannen die hem lastig vielen en uitscholden voor vuile gele gluiperd. Daaruit ontstond een vriendschap tussen de Chinees en de familie Loon.

Knus

De roman is een aaneenschakeling van naoorlogse dagelijkse en huiselijke momenten en anekdotes over Lin Ying, Robert en zijn moeder.

Na drie dagen ben je klaar. Je ziet er moe uit maar je loopt opgewekt door het huis, ik hoor je zingen in de keuken. Je schenkt een glas water met citroen en suiker in. ‘Proost ouwe dibbes’, zeg je. Je houdt je glas omhoog en je hand gaat van de foto van mijn vader naar mij.

Het verhaalt over een rustig voordkuierend leven en een gemoedelijke vriendschap. Aan de ene kant staat een familie, die de vader des huizes moet missen. En aan de andere kant staat een eenzame Chinese man, die hard werkt voor zijn in China achtergebleven gezin en die nauwelijks Nederlands spreekt. Een vriendschap die misschien wel juist door de summiere communicatie tussen de twee partijen zo’n warm gevoel oplevert.

Verteller

~

“Cherry Duyns beschouwt zichzelf als een verteller. Dat zou wat hem betreft in zijn paspoort mogen staan.” Deze uitspraak vinden we terug op de omslag van het boek. Duyns is inderdaad een rasverteller. Er is echter één klein probleem, want het verhalen vertellen gaat op zich wel goed, maar dan komt hij uiteindelijk toe aan de clou: en daar ging het bij mij fout. Het einde van het boek gaat namelijk grotendeels aan mij voorbij. Aan het eind van het verhaal gebeurt er namelijk iets dat Robert opvat als een teken. Maar waarom hij dat als een teken opvat en waarvoor en belangrijker: wat Duyns daarmee duidelijk wil maken, komt totaal niet over. Dan zou je normaal gesproken roepen dat het een slecht boek is, waarin geen opbouw zit en waarin het verhaal aan het eind als een plumpudding in elkaar valt. Maar dat ga ik dus niet doen.

Veelbelovend niets

De non-gebeurtenissen die tot het voor mij onbegrijpelijke einde leiden, houden namelijk wel steeds een belofte in zich. Voortdurend denk je bij jezelf: “Er gebeurt eigenlijk helemaal niets.” Maar daarnaast denk je ook: “Dat kan me ook helemaal niets schelen. Ik lees gewoon lekker door en dan zien we wel waartoe het allemaal leidt.” Dat het einde dan niet overtuigend werkt, is teleurstellend. Maar doordat het voorgaande zoveel belofte in zich had, ga ik het de schrijver niet verwijten. Het is jammer van dat einde, maar niet onoverkomelijk. De belofte is groot genoeg gebleken om de teleurstelling op te heffen.

Moeilijk

Schrijvers als Duyns maken het lezers zoals ik heel erg moeilijk. Ze vertellen helemaal niets, maar doen dat op een dusdanige wijze dat het je niets uitmaakt. Over een roman waarin niets gebeurt en waarvan het einde niet te plaatsen is kun je moeilijk een positief verhaal schrijven. Maar negatief kan ik niet zijn over De Chinese knoop, want het boek heeft me geen seconde verveeld. De roman heeft me van het begin tot het eind vermaakt. Ik kan alleen maar hopen dat anderen dit boek lezen en mij daarna uit willen leggen waar dat einde nu eigenlijk op sloeg. Ik zal je eeuwig dankbaar zijn.