De zoektocht naar een Spaanse vrijdenker
De roman Dopersvuur van de Spaanse auteur Antonio Orejudo vertelt de spannende geschiedenis van de afvallige prediker Bernd Rothmann die in de tijd van de Reformatie het beleg van zijn woonplaats Münster ternauwernood weet ontvluchten en in een nieuwe omgeving gedwongen wordt de auteur van een briljant doch moeilijk te identificeren ketters geschrift te achterhalen.
Het boek is opgebouwd uit twee delen. Het eerste deel vertelt het verhaal van de jonge, bevlogen en fanatieke prediker Bernd Rothmann. Bij zijn terugkeer in Münster neemt hij de stad over van zijn leermeester bisschop Frederick. Meeslepend voert Orejudo de lezer langs tal van gebeurtenissen die deze verandering in Münster teweegbrengt. Met zijn heerlijk ironische pen laat Orejudo bovendien zien dat de leiders van het nieuwe regime net als hun voorgangers meer door macht, wellust en grootheidswaanzin dan door religieus puritanisme voortgedreven worden. In dit eerste deel komt de kracht van Orejudo’s stijl het best naar voren. Zowel zijn vermogen een spannend verhaal te vertellen als de ironische toon waarmee hij zijn hoofdpersonen te kijk zet, zijn ronduit geslaagd.
In het tweede deel verandert het boek van toon, plaats en inzet. Rothmann blijkt de val van Münster op wonderlijke wijze te hebben overleefd en als Joachim Pfister is hij een nieuw bestaan begonnen in de Franse stad Lyon waar hij zijn leven slijt met het maken van nieuwe lettertypes voor de boekdrukkunst. Maar in het jaar 1553 wordt zijn identiteit verraden aan de hoofdinquisiteur van Lyon. Deze man biedt Rothmann zijn vrijheid aan in ruil voor een wederdienst: hij krijgt de opdracht de identiteit van de auteur van een nieuw ketters geschrift te achterhalen. Het is in Lyon ontdekt en draagt als titel Christianismi Restitutio. De historisch geïnformeerde lezer weet dan genoeg: de auteur is Michel Servet.
Brandstapel
Vanaf dat moment wordt het boek een hommage aan Servet, die misschien nog wel het bekendst is geworden door wat hem, op één van de zwarte bladzijden uit de geschiedenis van het protestantisme, op gezag van Johannes Calvijn is aangedaan. Nadat hij Lyon was ontvlucht en zijn toevlucht had gezocht in Genève om aan de inquisitie te ontsnappen, bleek hij ook onder protestanten zijn leven niet zeker. Deze vrijdenker wist, naar verluid door zijn arrogante houding, zowel de protestanten als de katholieken tegen zich in het harnas te jagen. De briljante arts en theoloog werd op 25 oktober 1553, vlak buiten Genève, op de brandstapel ter dood gebracht.
Door de opzet van het tweede deel is het duidelijk dat Dopersvuur tot het genre van de ‘fact-fiction’ moet worden gerekend waartoe ook boeken als De Da Vinci code behoren. Tegelijkertijd is Dopersvuur binnen dit genre één van de betere. Ook in het tweede deel behoudt het boek z’n sterke ironische stijl en is het knap geschreven. Binnen een genre dat soms meesmuilend voor lectuur wordt versleten verdient Dopersvuur de kwalificatie literatuur en het is daarmee voor iedereen die zich stiekem toch eens aan dit genre wil bezondigen een goede keuze.
