A.M. Homes – Dit boek redt je leven - Er is iets gebeurd, we weten alleen niet wat

Wel van de dialogen en de stijl. Met een paar grove pennenstreken zet A.M. Homes haar al te menselijke personages neer. Geen gepsychologiseer, maar hup, alle angsten, grillen, luimen, behoeften, wensen, drijfveren pardoes en regelrecht op het papier gekwakt. Ziedaar, daar heb je een mens, en weer een, en weer een. Haar personages praten en handelen, doen en denken, maar zijn ondertussen nog zo veel meer dan wat ze uiten. Als je zulke naturelle, zulke ogenschijnlijk niet-bedachte mensen kunt scheppen, ben je een hele goede schrijver.

De roman moet het ook hebben van de humor. De psychotische jongen die na Richard wordt binnengebracht, wordt vriendelijk te woord gestaan: “Hallo God, ik ben de verpleegkundige van de spoedeisende hulp – kun je me vertellen wat je hebt gebruikt?” Droog en onderkoeld, met milde spot beziet Homes het menselijk bestaan. Toch is dit boek geen satire over malle mensen in Los Angeles; de stad is dienstbaar gemaakt aan een verhaal over surrealisme, over echt en onecht, over imago en binnenkant en over vele schijnbare tegenstellingen.

Chaos

Enkele uren na zijn bijna-doodervaring staat Richard weer gewoon op straat, klaar om terug te gaan naar zijn kapitale villa in de heuvels van Los Angeles. Hij heeft goede zaken gedaan in wat hij “het geldspel” noemt en sinds zijn scheiding heeft hij alleen nog maar contact met de professionals die hem het leven makkelijker moeten maken. Hij hoeft ’s ochtends maar op de loopband stappen en de rest gaat vanzelf. Zo vanzelf, dankzij huishoudster, trainster, diëtiste, masseur, huisarts, makelaar en binnenhuisarchitect, dat je er catatonisch van zou worden…

Maar er is iets gebeurd… Wat was er eerst, de kuil of de pijn? En kwam met de pijn het gevoel van gemis, of andersom? We zullen het niet weten, omdat Homes er voor alles op uit lijkt om ons de schíjnlogica van het bestaan te laten ervaren. Zij kiest zoals in haar andere werk voor de uitvergroting, een bijna pathologische held in de stad van het hedendaags surrealisme. De compleet afgesloten, ingekapselde, ‘hersendode’ Richard Novak schiet wakker en schiet door. Hyperalert raakt hij in een maalstroom van duistere, bizarre voorvallen terecht, waar hij zich monter door laat meevoeren. De teruggetrokken Richard wordt zo warm, aardig en goed van vertrouwen dat je je hart vasthoudt. Zo veel authentieke medemenselijkheid in een plastic wereld, dat vraagt om moeilijkheden.

Homes speelt met allerlei narratieve conventies, uit literatuur, uit films. Action hero of Odysseus, oude en nieuwe sprookjes, stadsmythen, de Apocalyps, science fiction, alternatieve levensvormen, uitsterven of overblijven. In een razende rotvaart schiet je door een universum van clichés en waarheden over ‘het leven’ en toch is het geheel uiteindelijk zeer gelijk- want wankelmoedig. Het boek roept hierdoor sterke associaties op met zowel de evolutieclip van Fatboy Slim als Sofia Coppola’s Lost in Translation.

Zelfhulpboek

Zijn ex drijft een uitgeverij van lifestyle- en zelfhulpboeken, boeken waarin je kunt lezen hoe je moet leven – wat je moet doen op grond van welk dierenriemteken, welke bloedgroep, welke kleur, salontafelboeken over eenvoudig leven en hoe je tijd kunt maken als je geen tijd hebt en wat je moet doen als het bovenstaande allemaal niet van toepassing is.

Je leven in eigen hand nemen, jezelf redden of gered worden, er komen nogal wat wonderbaarlijke reddingen voor in dit boek. En afgaande op de titel moet dit fantastische boek ook ons leven redden. In een uitzending van Picabia zei Homes dat ze niet zozeer een commentaar heeft willen schrijven, als wel een observatie. Toch is het haast onmogelijk om het boek niet te lezen als een pleidooi voor positivisme, voor een nieuwe, naïeve, onbevooroordeelde mens die openstaat voor alles wat de mensen om hem heen te bieden hebben. Voor mensen die het leven serieuzer nemen dan zichzelf.