We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
Deze cookies verzamelen informatie die in geaggregeerde vorm wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn, of om ons te helpen onze website en applicatie voor u aan te passen om uw ervaring te verbeteren.
Als u niet wilt dat wij uw bezoek aan onze site volgen, kunt u dit in uw browser hier uitschakelen:
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
De volgende cookies zijn ook nodig - U kunt kiezen of u ze wilt toestaan:
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
Disclaimer en privacybeleid
Eén groot feest bij Zweedse rockshow
De alternatieve rockgroep Royal Republic uit Malmö gaat lekker. Met vier albums binnen zes jaar en een volgepropt tourschema zou je misschien verwachten dat de band wat uitgeblust op het podium staat. Maar niets is minder waar. De mannen zetten, geheel volgens hun reputatie, een energiek en verrassend optreden neer in The Max van de Melkweg.
Verwacht vanavond geen sentimentele liedjes of gitaarballads. Het overgrote deel van Royal Republics repertoire bestaat uit stevige rocknummers. En met songtitels als ‘Underwear’, ‘Uh Huh’ en ‘Everybody Wants to be an Astronaut’ weet je ook dat de teksten waarschijnlijk niet al te diepzinnig zijn. Maar waar de band wél om bekendstaat, is om het feit dat elk van hun optredens een feestje is.
Voorafje, salade en een koninklijk hoofdgerecht
Ietwat over the top
Technisch zit het optreden sterk in elkaar, en er zijn eigenlijk geen foutjes of valse noten te ontdekken. Wat de avond verrassend maakt is het showelement. Dit wordt vooral veroorzaakt door de extravagante en prettig gestoorde frontman Adam Grahn. Hij steelt de show met zijn danspasjes en expressieve gezichtsuitdrukkingen. Maar ook tussen de nummers door eist hij alle aandacht op, door monologen van soms wel vijf minuten te houden waar hij zelf het hardst om moet lachen.
Maar je kunt eigenlijk niets anders dan bewondering hebben voor de manier waarop Royal Republic dit optreden aanpakt. Ze weten precies waar ze mee bezig zijn, en zorgen ervoor dat de avond één groot feest wordt en niemand in de zaal stilstaat. Dat de mannen dan zo arrogant zijn om hun eigen bandnaam te scanderen, wordt ze dankzij hun knappe show vergeven.
Royal Republic
Gezien op zaterdag 19 november 2016 in Melkweg, AmsterdamLink: Tim Vantol
Link: Royal Republic
Link: Melkweg
Misschien ook iets voor u
Minitopia
In Koning van Utopia werpt Hans Achterhuis nieuw licht op het klassieke en tot de verbeelding sprekende werk Utopia (1516) van Sir Thomas More, en op het daaruit ontstane utopische denken van de afgelopen vijf eeuwen.
Emeritus hoogleraar filosofie Hans Achterhuis staat bekend om zijn werken over de utopie. In De erfenis van de utopie (1998), Utopie (2006), De utopie van de vrije markt (2010) en in tal van artikelen en lezingen over dit onderwerp waarschuwt hij keer op keer voor het gevaar van de utopie. De utopie wordt gezien als een ideale samenleving die evenwel niet bereikt kan worden. In zijn nieuwste boek Koning van Utopia komt Achterhuis uitdrukkelijk terug op zijn waarschuwingen voor de utopie en betoogt hij waarom een gedeeltelijk utopisch denken in de hedendaagse tijd juist wenselijk is. Dat maakt het boek meteen al bijzonder interessant om te lezen, want een filosoof die jarenlang zijn ideeën heeft bepleit en er openlijk op terugkomt, dat zien we niet vaak.
Het gevaar van de utopie
Volgens Achterhuis schuilt het gevaar van utopisch denken erin dat een utopische blauwdruk voor de toekomst de grootste wandaden en geweld goedkeurt – of zelfs nodig acht voor zijn verwerkelijking. In het utopische denken wordt het doel hoger gewaardeerd dan de middelen, waardoor men al snel kritiek op wreedheden wegwuift. Volgens Achterhuis zal ‘een beschrijving van een nieuwe maatschappij in haar totaliteit onvermijdelijk totalitaire trekken krijgen’. Zo wijst hij op de communistische utopie die een wrede, totalitaire dictatuur mogelijk maakte. Maar ook de kapitalistische utopie, die volgens Achterhuis reeds verwerkelijkt is, verliest de negatieve gevolgen van haar eigen werking uit het oog. Ook daar ageert hij fel tegen. ‘Als er in onze tijd ergens een halt aan moet worden toegeroepen, dan is het wel het utopisch geloof in de eindeloze groeimogelijkheden van de vrije markt.’
Utopia
In Koning van Utopia leest Achterhuis opnieuw – en vanuit een andere invalshoek dan voorheen – de oerutopie Utopia van de Engelsman More. Voorheen zag Achterhuis dit werk als een gevaarlijke blauwdruk voor een totalitaire samenleving waarin geen enkele vrijheid bestond. Na hernieuwde lezing van het boek en na uitgebreid onderzoek naar de persoon van More, komt hij echter tot de conclusie dat Utopia nooit zo bedoeld is. Het werk was veeleer een satirische kritiek op de maatschappij waarin More leefde. Waarschijnlijk heeft More zelf de titel Utopia niet eens verzonnen, maar was dat zijn goede vriend Erasmus. Het lezen van Utopia als blauwdruk voor de vorming van een samenleving is volgens Achterhuis dus een verkeerde lezing van deze klassieke tekst. En hoewel er wel meer mensen zijn die Utopia lezen als maatschappijkritisch pamflet – en dit inzicht dus niet volkomen nieuw is – wordt het werk volgens Achterhuis nog steeds te vaak gelezen als een schets van de ideale samenleving.
De waarschuwing van Orwell
In zijn wereldberoemde werk 1984 schetst de Engelse schrijver George Orwell een totalitaire samenleving. Achterhuis ziet dit werk als angstaanjagend voorbeeld voor het gevaar dat in een volledig utopisch denken schuilt. ‘Orwell was een van de eerste intellectuelen die het gevaar van het nazisme en daarna het communisme onderkenden.’ Dat grote gevaar van de utopie geldt nog steeds volgens Achterhuis, hierop komt hij dan ook niet terug in zijn nieuwste werk. In 1984 blijkt het grote geheim van de machthebbers dat de macht en het behouden daarvan door middel van onderdrukking uiteindelijk belangrijker is geworden dan de doelen erachter. Met Orwell laat Achterhuis zien dat men moet waken voor die utopische gedachten die stellen dat de macht gegrepen moet worden om de ideale samenleving te stichten.
Herijking van het utopische gedachtegoed
In Koning van Utopia nuanceert Achterhuis zijn denken over de utopie. Hij komt terug op zijn louter negatieve ideeën over de utopie die geen ruimte boden aan de eventuele goede zaken die door het utopische denken voortgebracht worden. In zijn nieuwste boek is het Achterhuis gelukt om die ruimte te openen waarin de utopie niet volledig verbannen hoeft te worden, maar juist bruikbaar kan zijn voor de hedendaagse samenleving.
Die ruimte zit in de kleinschalige of ‘partiële utopie’ die Achterhuis beschrijft. Deze kan tot gedeeltelijke oplossingen leiden voor de moderniteit en brengt geen gevaar met zich mee, omdat ze niet poogt alomvattend te zijn en daarmee altijd in gesprek blijft met andere heersende ideeën. Volgens Achterhuis kan dit partiële utopische denken een opening bieden aan de bevrijding van de kapitalistische utopie waarin we onszelf vandaag de dag bevinden.
De kapitalistische utopie is alomvattend en dus gevaarlijk, omdat ze geen ruimte biedt aan andere zienswijzen. Het heil van de partiële utopie ligt erin dat zij de moderne samenleving van binnenuit kan verbeteren, zonder eerst het geheel omver te willen werpen. Als voorbeeld noemt Achterhuis de herovering van de meent als de gemeenschappelijke ruimte die niet toebehoort aan de staat of de markt, maar die zich daartussen bevindt. De meent kan zo een ruimte zijn waarin het iedereen vrij staat vorm te geven aan de gemeenschap, los van het kapitalistische denken in termen van staats- of privébezit.
Achterhuis laat zien een filosoof te zijn die met een heldere argumentatie filosofisch denken aan de dagelijkse praktijk kan koppelen. Dat maakt Koning van Utopia – samen met zijn vele verwijzingen naar bekende werken uit de literatuurgeschiedenis – een bijzonder interessant en tegelijkertijd spannend en vermakelijk boek om te lezen.
Koning van Utopia. Nieuw licht op het utopisch denken
Schrijver: Hans AchterhuisUitgever: Lemniscaat
Prijs: 14,95
Bladzijden: 198
ISBN: 9789047708742
Link: Hans Achterhuis
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Clubtour St. Tropez, halte Mezz
Met het gelijknamige debuutalbum zijn de bandleden van St. Tropez begonnen aan een herstart in hun muzikale carrière. Het verleden is losgelaten om een compleet nieuwe weg in te slaan. Dat betekent echter niet dat zij zich daarom inhouden; de bandleden gedragen zich als een stel losgeslagen beesten op het podium.
Met een groot gapend gat voor het podium begint St. Tropez aan het optreden in de kleine zaal van Mezz in Breda. Alsof de band een enorme energiebubbel heeft gecreëerd waar het publiek bang voor lijkt te zijn. Het grootste deel van het publiek staat op een kluitje bij elkaar. Het hindert het spel van de band niet, maar het geheel is toch wat te passief wat de bandleden betreft.
Energiek interactief spel met publiek
Leadzanger en bassist Lars Kroon beklimt de bassdrum en springt daarna het publiek in om een moshpit op te stoken. Het is maar goed dat hij met een kabel nog verbonden is aan het podium, want door zijn energieke bewegingen lijkt hij bijna gedesoriënteerd te raken. Aan de gezichtsuitdrukkingen en gejoel te zien geniet het publiek van deze actie, maar zet de moshpit niet door nadat Kroon het podium weer opgeklommen is. Later onderbreekt hij ‘I Wanna Live In St. Tropez’ handig tijdens een break om het publiek aan te spreken. Er is nog steeds meer dan genoeg ruimte voor het podium om de mensen in het gedrang achterin ook meer ruimte te kunnen geven om te genieten van de show.
Op een enkeling na blijft het publiek redelijk rustig, zelfs tijdens de uptempo-nummers als ‘Las Vegas’, ‘Cut Me Loose’ en ‘I Don’t Wanna Be In Love’. Keer op keer zoeken de bandleden de interactie op terwijl de toeschouwers de zweet- en speekseldruppels over zich heen krijgen onder de rauwe uitspattingen in de zang en heftige gitaarlijnen in onder andere ‘Which Side Are You On’ en ‘Easy Jet’.
Nog niet uit gespeeld
Dat de bandleden van St. Tropez zich volledig hebben gemaakt van het verleden blijkt wel uit de relatief korte setlist, die bij elkaar nog geen uur duurt en alleen maar nieuw materiaal bevat. Dat was wel te verwachten, aangezien het enige materiaal van de band op het moment het debuutalbum is waar ook alle nummers van de eerder uitgebrachte EP op staan. Tegen het eind van de set verontschuldigt de band zich hier dan ook voor, maar besluit om het publiek toch nog een mooie toegift van twee covers te geven. Daarbij vragen ze of het voorprogramma, The Mighty Breaks, hen bijstaat. Een imposante vertoning om het hele podium in de kleine zaal van Mezz vol bandleden te zien staan terwijl de twee leadzangers duidelijk vermaakt door het publiek heen lopen.
De band speelt alleen muziek waar ze zelf helemaal achter staan. Succes is niet belangrijk, plezier des te meer, zelf als het publiek tam blijft zoals vanavond. Voor de band een geslaagd optreden, voor het publiek een mooie kennismaking met de hernieuwde stijl.
Live in Nederland:
30/12 Utrecht – ACU (ism EKKO)
14/01 Tilburg – Extase
20/01 Heerlen – Nieuwe Nor
27/01 Apeldoorn – Gigant
28/01 Rotterdam – V11
03/02 Gouda – So What!
04/02 Lierop – Nirwana
11/02 Nieuwendijk – Xinix
St. Tropez
Album: St. TropezGezien op zaterdag 29 oktober 2016 in Mezz, Breda
Link: Mezz
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Slechte dag of slechte acts?
Audio Adam en Eleonor Coco, twee Nederlandse acts. Beide timmeren al een tijdje aan de weg met hun muziek, beide zijn nog steeds niet doorgebroken bij het grote publiek. Dit najaar bundelen ze hun krachten met een gezamenlijke clubtour, en strijken hiermee vanavond neer in de kleine zaal van Paradiso.
Audio Adam zou je kunnen kennen van hun bescheiden radiohitjes als ‘If It Takes You Home’ en ‘You’ll be Alone’. De band vierde laatst zijn vijfjarig jubileum, maar heeft in die tijd wel een wisseling in de bezetting meegemaakt in de vorm van een nieuwe bassist. Ook Eleonor Coco is al sinds 2012 bezig en kwam vorige maand met haar nieuwe album I.
Als eerste is het de beurt aan Audio Adam. De vierkoppige band staat vooral bekend om zijn dromerige indiepopliedjes. Deze komen vanavond dan ook goed uit de verf. Maar op de setlist staan ook wat nieuwe nummers die nog nergens zijn verschenen. Deze hebben een wat steviger rockgeluid met harde gitaren, en voldoen niet aan hun wat brave imago. Zou dit de nieuwe richting zijn die de band inslaat onder invloed van de nieuwe drummer? Het is afwachten of deze nog niet-af klinkende nummers daadwerkelijk op het nieuwe album komen.
Audio Adam wordt vanavond geplaagd door technische problemen. Al bij het derde nummer weigert de drumpad dienst. Verder hebben ze last van piepende microfoons, ontstemde gitaren en een telefoon die tijdens de set afgaat, waar gelukkig wel de humor van wordt ingezien. De mannen houden de moed erin en dit slaat over op de zaal. Het weinige publiek dat er is staat knus voor het podium verzameld en doet bij vlagen zelfs wat voorzichtige dansmoves. Hoogtepuntje van het optreden is wanneer de band midden in de zaal komt staan om hun single ‘Train’ akoestisch te spelen, inclusief contrabas. Punten voor enthousiasme en doorzettingsvermogen!
Als het publiek nog gezellig staat te kletsen, valt zonder enige aankondiging Eleonor Coco in. Deze nog jonge zangeres wordt ondersteund door een drummer, gitarist, bassist en toetsenist. Zelf pakt Coco ook bij enkele nummers de elektrische gitaar erbij, maar veel meer dan wat ondersteunende akkoorden komt daar vervolgens niet uit. Ook het tweede optreden verloopt allesbehalve vlekkeloos, met problemen als missende backing vocals, snoeren die in de knoop zitten en op een gegeven moment zelfs een keyboard dat minutenlang niets doet. Aan de band zal het in elk geval niet liggen; de dansbaarheid van de popliedjes dankt zich vooral aan de strakke grooves van de drummer.
Maar de act draait om de zangeres. Er valt veel te zeggen over zowel haar stem als haar houding. Het is een kwestie van smaak of haar zang als zoet en dromerig of als irritant en kinderlijk wordt ervaren, en haar performance kan zowel als arrogant en onverschillig als zelfverzekerd en nonchalant worden geïnterpreteerd. Feit is dat de zaal langzaam leegloopt tijdens het concert. Ook Coco zelf lijkt niet tevreden met haar optreden, maar gelukkig kan er aan het einde nog net een bedankje vanaf.
Een samenloop van omstandigheden, een slechte dag, of is dit het constante niveau van de acts? Juist met zo’n soort clubtour zouden artiesten veel mensen kunnen bereiken, maar als ze op deze manier blijven spelen zal het geen positief effect hebben op hun carrière. De avond begon redelijk, en ging daarna helaas met een dalende lijn verder. Hopelijk volgende keer beter!
Audio Adam & Eleonor Coco
Gezien op zondag 13 november 2016 in Paradiso, AmsterdamLink: Eleonor Coco
Link: Paradiso
Misschien ook iets voor u
Vanuit een beklemmende jeugd naar toekomst zonder angst
Esthetisch oogt het niet heel fraai, de tweede voorstelling van Patrick Nederkoorn (1983). Het decor bestaat uit een luxaflex, waar zo nu en dan projecties op verschijnen van belabberde kwaliteit. Dat het wat amateuristisch aandoet, kan Nederkoorn waarschijnlijk niet zoveel schelen. Hij is een man van de inhoud. Toch ontbreekt net de finesse om er een mooi geheel van te maken.
Waar hij in zijn eerste programma Code Rood nog in ging op de staat van de zorg, kiest Nederkoorn nu duidelijk voor een geheel andere invalshoek. Dit keer vormen religie en angst de rode draad van zijn verhaal. Dat begint al in zijn vroegste jeugd, wanneer zijn moeder hem dreigend toespreekt wanneer een situatie lijkt te escaleren. Als Nederkoorn alle varianten van het christelijk geloof opsomt en zichzelf indeelt bij de ‘gereformeerd synodalen’, en aangeeft dat de ‘vrijgemaakte gereformeerden’ een gevaar vormen, is het discours duidelijk. Religie werkte als een rem en Nederkoorn ervoer daardoor zijn jeugd als beklemmend, zelfs in een saaie wijk in Amersfoort.
Fundamentalistisch opgevoed
Die angst voor het noodlot ziet hij, wanneer hij student is, ook terug bij de politie. Nederkoorn vertelt over een onschuldige grap die hij met zijn vrienden wil uithalen, waarop hij wordt gearresteerd en in de cel moet plaatsnemen. Na een huiszoeking zijn er aanwijzingen dat hij mogelijk een terrorist is; een telefoonnummer van een inmiddels roemruchte klasgenoot, een vluchtdocument van IranAir en een schoolschriftje met hakenkruizen zouden wijzen op een nogal ‘fundamentalistische opvoeding’. Voor de politie een reden om hem langer vast te houden.
Contrast
Nederkoorn vertelt het allemaal met een oprechte verontwaardiging, die zijn afkeer tegen religie voedt. Daarbij doet hij enkele verrassende uitspraken die aanzetten tot nadenken. Dat is gelijk het sterkste gedeelte van het programma: zijn stellingen werken eerder prikkelend dan dat ze om te lachen zijn. Het is een bijzonder contrast in Nederkoorns werk: zo kaal als de voorstelling wordt opgevoerd, zo rijk is de inhoud als het aankomt op actuele thema’s als veiligheid en angst.
Inhoudelijk sterk
Toch is het eindresultaat net niet bevredigend. De humor doet soms wat braaf en erg flauw aan, bijvoorbeeld wanneer hij een Marokkaans accent imiteert of over zijn seksuele onzekerheid rept. Het doet wat puberaal aan, en dat heeft Nederkoorn niet nodig. Beter concentreert hij zich op inhoudelijk sterke grappen, want hij toont aan dat dat hij originele gedachten heeft en ook iets zinnigs kan zeggen. Wellicht dat hij met zijn derde voorstelling vorm en inhoud naar een hoger niveau kan tillen.
Patrick Nederkoorn - Het komt nu wel heel dichtbij
Artiest: Patrick NederkoornGezien op vrijdag 18 november 2016 in Theater Bellevue, Amsterdam
Misschien ook iets voor u
Sciencefiction of waarschuwing?
De Verenigde Staten, 2029. De dollar is gecrasht en de eens onaantastbare kapitalistische grootmacht reset haar volledige economie. Lionel Shriver schetst in haar nieuwste roman De Mandibles een huiveringwekkend toekomstbeeld van het moderne Amerika.
De Amerikaanse auteur en journaliste Lionel Shriver werd wereldberoemd met haar aangrijpende roman We moeten het even over Kevin hebben (2003), die een succesvolle verfilming opleverde en verhaalt over een jongen die op school een bloedbad aanricht. Shrivers nieuwste roman De Mandibles is zeker niet minder indrukwekkend dan haar debuut. Een familiekroniek tegen de achtergrond van een ineenstortende westerse samenleving.
Een welgestelde familie
Het boek verhaalt over de in New York gevestigde familie Mandible, die dankzij de stokoude pater familias Douglas over een groot fortuin beschikt. Wanneer de volledige Amerikaanse economie instort verdwijnt dit fortuin – en daarmee de zekerheid voor een toekomst in welvaren – als sneeuw voor de zon. De dollar is van de één op de andere dag niets meer waard. De Amerikanse president reset de volledige economie. Alle openstaande schulden worden per direct kwijtgescholden en al het goud in publiek bezit wordt geconfisqueerd door de staat. De familie Mandible moet zien te overleven. Om dat te bereiken blijken Douglas, zijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen op elkaar aangewezen. In De Mandibles wordt deze familiegeschiedenis verteld vanuit het gezichtspunt van elk familielid, om beurten. Zo is het daadwerkelijk een familiekroniek, die alle kanten van deze heftige geschiedenis belicht.
Een mogelijke toekomst
De Franse econoom Thomas Piketty waarschuwt in zijn Kapitaal in de 21e eeuw (2013) voor een interne tegenstrijdigheid in het moderne kapitalisme, die ervoor zorgt dat het systeem vroeg of laat uit balans raakt en in crisis zal verkeren. Dat dit gebeurt – wanneer het systeem zich niet op tijd aanpast – staat volgens Piketty vast. De vragen wanneer dit zal gebeuren en hoe deze depressie eruit zal zien zijn nog onbeantwoord.
De Mandibles kan gelezen worden als een invulling van één van de mogelijke toekomsten van het moderne kapitalisme en dus als één van de mogelijke antwoorden op beide vragen. Deze crisis begint in 2029, over dertien jaar. En hoe ze eruit ziet? Het New York dat Shriver schetst is niet mals. Op een paar bijzonder vermogende mensen na heeft niemand meer geld om eten te kopen en zijn de supermarkten trouwens ook nagenoeg leeg. Door de grote inflatie zijn de eerste levensbehoeften peperduur geworden. De gelukkige die een eigen huis bezit, zoals Florance, de kleindochter van Douglas, zal dit moeten delen met behoeftige naasten. Elk recht op eigendom wordt betwijfelbaar wanneer armoede allesoverheersend wordt.
Kapitalismekritiek
Zo is De Mandibles een roman over het falende kapitalisme en over de impact die dat heeft op het leven van het individu. Maar tegelijkertijd is het óók een filosofische zoektocht naar begrippen die voor de moderne mens zo gewoon lijken, zoals waarde, eigendom en vrijheid. Shriver laat de lezer zien dat deze begrippen verbonden lijken te zijn met het hedendaagse kapitalistische discours en bovendien hoe deze begrippen een andere betekenis krijgen in het nieuwe paradigma dat door de crisis tot stand is gekomen.
Duurzaamheid van het succes
Volgens de evolutietheorie zullen die soorten overleven die zich het best weten aan te passen aan de veranderende omstandigheden. Ook succesvolle rijken en samenlevingen die niet flexibel zijn en op tijd bijsturen raken in verval, zoals eens het Romeinse Rijk. Het kapitalistische Westen is al eeuwen ongelofelijk succesvol. In zijn vooruitstrevende drang naar groei is het vandaag de dag tot een geglobaliseerd systeem verworden dat de wereld vormgeeft. Maar hoe handelt dit systeem wanneer de omstandigheden onomkeerbaar veranderen?
Willing – de achterkleinzoon van Douglas met een groot talent voor economie en een scherp analytisch vermogen – is in deze kroniek de belichaming van die vraag naar het aanpassingsvermogen van het moderne kapitalisme. Willing is de eerste in de familie die ziet dat het tijd is anders te gaan denken en handelen wanneer de veranderde omstandigheden om een andere aanpak vragen. Zo oppert hij op een zeker moment dat het verstandig zou zijn om een pistool te kopen, omdat de straten van New York inmiddels levensgevaarlijk zijn geworden.
Realistisch relaas
Shriver laat in haar buitengewoon spannende roman zien hoe het hedendaagse Westen kan worstelen met aan de ene kant zijn drang naar vooruitgang, en aan de andere kant zijn onvermogen het roer werkelijk om te gooien.
Dit alles grijpt de lezer aan, omdat de gevolgen van deze systeemcrisis getoond worden aan de hand van het leven van één familie, waardoor men zich eenvoudig in de situatie kan verplaatsen. Bovendien is deze familiegeschiedenis gemakkelijk invoelbaar, omdat de manier van leven die in gevaar is de onze is. Het is namelijk de hedendaagse Westerse samenleving zoals wij die vandaag de dag kennen die in dit verhaal ten onder is gegaan.
De Mandibles kan worden gelezen als een dystopisch verhaal of als een sciencefictionroman, maar óók als waarschuwing voor de moderne mens. Het door Shriver geschetste toekomstbeeld is niet onvoorstelbaar en zorgt juist daardoor voor een extra onbehaaglijk gevoel.
De Mandibles. Een familiekroniek 2029 – 2047
Schrijver: Lionel Shriver (vert. Jan de Nijs en Arthur Wevers)Uitgever: Atlas Contact
Prijs: 24,99
Bladzijden: 443
ISBN: 9789025447380
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Gipharts filmlexicon
‘Ik wil geen woorden, ik wil ogen en ik wil het voelen’ laat Ronald Giphart in zijn nieuwe roman Lieve een van zijn personages zeggen. Die uitspraak had hij tijdens het schrijven beter ingelijst boven zijn bureau gehangen. In de wereld van Giphart worden te veel woorden geschreven.
Het oorspronkelijke plan voor deze roman is overduidelijk. Een verhaal over de filmwereld moest het worden, en een verhaal over de liefde. Allebei gelukt. In Lieve draait de succesvolle regisseur Noah Boudrin een film over zijn te jong overleden muze Lieve Vanlieve. Zij had de hoofdrol in zijn eerste, hemelbestormende filmproject en was tegelijkertijd zijn grote liefde. Totdat een boom in de nacht een einde maakte aan haar jonge leven en veelbelovende carrière.
In het hier en nu wordt het leven van Lieve, en dus dat van Noah, verfilmd met de populaire hoofdrolspelers Liv en Bison. Beiden jong, bruisend van ambitie en talent en klaar om het witte doek te bestormen. Regisseur Noah probeert het onderste uit de kan te halen wat betreft de acteerprestatie van zijn twee sterren, maar verliest gaandeweg de regie als de twee hun eigen gevoel op de eerste plaats stellen. Giphart bouwt zijn roman in twee lagen op: het heden met de acteurs Liv en Bison verrijkt met terugblikken op het verleden met de wonderbaarlijke Lieve.
Ik ook van jou
In zijn voorlaatste roman Harem (2015) leek Giphart – inmiddels wat ouder geworden – een rijpere, meer volwassen weg ingeslagen te zijn. De verhaallijn was enigszins uitgediept, zijn personages waren interessanter, kortom: het leverde een roman op die de kwaliteiten van de schrijver eindelijk naar boven haalde. Met Lieve doet Giphart weer een stap terug en brengt ons de luchtige en vluchtige tijden van Ik ook van jou (1992) in herinnering. Het gedoe op de filmset wordt beschreven als de hitsige arena uit een gemiddelde tv-soap: er wordt hard gewerkt, lang gewacht, veel geflirt en natuurlijk is er altijd ergens een party.
De vele terugblikken openbaren het verborgen leven van Lieve Vanlieve, een leven dat blijkt te hebben bestaan uit een mannenverslindend avontuur met spannende afspraakjes en vuige seks. Lieve heeft zich ooit als escort-girl (ook nog betaalde seks) in de armen van regisseur Noah geworpen en weet vervolgens iedere man in haar omgeving het hoofd op hol te brengen. De verbinding tussen beide lagen is een heen-en-weer-schakeling tussen de hoofdpersonen, met een nogal voor de hand liggend drama aan het einde.
Angle of the dangle
Wie niet thuis is in de wereld van de filmproductie heeft aan Lieve een prima handleiding voor deze wonderlijke gemeenschap: Giphart komt met de juiste termen om de vele functies en begrippen te verklaren. Er zijn runners, gaffers, clapper loaders, focus pullers, best boys, allemaal met overdreven nadruk benoemd om bij te dragen aan de sfeer maar zonder enige betekenis voor de loop van het verhaal. En wat te denken van guerilla shoot, cameo appearance en wrap party? Door de toegevoegde verklaringen weten we nu dat het in beeld brengen van een geërecteerde penis aangeduid wordt met the angle of the dangle.
Het is een terugkerende handicap van Giphart dat hij de lezer aan de hand wil meenemen. Op iedere pagina van Lieve is wel een glasharde schending van het show don’t tell-principe te vinden, met als dieptepunt het vreemdgaan van hoofdrolspeelster Liv. Als zij weer met haar ex-vriend in bed belandt, bedenkt Giphart het woord ‘oudgaan’ dat hij vervolgens meent te moeten verklaren met ‘een variant op vreemdgaan’, om dan nog eens tussen haakjes toe te voegen ‘maar dan met een voormalige geliefde’.
De vele overbodige woorden, de uitleggerige neiging en het strooien met termen maken dat deze roman even in de versnelling gaat en dan weer flink afremt. Alsof de schrijver zijn lezers niet vertrouwt en het zekere voor het onzekere wil nemen. Het dunne verhaal dat vervolgens overblijft is geen hoogtepunt in het oeuvre van Ronald Giphart.
Lieve
Schrijver: Ronald GiphartUitgever: Podium
Prijs: € 19,99
Bladzijden: 248
ISBN: 978 90 5759 783 1
Misschien ook iets voor u
Scott Fagan plays South Atlantic Blues
Het verhaal van een verloren gegane carrière hindert Scott Fagan bepaald niet om te schitteren nu hij de Maagdeneilanden heeft verlaten voor zijn eerste tournee in Europa. Fagan laat zich van zijn beste kant horen en is vastberaden om alsnog een ster te worden!
Fagan speelt het album South Atlantic Blues dat in 2015 opnieuw werd uitgebracht van de eerste tot de laatste noot en vult zijn optreden daarna aan met twee nummers van de nog op te nemen opvolger, de rockopera Soon. Ondersteund door een band met jonge muzikanten met daarin toetsen, elektrische gitaar, bas en drums laat Scott Fagan een uitstekende vertolking horen van zijn verloren klassieker uit 1968.
Als de eer van het eerste niet-Beatles album van platenlabel Apple destijds niet naar James Taylor was gegaan, dan was South Atlantic Blues een hit geweest en was Scott Fagan naar alle waarschijnlijk uitgegroeid tot een ster. Het lot besliste anders, maar vorig jaar keerde dat lot ineens en werd het album – en de artiest – herontdekt. De huidige zegetocht bewijst dat het album de aandacht heeft gevonden en gewaardeerd wordt. Het verhaal van Fagan wordt nu door velen gehoord.
De nu eenenzeventigjarige folkzanger is gelukkig nog prima bij stem en geniet met volle teugen van de aandacht die hem nu ten deel valt. Fagan steekt niet onder stoelen of banken dat hij blij is om nu op het podium te staan. Hij krijgt daarbij een zaal die bij aanvang gevuld is met zo’n driehonderd belangstellenden, een aantal dat al snel aangroeit tot zo’n vijfhonderd luisteraars. Er zijn er maar weinig die weer vertrekken op zoek naar een andere ontdekking. Hij zet samen met zijn band in met de uitroep “I’m Gonna Get Ya”. Dat maakt hij gedurende het uur dat hij speelt ook helemaal waar. De opening van het concert is uiteraard gelijk aan de opening van het album. ‘In My Head’ dendert heerlijk door de grote zaal van TivoliVredenburg. Fagan laat direct met zijn band horen hoe overtuigend ze samen klinken.
Aanstekelijk enthousiasme
Ondergetekende dacht bij de eerste beluistering, zonder het achtergrondverhaal te kennen, te maken te hebben met een nieuw jong talent. Zo onbevangen draaide ik de eerste keer het album; een ervaring die ik nog steeds koester als het plaatje weer eens op de speler staat. De tien liedjes bevatten een welhaast unieke kwaliteit. Ze zijn tijdloos als je ze nu hoort en hebben daarbij niets ingeboet aan zeggingskracht.
Live klinkt het allemaal iets steviger en wordt de folk een heerlijke folkrock. Fagan breekt tijdens de enthousiaste vertolking van het titelnummer een snaar van zijn gitaar. Even wordt het optreden onderbroken, terwijl de bassist de gitaar achter de coulissen laat repareren. Een moment dat Fagan aangrijpt om wat van de historie te vertellen en verhaalt hij over het moment dat het album in de archieven werd gevonden en zo de aandacht trok.
Met enige vertraging wordt uiteindelijk de muziek voortgezet. Zelfs het licht psychedelische ‘Tenement Hall’ waarbij de gekte lijkt toe te slaan, wordt fraai gespeeld. Heel mooi is het moment waarop Fagan akoestisch ‘In My Hands’ speelt terwijl de drummer even pauzeert. Het publiek luistert stilletjes en na afloop lijkt het applaus des te heviger.
Gelukkig is enige ‘over time’ mogelijk en speelt Fagan het titelnummer van Soon en het eveneens prachtige ‘Please Be Well’, die beide net zijn opgenomen in een studio in Glasgow. Het is overduidelijk dat de uitvoering van South Atlantic Blues een waardige live-versie is van dit werkelijk schitterende album. In het kielzog van het album kan de artiest er gelukkig zelf de vruchten nog van plukken. Fagan’s stem klinkt vast, overtuigend en vastberaden. We kijken nu al uit naar de opvolger.
Scott Fagan
Gezien op zondag 13 november 2016 in Tivoli Vredenburg, UtrechtLink: Platenlabel
Misschien ook iets voor u
Nieuw geluid, vertrouwde kwaliteit
Negen weken heeft Emil Landman rondgereisd met alleen een rugtas, een gitaar en wat primitieve opnameapparatuur, met als doel verhalen te verzamelen en deze te verwerken in zijn muziek. Het resultaat hiervan is de nieuwe plaat An Unexpected View, die dit najaar uit kwam. Vanavond worden deze verhalen ten gehore gebracht in de kleine zaal van Paradiso.
Samen met het repertoire breidt ook de muzikale ondersteuning van Landman uit. Waar hij aan het begin van zijn carrière nog een typische singer-songwriter was, meestal slechts zichzelf op gitaar begeleidend, en later ook weleens met twee andere muzikanten optrad, staat de laatste tijd zijn podium een stuk voller. Zo ook vanavond: het optreden wordt verzorgd door vijf jongemannen en heeft zo veel meer een bandgevoel.
Stevige bandnummers en fragiele gitaarliedjes
Dat de band wat is uitgebreid, is vooral te merken in de ritmesectie. De drummer wordt niet alleen ondersteund door een bassist, maar ook door een extra percussionist. Samen met een gitarist en Landman op akoestische gitaar is het podium daarmee vol. De set begint rustig, maar tijdens het tweede nummer, het nieuwe ‘Our Bodies’, gaan bij veel mensen toch de oordoppen in. Het is duidelijk dat hier een echte band op het podium staat.
Deze afwisseling zorgt voor een mooie gevarieerde set. De variatie is ook te merken in de sfeer van de liedjes: waar sommige nummers duister aanvoelen, zijn andere weer luchtig en vrolijk. Het is duidelijk dat er goed over de set is nagedacht. De muzikanten kunnen zich daardoor focussen op het spelen zelf en het plezier spat er af en toe vanaf. Vooral de drummer valt op, door het creatieve gebruik van verschillende stokken en door het leiden van de rest van de band in de perfect naadloze overgangen tussen de nummers.
Dankbaarheid
Landman houdt van verhalen, vooral om deze te delen. Meerdere malen wordt de set onderbroken voor een anekdote van enkele minuten. Verhalen van manoeuvreren met bandbussen in Amsterdam en kat-en-muisspelletjes met wilde dieren in Mongolië, tot wildplassen in de kou en ondergekotste bedden komen voorbij, compleet met zachte ‘g’. Zo krijgt het publiek ook te horen dat Landman gevraagd heeft of het licht wat lager mag, zodat hij de zaal minder goed ziet. Want ‘zo’n grote zaal is toch een beetje eng!’
Emil Landman
Album: An Unexpected ViewGezien op zaterdag 05 november 2016 in Paradiso, Amsterdam
Link: Paradiso
Misschien ook iets voor u
Een leugen van ons geheugen
Het was een fraai contrast. Terwijl op straat dweilbandjes de opening van het carnavalsseizoen vierden konden bezoekers van November Music, een tiendaags muziekfestival in ‘s-Hertogenbosch, zich laven aan een groot aanbod aan zowel nieuwe als oude muziek. Tussen de diverse programmering, die liep van barok tot jazz en van elektronica tot Louis Andriessen, bezocht ik op 12 november de performance False Memories van Evelien van den Broek.
Op het hellend vlak van muziekvoorstelling en concert valt False Memories voornamelijk in die laatste categorie. Het uitgangspunt van de performance is gebaseerd op een kunstproject van A.R. Hopwood. Deze Britse conceptuele kunstenaar verzamelde een archief van valse herinneringen, korte anekdotes van mensen die vertellen over herinneringen van gebeurtenissen die nooit echt hebben plaatsgevonden. Hopwood werkte daarvoor samen met neurologen en psychologen die dit fenomeen wetenschappelijk onderzoeken. Als kunstenaar probeert hij vaak de valse herinneringen te verbeelden alsof ze toch echt waren, bijvoorbeeld door familiefoto’s digitaal te manipuleren. De teksten die tijdens de performance False Memories worden gezongen zijn letterlijk overgenomen uit het False Memory Archive van Hopwood en op muziek gezet.
Gele regenjurk
Deze herinneringen worden feitelijk verteld en zijn op zichzelf weinig poëtisch of literair. In een van de anekdotes vertelt een vrouw bijvoorbeeld dat ze zich herinnert dat haar tweelingzus als kind werd aangereden, terwijl haar zus in werkelijkheid nooit bij een auto-ongeluk betrokken was. Het is de grote uitdaging voor Evelien van den Broek om met haar zang en performance deze droge teksten tot leven te wekken. De speelvloer hangt vol met snoeren, laptops en elektrische instrumenten. De performers zijn omringd door allerhande muziektechnologie en twee beamerschermen waarop visuals worden geprojecteerd die de songteksten verbeelden. In het midden van het podium staat zangeres en componist Evelien van den Broek met een felrode pruik en gele regenjurk. De geselecteerde valse herinneringen slaan meestal terug op de kindertijd en dat zie je terug in de kleding en performance van Van den Broek.
In een energieke performance, zowel vocaal als fysiek, lijkt Van den Broek de dromerige fantasiewereld van kinderen te idealiseren. De geselecteerde valse herinneringen slaan meestal terug op de kindertijd en hebben een soort droomlogica. Een van de songs gaat bijvoorbeeld over een herinnering aan een vergadering van paarse wezentjes. Met herhalingen, complexe ritmes en een breed scala aan klanken en toonhoogtes plaatst de muziek je in de wereld van het onbetrouwbare geheugen. Met name het slagwerk van Richard van Kruysdijk maakte grote indruk op mij, maar dat had tot gevolg dat bijvoorbeeld de trombone van Koen Kaptijn vrij slecht te horen was in het geheel. Soms lijkt de muziek zichzelf onnodig te willen overschreeuwen, Van den Broek gebruikt bijvoorbeeld meerdere malen een megafoon. Dit is jammer, want het past niet goed bij de twijfelachtigheid van ons onbetrouwbare geheugen. Juist de rustigere momenten voerden mij het meeste mee in de performance. De virtuositeit van de spelers staat echter buiten kijf. De complexe muziek mengt elektronica met modern klassiek met veel intellect en affect. Het is daarom jammer dat er geen verdere bewerking van de tekst heeft plaatsgevonden, waardoor matter-of-factbeschrijvingen worden voorgedragen alsof het gaat om spoken-wordgedichten.
Het onderwerp van False Memories spreekt tot de verbeelding. Het idee dat je een levendige herinnering kunt hebben van een gebeurtenis die nooit heeft plaatsgevonden is tegelijkertijd fascinerend en een beetje eng. Het is daarom jammer dat False Memories niet meer doet dan de letterlijke herinneringen op muziek zetten, juist omdat het onderwerp zo vruchtbaar is. De wetenschappelijke onderzoeken waar A.R. Hopwood verslag van doet zijn vaak fantasierijk en prikkelend, maar toch was het spannender geweest als de makers van False Memories zichzelf meer vrijheid hadden gegund ten opzichte van het bronmateriaal.
Evelien van den Broek - False Memories
Artiest: Elke TeurlinckxGezien op zaterdag 12 november 2016 in Theater Artemis, 's-Hertogenbosch
Misschien ook iets voor u