Miki, Pei Pei en Shirley, afkomstig uit respectievelijk Japan, China en Hongkong, worden alledrie geconfronteerd met een (dreigend) verlies. Zo reist Miki vanuit Tokyo haar vriendje Benny achterna naar Nederland. Al op de tweede avond vraagt hij haar wanneer haar retourvlucht is. Pei Pei woont met haar vader, een snackbarhouder, in het deprimerende Brabantse Ekelen. Hij besluit zijn zaak te verkopen om terug te keren naar China. Shirley tot slot probeert het geld voor een peperdure operatie voor haar zoontje, dat lijdt aan een dodelijke hartkwaal, bij elkaar te krijgen.

Coherentie?

Waar de eerste twee verhalen zich grotendeels in Nederland afspelen, en over cultuurverschillen gaan, valt de Hongkongse episode een beetje buiten de boot. Naast het verlies thema is er weinig dat de drie korte verhalen bindt. Dat hoeft op zich geen probleem te zijn, ware het niet dat er wel een verband gesuggereerd wordt doordat de verschillende verhaallijnen elkaar kruisen. Of is er opzet in het spel? Het kan zijn dat regisseur Fow Pyng Hu de kijker plaagt door eerst twee verhalen te vertellen die mooi op elkaar aansluiten, en daar vervolgens een derde aan vast te plakken die deze coherentie onderuithaalt. Maar waarom dan de film als een cirkelvertelling weer laten eindigen op dat paradijselijke Thaise strand?

Cultuurverschillen

Het zijn vragen die blijven hangen, zoals er meer is in Paradise Girls dat stof tot denken geeft. In het tweede verhaal houdt de Chinees-Nederlandse Hu de multi-culturele samenleving een spiegel voor, zonder een waardeoordeel uit te spreken. Vanaf het moment dat de vader van Pei Pei naar de kapper gaat is duidelijk dat hier iets misgaat. De kapster knipt een stuk van zijn oor, maar een excuus kan er nauwelijks vanaf. Waarop Pei Pei, die het geld terug komt vragen, bot behandeld wordt en woedend een spiegel ingooit.

De toon van dit verhaal is stevig, waarschijnlijk doordat Hu een kunstje uit zijn debuutfilm Jacky herhaalt: de confrontatie tussen Chinezen en Nederlanders. Het meest tekenend zijn in dit opzicht de scènes waarin Pei Pei en haar vader patat staan te bakken voor een groep opgeschoten, luidruchtige jongeren. Na sluitingstijd zoeken ze zelf de vertrouwdheid van het Chinese restaurant op.

Tijdelijkheid

Toch stemt dit verhaal, net als de andere twee, uiteindelijk mild. Aan het slot van Paradise Girls is de ontevreden blik van de vrouwen zelfs in een lach veranderd. Ze hebben een fase in hun leven overwonnen en kunnen verder. Zo zijn ze toch nog even de titelheldinnen, al weten we: hun paradijs is van tijdelijke aard.

Throne of Blood

Kurosawa was een groot bewonderaar van het werk van Shakespeare. In veel van zijn films komen onderwerpen aan bod die bekend zijn uit Shakespeares werk (wraak, eergevoelens, strijd, strijdende clans). Throne of Blood is een verfilming van Macbeth, alleen dan vertaald naar het feodale Japan. Washizu (gespeeld door Toshiro Mifune, een vaste kracht in Kurosawa’s films) en Miki zijn twee bevriende samoeraikapiteins die in een bos een waarzegster tegenkomen. Deze voorspelt dat Washizu’s macht enorm zal groeien maar dat Miki’s kinderen Washizu uiteindelijk zullen overheersen. Washizu’s vrouw overtuigt hem ervan om zijn baas en Miki uit de weg te ruimen. Dit verhaal loopt echter heel anders af dan Waishizu voor ogen had. Throne of Blood is een visueel adembenemende film met mooi lijnenwerk, ritmische bewegingen en unheimische sets (de film is op de flanken van de vulkaan Fuji opgenomen). Kenners noemen dit een van de beste Shakespeareverfilmingen, misschien mede omdat Mifune in topvorm is.

Stray Dog

Wanneer het dienstpistool van de jonge politieagent Murakami (wederom Toshiro Mifune) gestolen wordt, gaat hij samen met rechercheur Sato (Takashi Shimura, de andere vaste hoofdrolspeler van Kurosawa) op zoek naar de dader. Deze zoektocht leidt hen langs de zelfkant van de naoorlogse Japanse maatschappij, langs zwervers en zwarte markten, prostituees en wapenhandelaren in het snikhete Tokio. Stray Dog is een spannende politiethriller met veel elementen van de rond die tijd in Hollywood populaire film noir, maar de film is meer dan alleen een spannend verhaal. Kurosawa geeft een duister portret van het ontgoochelde, naoorlogse Japan. Hij zoomt in op de slechte sociale voorzieningen, stadsdelen die geheel op clandestiene activiteiten lijken te draaien, en het opkomende individualisme (lees: egoïsme). Vooral voor de gedesillusioneerde oorlogsveteranen die terugkwamen van een verloren Tweede Wereldoorlog brengt deze film veel bekende beelden en gevoelens naar boven.

The Bad Sleep Well

Het in prachtig breedbeeld gefilmde The Bad Sleep Well lijkt haast wel op een verfilming van de bouwfraudeaffaire die hier de afgelopen tijd veel stof heeft doen opwaaien. De top van het Japanse ministerie van Ruimtelijke Ordening en een groot bouwbedrijf spelen een vuil spelletje bij het uitvoeren van een grote bouworder. Fraude, (zelf)moorden, smeergeld, afkoopsommen, politieke spelletjes, intimidatie, alles lijkt geoorloofd om zoveel mogelijk zelfverrijking te behalen. Het ontbreekt de film aan een echt hoofdpersonage, want alle betrokkenen in deze affaire worden gevolgd. Er is wel een katalysator, iemand die de belangrijkste plotontwikkelingen in gang zet. Toshiro Mifune speelt Nishi, de zoon van een onder verdachte omstandigheden overleden ex-directeur van het grote bouwbedrijf. Hij verdenkt de mededirecteur van betrokkenheid bij de dood van zijn vader en doet er alles aan om zijn vader te wreken. Hoewel The Bad Sleep Well niet rechtstreeks op een verhaal van Shakespeare is gebaseerd, lijkt de thematiek van Hamlet als basis gediend te hebben voor het verhaal (familie-eer, wraak, macht). Het verhaal wordt na een poosje vrij saai maar qua regie is dit een van Kurosawa’s beste (en meest onderschatte) films. De intelligente narratie is het gevolg van een aantal ingenieuze regie-ingrepen. Op een inventieve manier wordt de kijker uitgelegd wat er gebeurt en wat er is gebeurd. De mooie openingsscène met een groep journalisten is hier een goed voorbeeld van. Niet zijn leukste maar wel een fraai staaltje regie.

Dodes’ka-den

Van een heel andere orde is Kurosawa’s eerste kleurenfilm. Deze film lijkt in geen enkel opzicht op een van zijn andere films. Er zit ook niet echt een verhaal in de film. Centraal staat een groep mensen die op een vreselijk slechte sloppenwijk op een enorme vuilnisbelt wonen. Alcoholisten, geestelijk gehandicapten, incestueuzen, nymfomanen en freaks maken daar de dienst uit. Als kijker word je twee uur voyeurisme gegund, een blik op de onderkant van de onderkant van de samenleving. Het doet een beetje denken aan Gummo, Harmony Korines film waarin een soortgelijke groep mensen (alleen dan white-trash Amerikanen) centraal staat. Er zijn mensen die dit het absolute hoogtepunt in Kurosawa’s oeuvre vinden. Anderen zien dit als zijn grootste misser. Het is in ieder geval een erg interessante film waar je pas goed een oordeel over kunt vellen als je hem vaker hebt gezien.

Al met al is deze derde dvd-box minder indrukwekkend dan de eerste twee, ook al zullen er verschillende cinefielen zijn die in deze box hun all-time-favourite terugvinden. De drie boxen samen geven je een ultiem overzicht van Kurosawa’s werk (bijna al zijn films zijn in deze boxen terug te vinden). Het is alleen jammer dat Ran, een van Kurosawa’s beroemde Shakespeare-bewerkingen, niet in deze collectie zit. Gelukkig verschijnt deze binnenkort in een mooie uitgave, zodat iedereen zijn of haar Kurosawa-collectie compleet kan maken.