Een triumviraat van gestoorden
A Fraction of the Whole is zo’n boek waarbij de lezer zich voelt als een ontdekkingsreiziger uit een oude wereld op zoek naar nieuwe landen. Voor zijn debuutroman heeft de Australische schrijver Steve Toltz alle registers opengetrokken. Bovendien is A Fraction of the Whole opgebouwd met behulp van een uiterst innovatieve verteltechniek, waarbij de schrijver vaak van perspectief verandert.
Het is maar zelden dat een debuutroman zo’n indruk achterlaat als A Fraction of the Whole. De meer dan zevenhonderd pagina’s tellende roman staat vol met absurde scènes, filosofische gedachten en alles wat de auteur in zijn jaren als beginnend schrijver over het leven heeft geleerd. A Fraction of the Whole blinkt uit in aforismen waarmee Toltz op geheel eigen wijze de wereld weet te beschrijven.
Het verhaal begint als Jasper Dean, de jongste telg uit de vreemde familie Dean, om onbekende reden in de gevangenis zit. Er is een onafgebroken waterval van verhaallijnen. Zo worden naast Jasper Dean ook de twee broers Martin en Terry Dean uitgebreid belicht. De drie mannen zijn door het lot met elkaar verbonden en het blijkt telkens weer dat het lot niet veel goeds voor hen in petto heeft.
Nietsnut
In de gevangenis begint Jasper al snel te vertellen over zijn gestoorde vader Martin. Deze geniale nietsnut heeft zijn zoon in zijn eentje opgevoed, en het resultaat is nogal apart. Maar wat wil je ook met een vader die zijn zoon als een vroegtijdige reïncarnatie van zichzelf beschouwt? In terugblikken leert de lezer meer over de jeugd van Martin en de unieke relatie met zijn zoon. Ook komt Terry, Jaspers oom, aan bod, de criminele held van Australië die nationale faam bereikte met een moorddadige killing spree tegen corrupte sporters.
A Fraction of the Whole start met een ambitieuze opzet. Veel beloften worden ook werkelijk waargemaakt. De roman is soms wat rafelig aan de randen, maar dit valt in het niet bij de overduidelijke kwaliteit van het werk. De personages zijn goed uitgewerkt, vooral de onfortuinlijke Martin Dean, die door zijn eigen leven wandelt als een geest op een bruiloft, en wiens goede bedoelingen steevast eindigen als grote mislukkingen.
Eenzaamheid
Paradoxaal genoeg zijn de hoofdpersonen uit A Fraction of the Whole, hoewel onlosmakelijk met elkaar verbonden, vooral voortdurend eenzaam. Hun eenzaamheid wordt bestreden als een vijand, waarbij de personages soms een kleine overwinning behalen, maar waarbij de uiteindelijke capitulatie onvermijdelijk volgt. In de roman van Toltz worstelt de jonge Jasper voortdurend met de veronderstelde overheersing van zijn karakter door zijn vader en zijn oom. Hij vraagt zich af hoe hij zijn leven kan inrichten zonder geleid te worden door zijn excentrieke opvoeding.
Uiterst treffend weet Steve Toltz de vraag te stellen of het wel mogelijk is om als individu te bestaan te midden van anderen. Martin Dean besluit dan ook om een labyrint te bouwen in de Australische bush waar hij zichzelf kan zijn; een vorm van vrijwillige isolatie van de maatschappij die we ook in Walden van Henry Thoreau tegenkomen. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat de titel van A Fraction of the Whole verwijst naar het werk van Thoreaus leermeester Ralph Waldo Emerson, die in een artikel uit 1857 schrijft: ‘Tis fine for us to talk: we sit and muse, and are serene, and complete; but the moment we meet with anybody, each becomes a fraction.’
