Boeken / Achtergrond
special: 17. De parelduiker

Tijdschriften over literatuur

De komende maanden kun je bij 8WEEKLY een serie artikelen verwachten waarin een dwarsdoorsnede wordt gegeven van het aanbod aan Nederlandstalige tijdschriften over literatuur. Vandaag nummer zeventien: De Parelduiker.

Lezen over literatuur en schrijvers is in de meeste gevallen veel leuker dan het lezen van al die meesterwerken zelf, sterker nog: scheppers van machtige oeuvres halen niet zelden de eeuwigheid op grond van hun karakterologische eigenaardigheden. Niemand die een boek als De koperen tuin nog leest, maar dat Vestdijk zijn schrijven liet begeleiden door het loeien van een antiek model stofzuiger, dat weten we allemaal, net als dat de vergeten dichter Slauerhoff vliegen mepte met kostbare boeken uit de bibliotheek van de eveneens tot stof vergane Eduard Du Perron, de Siamese tweelingbroer van de ook al vervaagde Menno ter Braak. En zo voort en zo verder. Het leukste literaire tijdschrift in ons land is dan ook De Parelduiker, dat de interessantste literair-historische verhalen uit de marge van de literatuur in brede zin – ook zoiets raars als theater mag meedoen – verzamelt en op aantrekkelijke wijze aan de lezer presenteert.

Grote verscheidenheid

~


Dit jaar verschenen in de tiende jaargang alweer drie nummers die stuk voor stuk zeer de moeite waard zijn, al is het niveau wisselend, wat weer onvermijdelijk is. Niet iedereen raakt immers in extase bij het lezen van een op zich boeiend verhaal over hoe Wim Sonneveld, wijlen de wereldberoemde homoseksuele zanger van het levenslied, in zijn jongere jaren de jeugd vermaakte met toneelbewerkingen van Tom Poes. Smaken verschillen nu eenmaal, ook in de literatuur. Het is dan ook een goede zaak, dat de redactie iedere keer weer naar grote verscheidenheid streeft, zodat eenieder aan zijn of haar – vrouwen lezen soms ook – trekken komt. In het eerste nummer vielen in positieve zin op een stuk over Bob den Uyl en Poe, en een korte verhandeling over Paul Citroen en Dada. Alles subjectief uiteraard.

Vanaf het tweede nummer kijkt Slauerhoff ons aan, dat weer vanwege een beschouwing over diens relatie tot Willem Kloos. De intrigerendste bijdrage betreft echter de dichter, islamiet en beroepsjunkie Arie Visser, van wie volgend jaar het verzameld werk verschijnt. Dit is meteen ook een actuele aanleiding voor een heldere en hoewel beknopte toch zeer inzichtelijke biografische schets, die de stelling waarmee dit stukje begint ruimschoots onderbouwt: die gedichten, het zal allemaal wel, maar de levenswandel is aangrijpend. Ook in deze uitgave weer een heleboel andere terzijdes, die toch ook weer het nodige toevoegen aan het gevestigde beeld van de Nederlandse letteren. Bovendien is het aardig om eens uitgebreid te lezen over de avonturen van de dichter Nijhoff tijdens de Duitse inval, toen hij als kapitein nog gevochten heeft op en om de Grebbeberg.

~

De derde editie van de vijf die dit jaar verschijnen heeft op het omslag een intrigerend portret van Reve, want die was net dood. Het nieuws was te vers voor een echt Revenummer of anders een doortimmerde beschouwing, dat is op zich weer jammer. Wel leuk en ook typisch des Parelduikers is een verslag van de toneelbewerking die een Duits gezelschap maakte van De avonden. Het grootste deel van de inhoud is echter gewijd aan de ook onlangs overleden tekenaar Frits Müller, bij leven gewaardeerd medewerker van het blad, wat weer veel amusante anecdotiek oplevert, waaronder een mooi verhaal van Jeroen Brouwers, voor wie Frits Müller verscheidene omslagen tekende.

De Parelduiker onderscheidt zich in uitgangspunten en uitvoering nadrukkelijk van andere literaire tijdschriften, die door de bank genomen ruimte bieden aan nieuw talent. Dat vinden we hier niet terug, wat op zich weer een verademing is. Niks geen gedichten waar een normaal mens geen touw aan kan vastknopen (dus het zal wel kunst zijn), maar fijne menselijke verhalen met een lach en een traan, waar je ook nog iets van meeneemt. Je kunt niet alles opnoemen, maar neem van mij aan dat de rest voldoende interessants en zelfs voor de meer dan gemiddeld ontwikkelde lezer toch nog verrassingen bevat, dat dan ook nog eens ruim en doelmatig geïllustreerd.

De parelduiker
– Losse nummers: € 8,75
– Abonnement: € 37,50
– Uitgever: Bas Lubberhuizen
De Parelduiker verschijnt 5 maal per jaar, en is verkrijgbaar in de betere boekhandel.

Zie ook in deze reeks: 1. Het Trage Vuur, 2. Passionate Magazine, 3. Tzum, 4. De Revisor, 5. Armada, 6. Bunker Hill, 7. Raster, 8. De Gids, 9. Hollands maandblad, 10. Hard gras, 11. Parmentier, 12. Deus ex Machina, 13. Het liegend konijn, 14. Lava, 15. Yang en 16. Wahwah.