Film / Films

Urenlange onbegrijpelijke genrechaos

recensie: Don

Dat Bollywoodfilms een geheel eigen stijl hebben is bij de meeste filmkijkers wel bekend. Maar of de meeste filmkijkers deze stijl ook weten te waarderen is een tweede. Bollywoodfilms hebben immers hun eigen conventies en trekken daarmee vaak ook een eigen publiek. De actiefilm Don – van de Indiase filmmaker Farhan Akhtar – is wat dat betreft geen uitzondering.

~

Don vertelt het verhaal van de ‘koning’ van de Aziatische onderwereld. Als deze Don (gespeeld door de Indiase superster Shahrukh Khan) na een noodlottige politieachtervolging in coma komt te liggen, laat de politie de goedaardige straatmuzikant Vijay, die sprekend op Don lijkt, infiltreren in de groep witteboordencriminelen. Door zich voor te doen als Don helpt Vijay de politie deze criminele bende op te rollen. Maar wanneer alle agenten die van Vijays infiltratie afweten een voor een komen te overlijden, staat hij er alleen voor en moet hij keuzes maken die levensbepalend zullen zijn.

Ontkrachtende smeltkroes van genres

Deze remake van de gelijknamige klassieker uit 1978 is misschien in een nieuwer, technisch geavanceerder jasje gestoken, maar blijft een onvervalst Bollywoodproduct waarin alle genreconventies aanwezig zijn. Van het thema van verboden liefde tot de lofzangen op de Hindoestaanse goden aan toe. En dat is toch iets wat moeilijk te behappen is voor de niet-Indiase filmkijker. De romantische thematiek die sterk wordt doorgevoerd in Don sluit niet aan op de westerse begrippen van een actiefilm. En de martial arts-vechtscènes (die vloeiend en buitengewoon artistiek verantwoord in beeld worden gebracht) slaan plotseling om in een strak gechoreografeerd, euforisch zang- en dansspektakel, waarin geen onderscheid meer gemaakt wordt tussen de goede karakters en de slechte karakters – wat de kijker volledig uit zijn of haar concentratie haalt.

~

Bovendien staat de merkwaardige combinatie van het musical-, romantiek- en actiegenre als een vlag op een modderschuit. In plaats van een versterkende werking heeft deze smeltkroes aan genres juist een erg ontkrachtend effect op de film. De kijker blijft continu in een staat van verwarring over het doel van de film. Akhtar had er beter aan gedaan om bij deze film logischer genrekeuzes en combinaties te maken die beter binnen de conventies van Bollywoodproducties passen. Want nu wekt Don voor de westerse filmkijker de illusie van een actiefilm, terwijl het eigenlijk een veredelde musical is.

Hapklare brokken

Het verhaalidee achter deze film is in grote lijnen best in orde. Het is alleen de uitwerking waar het aan schort. De film begint met een wirwar aan kleine verhaallijntjes die langzamerhand vervlochten worden tot één geheel. Toegegeven, de verhaallijnen worden wel allemaal afgerond, maar de manier waarop laat voor de gevorderde filmkijker wel te wensen over. Het lijkt namelijk alsof het in de Bollywoodcinema vooral niet de bedoeling is je hersens te gebruiken.

~

Tenenkrommende monologen van het kaliber “gelukkig weet niemand dat ik eigenlijk de slechterik van het stuk ben” en plotlijnen die tot in detail uitgelegd of getoond worden zijn absolute verpesters van het verhaal. Er wordt in feite niets meer aan de verbeelding van de kijker overgelaten, waardoor het kijken naar deze film een passieve bezigheid wordt; er lijkt geen einde aan te komen. Het feit dat de film bijna drie uur duurt draagt hier ook een flink steentje aan bij.

Als je van ondefinieerbare films houdt waarvoor geen enkele vorm van breinactiviteit vereist is, is Don jouw film. Voor de wat meer geavanceerde (actie)filmliefhebber is het helaas niet meer dan een stijlvol vormgegeven desillusie.