Film / Films

Een leven zonder toekomst

recensie: Tigers on Tour: Un matin bonne heure

In 1999 las de Guinese regisseur Gahité Fofana een artikel over twee jongens die Guinee wilden ontvluchten, zich verstopten in het landingsgestel van een vliegtuig en doodvroren. Ze hadden een brief bij zich, gericht aan de leiders van Europa, waarin ze hun daad verklaarden. Aanvankelijk wilde Fofana er een documentaire over maken, maar uiteindelijk werd het een speelfilm. Un matin bonne heure werd eerder dit jaar op het Internationaal Filmfestival Rotterdam genomineerd voor een Tiger Award en is nu te zien in het programma Tigers on Tour.

Een land zonder water, zonder elektriciteit, zonder werk, zonder geld. We hebben ziektes die ergens anders genezen kunnen worden. Wie zou hier willen blijven? God houdt niet van Afrika.

~

Het zijn de woorden van een familielid van Yaguine, een jongen die zijn dagen slijt met het kijken naar vliegtuigen, het zwerven door de stad en het bij elkaar sprokkelen van geld. Samen met zijn vriendje Fodé droomt hij van een beter leven, ergens ver weg van Afrika.

Georganiseerde chaos

Sloppenwijken, overvolle straten, mensen die nog even vlak voor een trein het spoor oversteken: in deze georganiseerde chaos groeien de hoofdpersonen uit Un matin bonne heure op. En alhoewel ze een dak boven hun hoofd hebben, is hun toekomst allesbehalve rooskleurig. Zonder geld voor een degelijke opleiding gaan de jongens een zwaar leven tegemoet. En daar kunnen Yaguines droom om piloot te worden en Fodés passie voor muziek niets aan veranderen.

Dat de jongens niet alleen het land uit vluchtten, maar ook een brief schreven over hun situatie, veranderde volgens Fofana veel. Volgens hem werd hun vlucht daardoor een politieke daad. De brief, waarin de jongens de Europese leiders vragen om Afrika te helpen, wordt letterlijk in de film geciteerd. De jongens vragen om onderwijs, voedsel en vrede. En een sportschool waar ze kunnen voetballen.

De uitzichtloosheid van het bestaan

Het is jammer dat de drang van de jongens om hun land te verlaten geen enkel moment echt tastbaar wordt. “Die jongens willen echt graag weg”, wordt er meerdere malen gezegd. Toch blijven de jongens zelf stil. Letterlijk. Zwijgend kijken ze om zich heen en hangen wat rond. Pas als een vriendinnetje van Yaguine wordt uitgehuwelijkt aan een rijke handelaar, blijken ze daadwerkelijk een plan te hebben.

~

De uitzichtloosheid van het bestaan voor de arme bevolking van Afrika loopt als een rode draad door Un matin bonne heure. Want ook al schijnt de zon, luistert Yaguines tante naar muziek op haar mobiele telefoon en hebben de jongens een dak boven hun hoofd, er blijft altijd die horizon en wat daar achter ligt. Het gaat de jongens uiteindelijk niet om geld, maar om wat ze met dat geld kunnen doen: zorgen voor hun families en hun dromen waarmaken.

Het is jammer dat ze dit in stilzwijgen doen, en daardoor pas aan het einde van de film echt gaan leven. Als ze in hun korte broeken, wollen mutsjes en winterjassen – de warmste kleren die ze konden vinden – naar het vliegtuig rennen waar ze later zullen sterven, kijken ze naar hun voeten en beseffen dat ze iets vergeten zijn. Ze dragen slechts witte, open sandaaltjes.

Deze film vormt samen met La perrera en Glue de Tigers on Tour, een selectie van het afgelopen IFFR die tot en met februari volgend jaar op tournee is door de Nederlandse filmhuizen. Klik hier voor meer informatie en voor het bestellen van kaartjes.