Theater / Voorstelling

Denne is zo gek nog niet

recensie: Denne (Toneelgroep Amsterdam)

Hij is verstandelijk achter maar kan rekenen als de beste, is paranoïde en heeft een obsessie voor tieten. Hij ontroert, zorgt voor plaatsvervangende schaamte en voor luchtige momenten. Maar bovenal weet Denne je aan het denken te zetten; want wat vinden wij nou eigenlijk raar? En zijn de angsten en dromen die hij heeft niet in zekere zin van ook die van ‘de normale mens’? Tijdens deze voorstelling is Barry Atsma, acteur bij Toneelgroep Amsterdam, de verstandelijk gehandicapte Denne. Een transformatie met weinig middelen die adembenemend subliem te noemen is.

~

Het idee voor de voorstelling Denne is afkomstig van Barry Atsma zelf. Hij nam het initiatief tot het maken van een verhaal over een jongen met een geestelijke afwijking, een jongen die de dingen op zijn eigen manier ziet. Inspiratie had Atsma genoeg, want hij heeft een mongoloïde broer, Rimmert.

Omgekeerd ontpoppen

Atsma heeft op het eerste gezicht maar weinig nodig om een overtuigende Denne neer te zetten. Zijn haren zitten wat platter, hij heeft een gebitje in en een sleutelbos aan zijn broek. Zo weet de aantrekkelijke acteur moeiteloos een persoon neer te zetten die niet alleen lelijk is, maar in hart en nieren anders, raar, belachelijk, achterlijk is. Het zit ‘m in veel kleine dingen: de manier waarop hij kijkt, loopt en neurotisch met zijn handen beweegt. Het lekkere ding Barry Atsma is totaal verdwenen, en Denne is écht.

Wie is gek?

Denne’s verhaal over wandelende takken is pakkend, zijn obsessie voor foto’s van mensen heel logisch en zijn manier van vertellen hilarisch. Maar bovenal is Denne heel herkenbaar. Denne ziet zich in gedachten voor zich als een superheld: dan is hij de knappe, boomlange Geraldo. Hebben we dat gevoel niet allemaal wel eens, dat je spiegelbeeld tegenvalt, dat je je mooier denkt dan je bent? En wat dacht je van het feit dat Denne niets snapt van het sterrenstelsel? Knappe koppen daargelaten, maar wie kan er eigenlijk het verhaal over de samenstelling van het heelal moeiteloos vertellen?

~

Als het stuk over de helft heen is, gebeurt er iets opmerkelijks. Denne krijgt bezoek van een prostituee, gespeeld door Janni Goslinga; de scheidslijn tussen normaal en abnormaal is ineens dunner dan waar dan ook in de voorstelling. En hoewel Goslinga haar kleine rol goed speelt, overheerst toch het gevoel dat Atsma haar niet nodig had gehad om de voorstelling tot een succes te maken.

Tieten

Hoewel Denne niet alleen maar lief en ontroerend is, maar soms plat (zoals wanneer hij door een megafoon schreeuwt: “Iedereen die tieten heeft, mag ze nu laten zien!”), kun je niet anders dan vertederd raken. De manier waarop hij vertelt over zijn angst om te sterven – dat zijn hart stopt en hij in een pop verandert – is niet alleen aandoenlijk, maar ook aangrijpend, want zo beeldend verteld dat je het je helemaal kunt voorstellen. Atsma heeft met Denne een personage neergezet waar je wel van moet houden. Al is het alleen maar omdat hij je doet beseffen dat iedereen wel een stukje Denne in zich heeft.

De voorstelling Denne is nog te zien tot en met 4 februari 2006. Kijk hier voor een uitgebreide speellijst.