Mooi etiket

Ik moet eerlijk zeggen dat ik die sensatie ook bij Andrew Niccols vorige films Gattaca (1997) en Simone (2002) had, maar die bleken bij nader inzien toch zo gek nog niet. Sommige films moeten een paar jaar rijpen. Misschien is dat lot ook voor zijn nieuwe film weggelegd. Lord of War weet in ieder geval wel een gevoelige snaar te raken. De film laat de niet geringe rol zien van wapenhandelaars in oorlogen zoals die gevoerd zijn in Sierra Leone, Liberia en andere voor het Westen onbelangrijke gebieden. Nicolas Cage speelt zo’n wapenhandelaar, genaamd Yuri Orlov. Met zijn aanstekelijke voice-over neemt hij ons mee in de wereld van de internationale wapenhandel, vanaf het einde van de Koude Oorlog tot eind jaren negentig. Yuri leeft zich al die tijd uit in zijn lucratieve handel en voelt zich al gauw on top of the world. Daarna komt de (gebruikelijke) gewetenswroeging en het uiteindelijke inzicht dat er geen weg meer terug is.

Advocaat van de duivel

Aan Cage ligt het niet dat deze film niet geslaagd is. Hij doet in geen velden of wegen denken aan een Oekraïnse wapenhandelaar, maar toch komt hij ermee weg. Door zijn wazige blik, zijn vermoeide manier van handelen en zijn prikkelende voice-over kan hij namelijk wel weer goed uit de voeten met een personage dat op de vlucht is voor zichzelf. Het ligt aan Andrew Niccol, die zijn rol geschreven heeft, dat Cage geen sympathie opwekt. Yuri Orlow is een slechterik, omdat hij miljoenen mensen in gevaar brengt met zijn werk. Moeten wij dan aan het einde van de film medelijden met hem krijgen? Hij wist toch al die tijd waar hij mee bezig was? Misschien had Niccol het verhaal beter kunnen vertellen door de ogen van de agent van Interpol, gespeeld door Ethan Hawke. Een personage dat er nu maar wat bekaaid vanaf komt. Met hem had ik de hele film lang medelijden, niet met de advocaat van de duivel Yuri.

Vaker gezien

Lord of War heeft een ijzersterk begin, waarin Yuri midden op een tapijt van kogels staat en in de camera zegt dat gemiddeld één op de twaalf mensen in de wereld rondloopt met een vuurwapen, en dat het zijn taak is om ook die andere elf te voorzien. Dat hakt erin, en het wordt nog aangrijpender als daarna de camera één kogel volgt: vanuit de fabriek in het Westen, via de distributie per boot tot in de loop van een machinegeweer. De kogel eindigt uiteindelijk zelfs in het hoofd van een kindsoldaat ergens in Afrika. Zo’n rauw begin verdient veel meer dan een voortkabbelend clichéverhaal met veel wapens, drank, drugs, vrouwen en dollars. Als het éven romantisch en sentimenteel wordt, klinken La vie en rose en Jeff Buckley’s vertolking van Halleluja op de achtergrond. Kortom, allemaal vaker gehoord en gezien in betere films. En zo wordt een film met een mooi etiket, die bovendien gemaakt is in het “goede” oorlogsjaar 2005, zuur afgeserveerd.