Voor elk wat wils in Utrecht

Bonte Avond van Bodybuilders van het Ro Theater bekijken op het Tweetaktfestival. Dit is een leuk uitje. Het is maandagochtend en van alle kanten stromen klassen het festivalterrein op. Steeds meer scholen weten de weg naar het grootste jeugdpodiumkunstenfestival van Nederland te vinden. Niet zo gek, want behalve de pareltjes van het Nederlandse en Vlaamse jeugdtheater, vind je ook een (inter)nationale programmering op het gebied van dans, games en muziek.

Lees hier de andere verslagen over het Tweetaktfestival: De muzikale doorsnede van Tweetakt | Afwisselend programma biedt voor elk wat wils | Tweetakt zondag 1 april

Lees hier de recensies: Het Filiaal – HUIS | Phi Nguyen – Koken voor de doden | hetveem theater – A Talk | HKU en Jakop Ahlbom – Games without Frontiers

Het Tweetaktfestival wordt voor alweer het tiende jaar georganiseerd en het groeit nog steeds. Het is dan ook niet te missen als je door Utrecht loopt, uit alle theaters en het festivalterrein, maar ook vanuit de randen van de stad klinken de geluiden van een bruisend Tweetakt.

Theater
Op toneelgebied is er voor elk wat wils: de jongste kinderen kunnen genieten van Harig Hondje, KEIK, Alles, Gezocht: konijn en De Grote Reis; Sanne van Rijn maakt met derdejaars acteerstudenten van de hku een voostelling voor kinderen van acht jaar en ouder: Wat wij maken. Voor jongeren, maar niet alleen voor hen, maakte Jetse Batelaan dit jaar twee voorstellingen bij het Ro Theater: Reuzen, een monumentaal sprookje, en Bonte Avond van Bodybuilders, met negen kickboksers uit Rotterdam-Zuid, die beide op Tweetakt te zien zijn.

Muziek
Er spelen verschillende bands in het festivalcentrum op het Neude. Muziek is ook een belangrijk onderdeel van theatervoorstellingen, zoals bij Contact Gonzo of in de stukken van de Antwerpse Zonzo Compagnie en Inne Goris.

Er worden dit jaar voor het eerst ook kleine concerten voor kinderen en jongeren gegeven in de theaterzaal, bijvoorbeeld door Lucky Fonz III. In de grote zaal van de Stadsschouwburg vindt het concert van Jungle by Night plaats; de negenkoppige jongensband en het Jong Nederlands Blazers Ensemble spelen samen op het podium.

Dans
Dit jaar zijn er veel nieuwe jeugddansvoorstellingen van jonge choreografen te zien, zoals het tweeluik Is the body the medium of dance? – Other parts van Vanilton Lakka. Hij is een Braziliaanse choreograaf die inmiddels overal ter wereld te zien is. Gonzopsh, van het underground-danscollectief Contact Gonzo uit Japan, gaat tijdens Tweetakt in Nederlandse première. Ze hebben deze voorstelling gemaakt in samenwerking met de beatboxer Gulpepsh.

Games
Op het festivalterrein zijn de nieuwste interactieve games te spelen, die speciaal voor festivals zijn ontworpen. Zo kun je bij Nootcentrale van Stichting Polly in een korte tijd je eigen videoclip maken. Bij Roomracers van Lieven van Velthoven bouw je van willekeurige spullen je eigen racebaan en bij Johann Sebastian Joust van Die Gute Fabrik, speel je tikkertje op de muziek van J.S. Bach.

De keuze is groot. In alle disciplines is er een overweldigend aanbod voor alle leeftijden. Het mooie is dat de leeftijdsindicatie bij veel dans– en theatervoorstellingen gemakkelijk weggelaten kan worden. Een universeel thema, op een sterke en integere manier uitgewerkt, overstijgt immers alle leeftijdscategorieën.

Lees hieronder de recensies.

Een intieme voorstelling
Het Filiaal – HUIS
Gezien op 26 maart 2012 – Zocherplantsoen, Utrecht

‘Nog twee kinderen naar boven, en jullie drie mogen met je benen onder het bad gaan zitten.’ Het publiek, dat deze ochtend uit vijfentwintig achtjarigen en een meester bestaat, krijgt een plek toegewezen aan de rand van het houten huis. Binnen zit een man met een lange onderbroek aan in bad. Het is zijn tijd, hij is klaar met leven. Maar ja, hoe neem je nu afscheid, hoe moet je doodgaan? De oude man (Ron van Lente) moet nog een paar dingen afhandelen voordat hij definitief kan gaan. Een brief voor de instanties en (‘schrijf mij maar uit’) poëzie voor de meisjes schrijven, de katten eten geven en de trein op zijn modelspoorbaan nog een keer laten rijden. Dan is hij er klaar voor, maar durft hij ineens niet meer. Wat nu?

HUIS is een intieme voorstelling. Als stiekeme gluurders kijkt het publiek naar de laatste momenten van de oude man. Hij woont in een huis waar de tijd heeft stilgestaan. Het hijgen, het zweten en de geur van de aftershave van de man ervaart het publiek van heel dichtbij. Het Filiaal heeft met dit thema en de prachtige vormgeving van het huis raak geschoten: de universele angst om dood te gaan past prachtig in het tijdloze decor en de lichte, maar ook ontroerende toon is precies de juiste. De keuze om de kinderen rondom het toneel te laten zitten en zo onderdeel van de voorstelling te maken, is niet alleen een praktische, maar ook een inhoudelijke: de jeugd en de ouderdom zijn zo angstig dicht bij elkaar en dat het leven eindig is, is wel heel voelbaar op deze manier.

De kinderen lachen het meest om het clowneske gedrag van de oude man. Hij valt met zijn gezicht in de badkuip, giet de boel nat en komt met zijn hand in een muizenval: hilarisch. Toch worden ook de momenten van ontroering mee naar huis genomen. Het moment waarop de dood, toch nog onverwacht, de man komt halen, en hij met opblaasvleugeltjes naar de andere wereld vliegt, dat vergeet je niet snel, of je nu jong of oud bent.

Terug naar boven

Een dappere poging
Koken voor de doden – Phi Nguyen
Gezien op 26 maart 2012 – Theater Kikker, Utrecht

Speciaal voor Tweetakt maakte Phi Nguyen deze voorstelling voor kinderen van 13 jaar en ouder. Hij wist al snel dat hij een (hypothetische) voorstelling over het overlijden van zijn broer wilde maken. Volgens Vietnamees gebruik koken de mensen eten voor de doden. Ook tijdens deze voorstelling worden de doden uitgenodigd om aan tafel plaats te nemen: ‘Het altaar staat klaar, er wordt voor u gekookt.’ Nguyen is niet alleen. Zijn vrienden Rianne, Guy en Anne-Fé zijn er, en ook zijn vader. Omdat hij gewoon wil ‘zijn’ op het toneel. Hier wil hij contact maken en eten met de doden, met zijn vrienden, met het publiek.

Het idee is mooi, en Nguyen heeft een ontwapenende, lichte manier van spelen. Hij richt zich voortdurend tot het publiek; het licht is aan en het publiek zou zo kunnen antwoorden. De anderen lijken toevallige handelingen uit te voeren: Anne-Fé beschildert de achterwand, Rianne kookt mee met Nguyen, Guy maakt oosterse vechtbewegingen.

In eerste instantie maakt dat nieuwsgierig, deze vorm van anti-theater. Niets lijkt te zijn vastgelegd.

Naarmate de voorstelling vordert, verwacht je dat elementen in elkaar gaan grijpen, dat de aangekondigde uitbarsting plaatsvindt, dat er conflict ontstaat, maar dat gebeurt allemaal niet. Daardoor beklijft zelfs het verhaal over Nguyens broer niet echt. (Zijn broer is op dezelfde dag als Michael Jackson gestorven en is dus ondergesneeuwd in het mediageweld omtrent de dood van Jackson.) Er zijn te veel momenten die ongrijpbaar zijn en dus afleiden van dat wat Nguyen ons eigenlijk wil vertellen. Waarom moet de achterwand grijs geschilderd worden? Wat is de functie van de anderen op het podium, (behalve dan dat ze er ‘zijn’?), waarom komen de vriendinnen Anne-Fé en Rianne met een draak van papier op en gaan ze gelijk weer af? Koken voor de doden is een dappere poging op zoek naar een nieuwe vorm van theater, maar de uitwerking is een toevallige, vluchtige ontmoeting in plaats van een aangrijpend samenzijn.

Terug naar boven

Live soundbites van het alledaagse leven
hetveem theater – A Talk
Gezien op 28 maart 2012 – Akademietheater, Utrecht

Twee vrouwen en een lullige kamerplant zijn de ingrediënten van de mimisch sterke voorstelling A Talk. Het alledaagse gesprek is – zoals de titel al doet vermoeden – het thema van de voorstelling. Jolika Sudermann en Alma Söderberg hebben deze doodgewone bezigheid echter wel heel bijzonder verpakt.

Een gesprek tussen twee mensen bestaat uit meer dan woorden alleen. Non-verbale communicatie, intonaties en hoe woorden en zinnen ritmes en melodieën maken zijn net zo belangrijk om een boodschap over te brengen. Op het muzikale aspect van praten wordt in deze voorstelling de nadruk gelegd. En dat blijkt net zo betekenisvol als het daadwerkelijk uitspreken van klanken.

In ritmes wordt uitgedrukt hoe we meestal met elkaar praten. Flarden van gesprekken en gebaren maken duidelijk hoe we keuvelen over vakantie, het weer, voetbal en gevoelens. Daarbij worden clichés niet uit de weg gegaan. Het praten om het praten; het praten om maar geen stiltes te laten vallen; het praten over koetjes en kalfjes.

De Duitse Sudermann en de Zweedse Söderberg beheersen de ritmes als op elkaar ingespeelde acrobaten. Ze spelen de voorstelling in stereo en vormen samen een duet van klanken. In ons eentje kunnen we immers geen gesprek voeren. Ze zijn zo goed op elkaar ingespeeld dat al hun zuchten en intonaties met elkaar samenvallen.

Deze dames vormen al enige tijd een duo. Ze ontmoetten elkaar op de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, waar Sudermann de mime-opleiding volgt en Söderberg op de choreografieafdeling studeert. In 2008 maken ze samen de korte voorstelling Freedom of Speech die ze opvoeren op het Over het IJ Festival en met een Europese tour afsluiten. De samenwerking smaakt naar meer en heeft nu dus geresulteerd in de internationale hit A Talk: een voorstelling voor iedereen die het praten moe is, want A Talk is allesbehalve een gewoon gesprek.

Terug naar boven

Around in circles
HKU en Jakop Ahlbom – Games without Frontiers
Gezien op 28 maart 2012 – Akademietheater, Utrecht

Hard licht, wit decor, discobollen, oude new wave en pophits van Depeche Mode en Alphaville: we stappen terug in de jaren tachtig. Zeven studenten aan de acteursopleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht hadden het lef om Jakop Ahlbom te vragen voor hun afstudeervoorstelling. De rest is geschiedenis en hier staan ze dan. Mooi te zijn en eightiesmuziek te zingen.

De zeven spelers zitten naast elkaar op het podium. Niks bijzonders, ware het niet dat ze geheel verpakt zijn in plastic. Wanneer ze ontsnappen uit hun plastic bubbel, zoeken ze een voor een een plaats op in de ruimte. Allen zitten ze alleen en eenzaam op het podium. Ze vragen aandacht van elkaar en van het publiek op verschillende manieren, maar niemand lijkt echt contact te maken. Na een mislukt verjaardagsfeestje (‘It’s my party and I’ll cry if I want to!’) begint de voorstelling de vorm aan te nemen die de performances van Jakop Ahlbom zo herkenbaar maken.

Jakop Ahlbom, afkomstig uit Zweden, heeft een mime-achtergrond. Dat is te zien aan zijn voorstellingen, die erg fysiek zijn. Als toeschouwer word je vaak verrast door de absurdistische sfeer, die zowel naargeestig als humoristisch aan kan doen. Dit wordt deels bewerkstelligd door alle theatrale elementen (muziek, decor, verhaal, spel), maar voornamelijk door het gebruik van illusionisme. Ook in Games without Frontiers verdwijnen mensen op miraculeuze wijze en beginnen objecten spontaan te bewegen.

Het opvallende toneelbeeld is krachtig, zoals we van Ahlbom gewend zijn. Grote, witte bollen hangen in de ruimte. Een cleane ruimte, waar rare dingen in gebeuren. De spelers bevinden zich telkens om de beurt in een bizarre positie of aparte situatie, terwijl in de tussentijd alle hits van de jaren tachtig – live gezongen – voorbij komen. Ze geven het op om zich te onderscheiden en smelten samen tot een uniforme persoonlijkheid, die de vorm heeft van een kaal, eng mannetje. Het stuk eindigt ten slotte in een grande finale.

Met Games without Frontiers maakt Ahlbom zijn reputatie als rauwe goochelaar van de theaterwereld waar. Met prima HKU konijnen.

Terug naar boven