Theater / Achtergrond
special: Op reis met Manon Ossevoort

Op de trekker naar de Zuidpool (4)

Theatermaker Manon Ossevoort reed in de zomer van 2005 op een stoere groene tractor de Nederlandse grens over met als eindbestemming Antarctica. Haar reis, Zuidpool genaamd, duurt nu al ruim drie jaar en is daarmee het langste theaterproject ter wereld. Onderweg speelt ze de voorstelling Doe, een duet met haar tractor, waarmee ze dromen van toeschouwers verzamelt. Al die dromen zal ze uiteindelijk symbolisch in de sneeuw van de poolcirkel begraven, zodat ze uit kunnen komen. 8WEEKLY volgt Manon tijdens dit bijzondere avontuur.

~

Manon was 27 toen ze vertrok en heeft inmiddels in Afrika haar 32ste verjaardag gevierd. Haar allereerste voorstelling in het kader van Zuidpool heette nog Meiske, inmiddels wordt ze in het Afrikaans ‘mama tinga tinga’ genoemd, ’trekkerdame’. En de urenteller van de tractor (een Deutz uit haar geboortejaar) is de 000000 inmiddels gepasseerd! Zuidpool duurt langer dan gepland. Halverwege Afrika besloot Manon zich niet te gaan haasten en haar reisplan bij te stellen. Om zodoende optimaal de tijd te nemen voor alle belevenissen onderweg, de mensen die ze ontmoet, de projecten die aandacht verdienen, de schoonheid van het landschap en het onverwachte op haar pad; voor het avontuur in al zijn facetten. Er werd ‘Haraka haraka, haina baraka’ (‘Haasten, haasten, heeft geen zegen’ in het Swahili) achterop de trekker geschreven.

Volhouden
Zuidpool gaat over het realiseren van dromen en dat verloopt blijkbaar niet altijd precies zoals gepland. Dat Manon blijft volhouden, op haar eigen tempo en haar eigen wijze, zet dit concept op een mooie manier kracht bij. Ze reed van Egypte achtereenvolgens door Soedan, Ethiopië, Kenia, Oeganda, Tanzania, Malawi, Mozambique, Zimbabwe, Zambia, Botswana, Namibië en Zuid-Afrika. Om haar reis – ook financieel – te volbrengen leeft ze zo eenvoudig mogelijk. Ze reist inmiddels alleen, zonder team, technicus of volgwagen. ‘Je zult niet alleen de Afrikaanse wegen volgen, maar ook de weg van de Afrikaanse ziel’, voorspelde een wijze man haar onderweg. Op haar site kun je haar belevenissen nalezen.

Wonderlijke belevenissen
Over hoe ze een hoogzwangere vrouw op haar spatbord naar het ziekenhuis vervoerde bijvoorbeeld. Er luistert nu, als dank, een klein Afrikaans meisje naar de naam Manon Nyika. Over haar bezoeken aan zwaar getroffen oorlogsgebieden en inspirerende projecten onderweg (o.a. van War Child ) en de vele hartverwarmende ontmoetingen met de lokale bevolking. Haar hondje Kosovo (gevonden bij de Kosovaarse grens) overleed en een nieuwe reisgezel (pup Biba) diende zich aan. Manon liep een modeshow om te strijden voor een wet tegen seksueel geweld in Kenia. Ze hoorde de 75-jarige Miryam Makeba nog zingen. Ze ontmoette Wangari Maathai, de eerste Afrikaanse Nobelprijswinnares voor de Vrede. Ook vertelt ze op haar weblog openhartig over haar moeilijkheden onderweg, haar teleurstellingen en persoonlijke twijfels. Dit geeft de vele belevenissen diepgang en maakt haar avontuur menselijk en echt.

Dromen verzamelen

~

Manon speelde haar reisvoorstelling Doe inmiddels op de meest uiteenlopende plaatsen, meestal onder eenvoudige omstandigheden en soms zelfs zonder decor, rekwisieten of tractor. De Twense tekst ‘Leutjes, leutjes’ is in het  Engels ‘Brothers and sisters’ geworden. En was er geen vertaler voorhanden dan werkte ze, opgeleid als mime-speler, met handen en voeten. Steeds weer was het moment van dromen verzamelen een ontroerend moment, voor het publiek en voor haarzelf. Veel dromen gaan over het verlangen naar vrede en Manon heeft er inmiddels duizenden verzameld. Ze reizen met haar mee, in een digitaal bestand in de bagagekist achterop de tractor.

Ontwapenend
De reacties op haar voorstelling en haar ontwapenende verschijning waren soms heel verrassend. Manon gelooft dat je met respect, een glimlach, een open hart en gezond verstand een heel eind komen kan, en tot nu toe heeft ze nog geen ongelijk gekregen. De strenge Soedanese douane vergat, al vrolijk lachend, naar haar papieren te vragen. Een jonge soldaat schreef haar: ‘Compliments for your heartfelt visit to my country and your uplifting spirit to heartbroken kids like me.’ ‘Wij noemen iemand als jij hier een ijzeren vrouw’, vertrouwde een Afrikaans meisje haar toe. ‘Een vrouw die doet wat ze wil zonder dat iemand haar daarvoor opdracht of toestemming heeft gegeven. Dat is niet gemakkelijk, maar ik wil dat ook.’ Veel kinderen wilden na afloop van haar performance de tractor, die tijdens de voorstelling tot leven komt, even aaien. En zelfs Henk Wijngaard zong: ‘Manon rijdt op haar trekker door de woestijn, in gedachten zullen de truckers bij je zijn…’ Zuidpool wordt onder andere gevolgd door de wereldomroep en de BBC.

Nu de Zuidpool nog
Manon kwam op 21 oktober na een reis van 38.000 kilometer aan op Kaap de Goede Hoop, de zuidelijkste punt van Afrika. Ze blijft tot november 2009 in Kaapstad om de laatste etappe van haar reis, de poolexpeditie, voor te bereiden en hoopt de Zuidpool rond de jaarwisseling 2009/2010 te bereiken. De laatste tweeduizend kilometer zal ze samen reizen met Matty Mc Nair, een ervaren poolreiziger. Matty leidde tien jaar geleden de eerste vrouwenexpeditie naar de Noordpool en bezocht de Zuidpool al eens met haar twee kinderen. Ze heeft onder andere per ski en hondenslede gereisd, maar Manon wil de trekker graag meenemen. Net zoals Sir Edmund Hillary, die vijftig jaar geleden voor het eerst de Zuidpool per tractor bereikte.

Wordt vervolgd

~

Er moet het komende jaar nog veel gebeuren. Manon zal nog meer dromen verzamelen om in de buik van een grote sneeuwpop op de Zuidpool te planten. De trouwe trekker wordt omgebouwd tot poolexpeditievoertuig en Manon zelf gaat in training om de zware onderneming goed te kunnen volbrengen. Ze zal sponsoren zoeken, een reisteam samenstellen en het tweede deel van haar reisverslag schrijven. Het eerste deel Op de tractor naar de Zuidpoolis inmiddels als boek bij uitgeverij de Geus verschenen. Er is het komende jaar ook ruimte voor verrassingen; de tractor heeft bijvoorbeeld al Sinterklaaskadootjes bij de kinderen van Kaapstad bezorgd. Manon zal in het voorjaar van 2009 samen met Matty Mac Nair twee weken trainen op de Noordpool en daarna even in Nederland zijn om Zuidpool weer onder de aandacht te brengen. 8WEEKLY houdt je op de hoogte.

Bij de gratie van inspiratie
Manon reist bij ‘de gratie van inspiratie’; Zuidpool wordt financieel mogelijk gemaakt door de verkoop van tractor t-shirts en droomcertificaten. Via haar site kun je je droom aan haar meegeven en Zuidpool en de diverse goede doelen op een bijzondere manier steunen.

Lees hier deel een, twee en deel drie van Zuidpool.