Een Innerlijke Oorlog

.

‘Haar teksten fascineren me’, zegt Guy vol bewondering over dichteres en toneelschrijfster Herzberg. L’Histoire du Soldat is een samenspel van poëzie, muziek en dans. ‘Interdisciplinair is de core van ons bestaan’, vertelt de choreograaf die in maart een tweede dansgezelschap lanceert en momenteel samenwerkt met muzikant Kyteman.

Hoe stel je je de hemel voor vanuit de hel.
Iets heel gewoons, een laan met bomen.

hoe stel je je de hel voor in de hemel
dat kun je niet; “vertel, vertel!”

Na onder meer Oldenburg (D), Amsterdam, Groningen en Arnhem is L’Histoire du Soldat aankomend weekend tijdens het CaDance festival in Den Haag te zien. Waar gaat jullie versie over?
Stravinsky’s versie is een soort sprookje. Ik wilde wel die titel gebruiken, maar een ander verhaal vertellen: dat van een soldaat die terugkomt uit de oorlog. Herzbergs tekst is het verhaal van soldaat Ikme geworden. Hij heeft hele heftige dingen meegemaakt. Hoe gaat hij daarmee om in de normale wereld, die doet alsof er niets gebeurd is? Wat moet Ikme met al die gevoelens, die vreselijke dingen die hij heeft gezien? Zoiets kun je bijna niet navertellen. Een plek vinden voor die donkere kant, dat is de kern van het stuk. Dat je blijft bouwen in het leven, ook als je het gevoel hebt dat je steeds moet overleven. Net als in mijn eerdere werk gaat het ook hierin om de zoektocht naar de bevrijding van je ziel. Door het stellen van vragen proberen de goede weg te vinden. Kracht halen uit pijn en woede en daar de positieve kant van inzien.

Wat hoop je dat de voorstelling oproept bij je publiek?
Dat het mensen comfort biedt in de boodschap dat niemand alleen staat in zijn reis. De dansers vertellen het verhaal van verschillende kanten. Van de soldaat, de moeder, de vrouw. Het publiek ziet ook de donkere kant van de soldaat, die zich als duivel in de voorstelling manifesteert. Ik hoop dat de mensen dat allemaal in hun eigen ziel kunnen terugvinden. En dat de dans en poëzie een aantal verstoppingen kunnen openmaken. Soms is dat nodig als beginpunt. Daarna kun je verder denken over je eigen weg.

Op jouw verzoek heeft Judith Herzberg de tekst geschreven. Waarom zij?
Haar teksten fascineren me. Zij schrijft ongelooflijk mooi. Alles wat ze schrijft, raakt mij op een hele sterke manier. Het is nooit té concreet. Dat werkt goed in combinatie met dans. Het mag af en toe open blijven, zodat het niet blokkeert in woorden maar een beeld vormt in het hoofd van de kijker. Herzberg kan zo diep in een thema opgaan,  nuchter en simpel. Haar tekst is mooi en super spannend.

Je begint en eindigt je voorstelling met muziek van Bob Dylan, die je de grootste anti-oorlogspoëet  noemt. Is deze versie van L’Histoire du Soldat een pleidooi tegen oorlog?
Dit stuk gaat niet over oorlog tussen volkeren, maar over een oorlog tussen jou en je pijn. Tussen jou en je angsten. Een innerlijke oorlog. Ik heb mijn best gedaan om weg te blijven van moralisme. Wie kan andere mensen vertellen hoe ze zich moeten gedragen?

Spreekt Stravinsky je zo aan omdat zijn werk experimenteel is?
Stravinsky is een genie. De combinatie van muziek en libretto in dichtvorm was voor die tijd zeker experimenteel. Zijn muziek is echte dansmuziek. Hij combineerde tango, jazz en ragtime. Dat hebben wij op de kop gezet, vijf keer teruggedraaid en aan alle kanten getwist. En dat nog eens binnenstebuiten gekeerd. Vervolgens moesten we een ingang vinden in zijn muziek die niet illustrerend is en toch communiceert, iets toevoegt. Anders is de muziek alleen al mooi genoeg en heb je er geen dans voor nodig. Een hele uitdaging.

‘De core van ons bestaan’
Net als Stravinsky altijd op zoek was naar nieuwe wegen, zoeken ook Guy en Roni de uitdaging in het experiment. Het interdisciplinaire karakter van L’Histoire du Soldat is in al hun werk terug te vinden. ‘De core van ons bestaan’, noemt Guy het. ‘Er is geen betere manier om onze eigen grenzen te ontdekken, te verbreden. Wat voor mij ongelooflijk duidelijk lijkt, is voor iemand uit de buitenwereld absoluut niet noodzakelijk. Die samenwerkingen met bijvoorbeeld acteurs, architecten en popartiesten zijn voor ons heel spannend.’

Een van de nieuwe wegen die Guy en Roni inslaan, is de Poetic Disasters Club. Een tweede dansgezelschap bestaande uit een groep vierdejaarsstudenten van dansacademies uit het hele land. Voor hun eerste project werken ze samen met een DJ. De lancering is in maart. ‘Het gaat om studenten die een tijdje naar Groningen willen komen om aan hun vaardigheden te werken en met andere disciplines in contact te komen. Die hun toekomst in eigen hand willen nemen.’ Guy benadrukt het belang van een eigen identiteit en verhaal voor de jonge dansers. Hij hoopt dat de interdisciplinaire dans zich zo in Nederland blijft ontwikkelen. ‘Ook tegen de stroom van subsidies en de financiële crisis in.’

Je woont en werkt sinds tien jaar in Groningen. Is de stad voor jou een inspiratiebron?
Zeker, Groningen is een heerlijke stad. Hier hebben we ruimte om te ademen en te creëren. We kunnen geconcentreerd werken, er is zoveel stilte! We strijden hier niet tegen vijftien andere makers. Dat is een hele mooie, maar soms ook risicovolle operatie.  Ik hoef niet elke avond naar een andere première. Deels is dat ook zelfbescherming, want ik ben snel afgeleid en onrustig. Al dat gedoe van de Randstad dat moet maar lekker daar blijven. In Groningen hebben we ons eigen ‘Club Guy & Roni-Hollywood’.  Iedereen is enthousiast om ons te helpen. Waarschijnlijk ook omdat we the last man standing zijn.

Je hebt de choreografie gedaan voor de nieuwste videoclip van The Kyteman Orchestra: The Mushroom Cloud. Welk verhaal wil je daarmee vertellen?
De woorden van het lied zijn het aanknopingspunt. De dans hoeft dan niet veel meer te vertellen. De context van de hele video is: vanuit het niets naar het volgende niets. Vanuit een grote ontploffing bouw je opnieuw iets op. En dat herhaalt zich. De dans toont een simpel samenkomen van twee mensen tot een relatie. Die relatie breekt en dan begint het opnieuw. De dans heeft een respectvolle plek in de film. Ik heb niet het gevoel dat ik de choreografie heb gemaakt voor een videoclip, maar een film van drie minuten op de muziek van Kyteman.

Met teksten als ‘a new chapter begins’ en ’this is our time’ past het nummer goed binnen de thema’s die in jouw werk vaak terugkomen, zoals hoop en het zoeken van de juiste weg. Is dat toeval?
Nee, ik geloof niet in toeval. Ik kan alleen maar werken met iemand of met een thema dat dichtbij mij staat. Ik hou ervan hoe Kyteman werkt, op een ‘ik doe het op mijn eigen manier’. Zijn werk is elke keer nieuw, anders, groot en niet bang. Fantastisch! Het is positief. Dat past ook bij mij. Al gaat ons werk soms over heftige dingen, zoals L’Histoire du Soldat, uiteindelijk zoeken we altijd die positieve uitgang. I like happy endings.