Muziek / Achtergrond
special: Midlake

De genesis van Midlake

Begin dit jaar stapte Tim Smith, de spil van de indiegroep Midlake, uit de band. De andere leden besloten bij elkaar te blijven en zonder Smith verder te gaan, wat een bevrijding leek te zijn uit de welhaast ijzeren greep waarin Smith de band jarenlang hield. 8WEEKLY zocht Midlake op en sprak met de heren over het vertrek van Smith, de episode die vervolgens aanbrak en het nieuwe album dat daaruit rolde.

~

Het is september in Amsterdam. McKenzie Smith doolt wat rond op het terras van het Lloyd Hotel. Ondertussen is Eric Pulido op zoek naar datzelfde terras, hij is tijdens een wandelingetje langs het IJ een beetje verdwaald. Smith en Pulido zijn respectievelijk de drummer en de leadzanger van de Amerikaanse indierockband Midlake. In november brengt de band hun nieuwe album Antiphon uit en ter gelegenheid daarvan vlogen Smith en Pulido, twee van de zes bandleden van Midlake, naar Europa voor een reeks interviews.

‘Dit is niets voor Eric, hij is altijd heel betrouwbaar en punctueel,’ zegt Smith terwijl hij bij ons aanschuift, ‘maar misschien moeten we zonder hem beginnen. ‘Een ogenblik later komt Pulido aangewandeld. Behalve zijn baard is er niets opvallends aan hem, waarschijnlijk is hij op straat niet één keer herkend tijdens zijn dagen in Amsterdam. Hij en Smith zien eruit zoals zoveel jonge mensen er deze dagen uitzien.

Een bittere pilAls studenten jazz aan de University of North Texas College of Music begonnen de heren in 1999 met de band. Het eerste volwaardige album brachten ze uit in 2004. Maar echt succesvol werden ze met The Trials of Van Occupanther (2006) en The Courage of Others (2010). Het ging Midlake allemaal voor de wind, met elk album kregen ze meer erkenning onder critici, en leken de zalen een beetje groter en voller te worden. Spil van de band was al die tijd gitarist en leadzanger Tim Smith, die de lijnen uitzette en de band in een welhaast ijzeren greep hield. Tot begin dit jaar, tijdens de opname van een nieuwe plaat, de boel uit elkaar klapte. Tim Smith verliet de band en de overige leden moesten de band plots opnieuw definiëren. ‘Het was een bittere pil,’ zegt Pulido en hij neemt een slok van zijn bier.

‘Op dat moment was het een verrassing, want er was geen ruzie of onenigheid. Tim stuurde de hele band een e-mail, waarin hij schreef dat hij het niet meer kon opbrengen,’ vertelt Smith, ‘maar ergens voelden we het ook wel aankomen.’ Pulido: ‘Ik denk dat Tim al een poos ongelukkig en ontevreden was en uiteindelijk werd het hem teveel. We waren niet boos op hem, eerder teleurgesteld vanwege de tijd en energie die iedereen jarenlang in de band had gestoken.’

Begeleidingsbandje

~

Als je McKenzie Smith en Pulido zo hoort praten, krijg je ernstig het idee dat Tim Smith jarenlang een soloartiest is geweest en de overige Midlake-leden zijn begeleidingsbandje. McKenzie Smith: ‘Iedereen probeerde zich voortdurend te schikken in de mal die Tim voor de band had gecreëerd. Hij is een ambachtsman, een perfectionist die gerust tien jaar aan een liedje smeedt. Het was geen slechte mal, maar zijn ideeën belemmerden weleens de creativiteit van de rest. Soms werkten we almaar door aan een nummer en raakten we alleen maar verder uit de richting, in plaats van dat we dichterbij het gewenste resultaat kwamen.’

Toen Smith besloot Midlake te verlaten, moest de band beslissen hoe nu verder. De gedachte om te stoppen is er volgens Pulido en McKenzie Smith niet geweest. Na twee dagen van onduidelijkheid en verwarring wist de rest dat ze door wilden met Midlake. Een logische stap was dat Pulido, voorheen tweede stem, opklom tot nieuwe leadzanger. En de nieuwe verhoudingen bleken voor allerlei nieuwe perspectieven en mogelijkheden te zorgen.

Pulido: ‘Ik had een paar ideeën voor liedjes waarvan ik dacht dat ze voor Midlake konden werken en één ervan, ‘Provider’, introduceerde ik aan de rest. We speelden het samen en gelukkig vonden de jongens het mooi. We werkten eraan en met z’n allen maakten we het een beter liedje: completer en verfijnder. Gaandeweg brachten de anderen hun ideeën in en kregen we meer vertrouwen in de vorm die de nieuwe liedjes aannamen.’

In welk opzicht verschillen de liedjes vergeleken met jullie eerdere werk?Pulido: ‘Het album is minder folk-achtig en meer rock. Minder nostalgisch en meer avontuurlijk en dynamisch. De folk-invloeden zijn nog te horen, maar we baseren ons meer op psychedelica en een alternatievere vorm van rockmuziek.’ Smith: ‘We zijn grote liefhebbers van psychedelische muziek van eind jaren zestig en begin jaren zeventig. We dachten dat het aardig was om die kant op te gaan en toch wilden we de Midlake-sound behouden. We wilden het wat energieker maken, verlevendigen. We hebben niet meer dat vlakke, grijze geluid van de vorige cd.’

Kunnen jullie iets meer vertellen over de titel van het album, Antiphon?Pulido: ‘“Antiphon” is een woord dat wel cool klonk, het is een term die in het Grieks ’tegenzang’ betekent. Het heeft ook een liturgische connotatie, maar in de muzikale en orale context wordt de term gebruikt als vraag en antwoord, een oproep en een reactie. Ik vond dat het woord mooi uitdrukte wat dit album voor ons betekent: het is een reactie en antwoord op wat er zich de laatste periode heeft voorgedaan.’

De nieuwe liedjes klinken inderdaad anders dan het vorige werk. Was dat een bewuste keuze?

~

Pulido: ‘Nee, het is eigenlijk zo gelopen, op een natuurlijke manier. We hebben niet een of andere formule volgens welke de liedjes tot stand komen, noch hebben we van tevoren besloten hoe we het gingen aanpakken. Het begon zo ongeveer met een idee van het liedje dat nu ‘Vale’ heet, dat ongebruikt was achtergebleven uit de opnameperiode met Tim. Dit liedje had het geluid en de energie waarmee we een nieuw statement maakten. Vanaf dat moment begon het balletje te rollen en stroomde alles eruit.’Smith: ‘Qua muzieksmaak binnen de band is de diversiteit groot. Met onze muziek is er daardoor veel mogelijk, maar ik denk dat we dat nooit volledig hebben benut, omdat we deemoedig Tims visie probeerden te verwezenlijken. De nieuwe start was beangstigend en eng, maar we voelden ook ineens veel meer vrijheid en opwinding. Er was nu de ruimte voor iedereen om eigen ideeën in te brengen, te experimenteren en om het beste uit elkaar te halen op een manier die voorheen niet mogelijk was.’

Het klinkt alsof jullie bij het maken van dit album veel meer plezier hebben beleefd.

~

Het is september in Amsterdam. McKenzie Smith doolt wat rond op het terras van het Lloyd Hotel. Ondertussen is Eric Pulido op zoek naar datzelfde terras, hij is tijdens een wandelingetje langs het IJ een beetje verdwaald. Smith en Pulido zijn respectievelijk de drummer en de leadzanger van de Amerikaanse indierockband Midlake. In november brengt de band hun nieuwe album Antiphon uit en ter gelegenheid daarvan vlogen Smith en Pulido, twee van de zes bandleden van Midlake, naar Europa voor een reeks interviews.

‘Dit is niets voor Eric, hij is altijd heel betrouwbaar en punctueel,’ zegt Smith terwijl hij bij ons aanschuift, ‘maar misschien moeten we zonder hem beginnen. ‘Een ogenblik later komt Pulido aangewandeld. Behalve zijn baard is er niets opvallends aan hem, waarschijnlijk is hij op straat niet één keer herkend tijdens zijn dagen in Amsterdam. Hij en Smith zien eruit zoals zoveel jonge mensen er deze dagen uitzien.

Een bittere pil
Als studenten jazz aan de University of North Texas College of Music begonnen de heren in 1999 met de band. Het eerste volwaardige album brachten ze uit in 2004. Maar echt succesvol werden ze met The Trials of Van Occupanther (2006) en The Courage of Others (2010). Het ging Midlake allemaal voor de wind, met elk album kregen ze meer erkenning onder critici, en leken de zalen een beetje groter en voller te worden. Spil van de band was al die tijd gitarist en leadzanger Tim Smith, die de lijnen uitzette en de band in een welhaast ijzeren greep hield. Tot begin dit jaar, tijdens de opname van een nieuwe plaat, de boel uit elkaar klapte. Tim Smith verliet de band en de overige leden moesten de band plots opnieuw definiëren. ‘Het was een bittere pil,’ zegt Pulido en hij neemt een slok van zijn bier.

‘Op dat moment was het een verrassing, want er was geen ruzie of onenigheid. Tim stuurde de hele band een e-mail, waarin hij schreef dat hij het niet meer kon opbrengen,’ vertelt Smith, ‘maar ergens voelden we het ook wel aankomen.’
Pulido: ‘Ik denk dat Tim al een poos ongelukkig en ontevreden was en uiteindelijk werd het hem teveel. We waren niet boos op hem, eerder teleurgesteld vanwege de tijd en energie die iedereen jarenlang in de band had gestoken.’

Begeleidingsbandje

~

Als je McKenzie Smith en Pulido zo hoort praten, krijg je ernstig het idee dat Tim Smith jarenlang een soloartiest is geweest en de overige Midlake-leden zijn begeleidingsbandje. McKenzie Smith: ‘Iedereen probeerde zich voortdurend te schikken in de mal die Tim voor de band had gecreëerd. Hij is een ambachtsman, een perfectionist die gerust tien jaar aan een liedje smeedt. Het was geen slechte mal, maar zijn ideeën belemmerden weleens de creativiteit van de rest. Soms werkten we almaar door aan een nummer en raakten we alleen maar verder uit de richting, in plaats van dat we dichterbij het gewenste resultaat kwamen.’

Toen Smith besloot Midlake te verlaten, moest de band beslissen hoe nu verder. De gedachte om te stoppen is er volgens Pulido en McKenzie Smith niet geweest. Na twee dagen van onduidelijkheid en verwarring wist de rest dat ze door wilden met Midlake. Een logische stap was dat Pulido, voorheen tweede stem, opklom tot nieuwe leadzanger. En de nieuwe verhoudingen bleken voor allerlei nieuwe perspectieven en mogelijkheden te zorgen.

Pulido: ‘Ik had een paar ideeën voor liedjes waarvan ik dacht dat ze voor Midlake konden werken en één ervan, ‘Provider’, introduceerde ik aan de rest. We speelden het samen en gelukkig vonden de jongens het mooi. We werkten eraan en met z’n allen maakten we het een beter liedje: completer en verfijnder. Gaandeweg brachten de anderen hun ideeën in en kregen we meer vertrouwen in de vorm die de nieuwe liedjes aannamen.’


In welk opzicht verschillen de liedjes vergeleken met jullie eerdere werk?

Pulido: ‘Het album is minder folk-achtig en meer rock. Minder nostalgisch en meer avontuurlijk en dynamisch. De folk-invloeden zijn nog te horen, maar we baseren ons meer op psychedelica en een alternatievere vorm van rockmuziek.’
Smith: ‘We zijn grote liefhebbers van psychedelische muziek van eind jaren zestig en begin jaren zeventig. We dachten dat het aardig was om die kant op te gaan en toch wilden we de Midlake-sound behouden. We wilden het wat energieker maken, verlevendigen. We hebben niet meer dat vlakke, grijze geluid van de vorige cd.’


Kunnen jullie iets meer vertellen over de titel van het album, Antiphon?

Pulido: ‘“Antiphon” is een woord dat wel cool klonk, het is een term die in het Grieks ’tegenzang’ betekent. Het heeft ook een liturgische connotatie, maar in de muzikale en orale context wordt de term gebruikt als vraag en antwoord, een oproep en een reactie. Ik vond dat het woord mooi uitdrukte wat dit album voor ons betekent: het is een reactie en antwoord op wat er zich de laatste periode heeft voorgedaan.’


De nieuwe liedjes klinken inderdaad anders dan het vorige werk. Was dat een bewuste keuze?

~

Pulido: ‘Nee, het is eigenlijk zo gelopen, op een natuurlijke manier. We hebben niet een of andere formule volgens welke de liedjes tot stand komen, noch hebben we van tevoren besloten hoe we het gingen aanpakken. Het begon zo ongeveer met een idee van het liedje dat nu ‘Vale’ heet, dat ongebruikt was achtergebleven uit de opnameperiode met Tim. Dit liedje had het geluid en de energie waarmee we een nieuw statement maakten. Vanaf dat moment begon het balletje te rollen en stroomde alles eruit.’
Smith: ‘Qua muzieksmaak binnen de band is de diversiteit groot. Met onze muziek is er daardoor veel mogelijk, maar ik denk dat we dat nooit volledig hebben benut, omdat we deemoedig Tims visie probeerden te verwezenlijken. De nieuwe start was beangstigend en eng, maar we voelden ook ineens veel meer vrijheid en opwinding. Er was nu de ruimte voor iedereen om eigen ideeën in te brengen, te experimenteren en om het beste uit elkaar te halen op een manier die voorheen niet mogelijk was.’


Het klinkt alsof jullie bij het maken van dit album veel meer plezier hebben beleefd.

Smith: ‘Klopt, het was een combinatie van veel plezier en nervositeit. Niet omdat we aan onszelf twijfelden, maar omdat er veel onduidelijkheden waren. Hoe zouden de nieuwe liedjes gaan klinken met Eric als leadzanger? Wat voor liedjes zouden er boven komen drijven? En wat zouden de fans ervan vinden? Nu bezien denk ik dat we iets gemaakt hebben waar we trots op kunnen zijn. De laatste jaren waren niet onze beste, er waren perioden dat we neerslachtig en gefrustreerd waren. De voltooiing van Antiphon voelt daarom als een overwinning van wat schijnbaar een onmogelijke berg leek om te beklimmen. Nu we de berg hebben bedwongen, voelen we ons sterker dan voorheen.’
Pulido: ‘We hebben onszelf uitgedaagd en Antiphon is voor ons een genesis, zowel muzikaal als spiritueel. Het is een nieuw en gezond begin en tot dusver lijkt het een positief hoofdstuk in het leven van Midlake.’

Op het moment dat Eric Pulido deze woorden over het spirituele karakter van hun heropleving bezigt, blijken donkere wolken zich boven ons te hebben samengepakt en maakt een regenbui een eind aan ons gesprek met Midlake op het Amsterdamse terras. ‘We komen te spreken over God en de regen valt op ons neer,’ schertst McKenzie Smith.

Op 27 oktober speelt Midlake in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Een dikke week later, op 5 november, komt Antiphon uit.