Kunst / Achtergrond
special: RAW, Re: Rotterdam, Paviljoen Rotterdam, Art en Object Rotterdam

De kunst van kunstbeurzen bezoeken

.

Het ondernemerschap in de kunstsector vierde onlangs hoogtijdagen in Rotterdam. De stad faciliteerde van 9 tot en met 12 februari maar liefst vijf kunstbeurzen. Zo waren er naast Art en Object Rotterdam nog drie door galeries en kunstenaars georganiseerde verkooptentoonstellingen te bezoeken. Prachtige initiatieven, maar hoe moet de bezoeker omgaan met zo’n overweldigend aanbod?

Re: Rotterdam (2012)

Re: Rotterdam (2012)

Dat Rotterdam de stad is waar al deze initiatieven tot stand komen en niet bijvoorbeeld Amsterdam is terug te voeren tot het succes van Art en Object Rotterdam. Deze beurzen genereren ondertussen zoveel publiciteit dat het niet gek is dat men daarop wil meeliften.

De succesformule van Hof met zijn beleid van kleinschaligheid en kwaliteit heeft niet alleen een tegenreactie opgeroepen in de vorm van de hiervoor besproken beurzen, maar ook aangezet tot kopieerdrang. Tegenhanger Art Amsterdam, ooit de meest toonaangevende beurs van Nederland op het gebied van hedendaagse kunst, veranderde in 2006 haar naam van KunstRAI naar Art Amsterdam. De laatste berichtgeving laat weten dat de organisatie nu ook haar schaal wil verkleinen naar zo ‘n tachtig galeries (in plaats van 136 in 2011). Aangezien de RAI dan te groot is, is de organisatie op zoek naar een meer intieme locatie voor de volgende editie. Zoek de zeven verschillen.

Een belangrijke reden voor galeriehouders om zich voor Art Rotterdam aan te melden in plaats van Art Amsterdam is de vercommercialisering van laatstgenoemde beurs. Dat het meer gaat om de winst dan om de kunst. Een opmerkelijk element is dat alle beurzen in Rotterdam niet het verkoopelan uitstralen waar het bij een beurs eigenlijk om te doen is. Locaties als die van Re: en RAW doen niet in eerste instantie aan commercie denken. Maar ook de kleinschaligheid van de Cruise Terminal speelt hierin een rol. Dit gegeven blijkt een wezenlijk onderdeel van de succesformule te zijn.

Verschillende galeries waren op meerdere beurzen terug te vinden. Zo stond meneer Malasch uit Amsterdam bijvoorbeeld zowel op RAW als op Re:Rotterdam. Onder de exposanten werd er ook veel beursgehopt. “Ben even naar RAW”, was bij Re: een bij veel presentaties geziene, op een briefje gekrabbelde boodschap.

De bezoeker
Hoewel de beurzen in Rotterdam zich onderscheiden in doel en presentatie, had de bezoeker wel even wat werk om handen om daar achter te komen. Vijf beurzen bezoeken is een aanslag op de ogen. Degene die (Art Professionals buiten beschouwing latend) dit kunstfestijn tot in het diepste van de poriën in zich op had willen nemen, zag zich genoodzaakt zijn voorraad vakantiedagen aan te spreken. Want wil je hetgeen je ziet een beetje op je laten inwerken, dan is een beurs per dag toch wel voldoende. De huis-tuin-en-keukenkunstliefhebber, de beginnende koper of de startende kunstkijker zat even met de handen in het haar.

De valkuil is dat deze groep kijkers in vertwijfeling raakt van al dit aanbod. Hoe meer beurzen zich tegelijkertijd willen profileren, hoe moeilijker de keuze die de bezoeker moet maken. Nu de beurzen zich hebben gepositioneerd, zal deze situatie zal zich in de komende jaren ongetwijfeld vanzelf oplossen. Voor dit jaar kan echter geconcludeerd worden dat de verwachte emancipatie van de kunstbeurs toch wat bleef hangen in een ‘ons kent ons’ sfeer. Zo gebeurde wat nou net niet de bedoeling was en bleken zelfs nieuwe jonge hippe kunstbeurzen nog een beetje elitewerk.