Het Brainwash Festival is een heerlijk lichte cocktail van filosofie
Het bruist op de Nes in Amsterdam. Het nauwe straatje achter de Dam is veranderd in een podium voor filosofische minicolleges. Denkers, wetenschappers, cabaretiers en andere prominenten, die elk op hun eigen wijze filosofie in hun werk vervlechten, komen hier samen om hun inzichten op een toegankelijke manier te delen.
Deze toegankelijkheid maakt het uitverkochte Brainwash Festival tot een fraai succesnummer in de wildgroei aan festivals die de stad inmiddels kent. Leuk is dat het festival verspreid is over verschillende theaters, universiteitsgebouwen en cultuurhuizen en dat er zowel in het Nederlands als Engels gesproken wordt.
Tempo
Het tempo is vrij hoog; in een tijdsbestek van negen uur, van een uur ’s middags tot tien uur in de avond, is het de bedoeling dat de bezoeker ‘gehersenspoeld’ wordt. Te midden van rode ballonnen, die langs de routes en bij de locaties hangen en bijna een gevoel van eenheid creëren, snelt iedereen van lezing naar lezing om een plek te veroveren in de zaal. Het is een strak schema, de zalen zijn niet al te groot en er zijn veel interessante sprekers, dus enige haast is geboden. Toch is de sfeer ontspannen en zijn er veel lachende gezichten te bekennen. Her en der wordt volop lof geuit, maar ook kritiek gegeven op sommige sprekers. Dat hoort erbij; het is een kritisch en wellicht ook weldenkend publiek dat hier rondloopt. Dat is gelijk ook de makke van het festival; het zijn vooral (blanke) hoogopgeleiden die de banken vullen. Het zou mooi zijn als het festival wat meer zou inzetten op de diversiteit van het publiek. Nu lijkt het nog te veel op preken voor eigen parochie. Wel is er veel variëteit in leeftijd: mensen van 18 tot 68 jaar stiefelen stapvoets langs elkaar in de hoop nog een stoel te veroveren in de zaaltjes.
Veelzijdig
Maar zo homogeen als het publiek is, zo veelzijdig is het programma van het festival. Zo is er een delegatie van het televisieprogramma Dus ik ben… over de herkomst van morele waarden bij de mens, de waarde van onderdrukking of de innerlijke criticus. Ook worden er films vertoond en is er een interactieve voorstelling van de Bildung Academie. Er is improvisatietoneel van De Vloer Op en is er onder meer een lezing over de ‘festivallisering’, waar de filosofie, volgens een Ierse denker, zelf ook onder te lijden heeft. Een andere spreker heeft het over database-identiteit. In een ander gesprek met Maarten Doorman wordt duidelijk dat het pessimisme van Voltaire, Schopenhauer en Nietzsche een goede voedingsbodem vormt voor een beter leven. En zo houdt de vermaarde intellectueel John Gray in de prachtige Waalse Kerk een gloedvol betoog over de desastreuze gevolgen die het verlangen naar vrijheid en democratie kunnen hebben, waarbij hij inhaakt op de actualiteit.
Booming
Hoe zwaar en serieus de onderwerpen soms ook mogen lijken, nergens voelt het als een beproeving om te luisteren. De opzet is dat filosofie op een lichte en toegankelijke manier wordt gepresenteerd, in de hoop dat het publiek met een nieuw inzicht weer naar buiten gaat. Dat zal ongetwijfeld gelukt zijn. Volgend jaar zal het festival waarschijnlijk nog grootser en meeslepender zijn, gezien de toenemende populariteit bij deze tweede editie. Hopelijk blijft het kleinschalige karakter ervan behouden. Maar het moet gezegd: dankzij het Brainwash Festival is filosofie weer booming.
