Film / Achtergrond
special: Een interview met Robert Jan Westdijk

Meteen een nieuwe film

Het is dat zijn naam met grote letters op de hoezen staat vermeld, maar anders zou je niet zeggen dat Zusje (1995) en Phileine zegt sorry (2003) beiden door Robert Jan Westdijk werden gemaakt. De twee films kunnen wat stijl en vorm betreft niet verder uit elkaar liggen, maar desondanks werden ze onlangs door A-Film op dvd uitgebracht in uitgebreide special editions waar de regisseur zelf flink de hand in heeft gehad. We spraken met hem over het medium dvd.

Robert Jan Westdijk tijdens de repetities van Zusje

Zusje werd bijna tien jaar geleden voor een habbekrats op video opgenomen door een toen nog volstrekt onbekend team van filmmakers en acteurs, terwijl Phileine een big-budget verfilming is van Ronald Gipharts populaire roman die deels werd opgenomen in New York en een aantal uitgebreide special effects bevat. De dvd-uitgaven zijn perfecte afspiegelingen van de respectievelijke films, en dat was volgens Westdijk ook precies de bedoeling: “Net zoals ik in 1994 negen maanden in de weer ben geweest met videotapes tijdens de montage van Zusje, zo heb ik nu zes weken lang oude bandjes afgekeken voor bruikbare extra’s.” Het was de moeite waard: op de dvd zijn unieke beelden te zien, zoals Kim van Kootens eerste screentest, repetities en Hi8-opnamen van buurman Henk. “Op een paar van onze bandjes stond de buurman die ons met zijn camera opnam. Ik heb hem gebeld en gevraagd of hij die opnamen nog steeds had. Gelukkig was dat zo.”

Snotverkouden

De dvd van Zusje bevat niet alleen oud materiaal. Er zijn twee audiocommentaren: de eerste van Westdijk solo, de tweede samen met hoofdrolspelers Kim van Kooten en Roeland Fernhout. “We hebben eerst mijn track opgenomen. Het was op een dinsdag en ik was snotverkouden. De zondag daarop namen we de acteurstrack op en dat ging geweldig. Tijdens de opnamen met Kim en Roeland bedacht ik zoveel dingen die ik nog had willen zeggen dat ik mijn commentaar daarna opnieuw heb opgenomen, ook omdat mijn stem die dag heel anders klonk dan eerder die week, toen ik verkouden was.” De audiocommentaren werden opgenomen terwijl Westdijk nog druk bezig was met het uitzoeken van de extra’s. Deze vertonen daardoor een zeker samenhang, maar het komt ook voor dat hij verwijst naar outtakes die helemaal niet op de dvd zijn terechtgekomen. “Roeland Fernhout deed op een gegeven moment bijvoorbeeld een heel grappig dansje. Maar we kregen geen toestemming om de muziek te gebruiken, en zonder muziek sloeg het nergens op. Achteraf gezien had ik het er gewoon op moeten zetten.”

Irritant

Westdijk na de opnamen van Phileine zegt sorry

Film en dvd van Zusje zijn bijna het toppunt van huisvlijt, maar bij Phileine zegt sorry ligt dat heel anders. “Tijdens het maken van de film werd al rekening gehouden met de dvd. We zetten bloopers nu tijdens de montage al apart voor op de dvd, en ook werden we bijna continu gevolgd door de jongens van de making-of, en dat was verschrikkelijk. Kim en ik vonden het heel irritant dat ze er waren. Je voelt je bekeken en begluurd en dat is heel onprettig, zeker als je intensief bezig bent met een scène. Ik kan maar één ding tegelijk doen, en tijdens het draaien moet je voor 110% met de film bezig zijn en met niets anders. Ik ben wel tevreden met het eindresultaat, maar tijdens de opnamen was het erg vervelend. We hebben ze het leven daarom soms ook behoorlijk zuur gemaakt.”

Afdankertjes

Grote films met dito budgetten zijn dus ook niet alles, hoewel het budget van Phileine zegt sorry voor Amerikaanse begrippen natuurlijk weinig voorstelde. “Toen we in New York filmden, waren alle professionals bezig met Spider-Man 2. Wij kregen de afdankertjes.” Dat was goed te zien bij het instellen van sommige shots: “Voor een simpele opname in een taxi waren ze drie uur bezig! En toen we filmden hoe Phileine een straat oversteekt, leek het wel of we op zee zaten: de technici waren vergeten de rails van de camera te egaliseren.” Ook de visuele effecten kunnen Westdijk gestolen worden: “Kim heeft twee dagen lang aan een kabel gehangen voor een paar shots. Die tijd besteed ik liever aan scènes waarbij echt moet worden geacteerd.” Maar gelukkig leverde Phileine ook een paar waardevolle ervaringen op. “Het belangrijkste was dat ik meteen weer een nieuwe film wilde maken, terwijl ik dat na mijn laatste film Siberia juist helemaal niet had. Ik merkte gewoon hoe leuk ik filmmaken vond.”