Film / Achtergrond
special: Holland Animation Film Festival

De multiculturele geanimeerde wereld

.

~

Van 1 tot en met 5 november vindt in Utrecht de 11e editie van het Holland Animation Film Festival plaats. Op het festival is plaats voor alle denkbare soorten animatie uit de hele wereld, van videoclips en leaders tot commerciële en onafhankelijke animatiefilms. Centraal staan drie competities: toegepaste animatie, studentenfilms uit Nederland en België, en onafhankelijke animatiefilms. 8WEEKLY is er natuurlijk bij, en doet een kleine greep uit het zeer ruime aanbod uit de laatste categorie – een categorie films die over het algemeen doorspekt is met politieke en maatschappelijke boodschappen.

Zo is er Reverberations in Time (Stuart Pound, Verenigd Koninkrijk, 2006). Een film die een interview met Tony Blair laat zien, waar alle woorden uitgeknipt zijn. Het resultaat is een aaneenschakeling van stiltes, een duidelijke politieke kritiek. De film heeft een vreemd, nieuwsgierigheid opwekkend effect. Steeds verwacht je dat Blair tóch iets gaat zeggen.

Asef
Asef

Ook Asef (Sorry) (Martin Putto, Nederland, 2006) speelt in op een populaire maatschappelijke kwestie, de angst voor terrorisme. Door middel van een rode lijn die door een matrix loopt wordt een telefoongesprek geanimeerd tussen een Nederlandse vrouw en een Arabische man. De man is op zoek naar Nederlandse lessen, maar spreekt vrijwel geen Nederlands. De woorden die hij wel kan uitspreken worden door de Nederlandse vrouw verkeerd begrepen en deze denkt dat de man dreigt met een aanslag. Hoewel de stem van de Nederlandse vrouw niet echt overkomt en het geheel daardoor een beetje gemaakt klinkt, is het idee op zich leuk uitgevoerd. De anonimiteit van onpersoonlijke communicatie die leidt tot wederzijds onbegrip komt goed naar voren, net als de kritiek op de paranoia over ‘verdacht gedrag’, die constant gevoed wordt.

Naast politiek geladen boodschappen zijn er ook maatschappijkritische films te vinden in deze competitie. Dehors Novembre (Patrick Bouchard, Canada, 2005) is een stop-motion film die een beeld schetst van de dood, en dan in het bijzonder de dood in de moderne, duistere subcultuur van de grote stad. Junks, prostituees en dealers dwalen anoniem door de straten, waar ook de ratten en straatkatten op gruwelijke wijze de dood vinden. Deze zwaarmoedige film geeft een mooie sfeerschets van de moderne, genadeloze stad.

Carnivore Reflux
Carnivore Reflux

Carnivore Reflux (Eddie White, James Calvert, Australië, 2006) geeft ons een waarschuwing voor de overconsumptie van vlees. Met een vertelstem die aan de stijl van Tim Burton doet denken, wordt met collagefiguurtjes op nachtmerrie-achtige wijze een vraatzuchtige orgie die geen einde kent getoond. De surrealistische vormgeving en naargeestige sfeer zijn zeer effectief voor het overbrengen van de boodschap.

Eenzaamheid is een ander thema dat we tegenkomen op het festival. In Mirage (Youngwood Yang, Verenigde Staten, 2006) is een robot op zoek naar water om zijn glazen borstkas mee te vullen. In deze mooi geanimeerde film, die qua stijl aan Anime doet denken, over de zoektocht naar een middel om de leegte te vullen en daarbij niets te ontzien komt de eenzaamheid voelbaar naar voren.

Mirage
Mirage

Dit is ook het geval in Fable, (Daniel Sousa, Verenigde Staten, 2005) een somber sprookje over een man en een vrouw die altijd van elkaar gescheiden zijn, behalve als zij in dierlijke vorm zijn. De animatie in deze film doet denken aan een kinderboek: hoekig en vreemd van perspectief maar met mooie, natuurlijke vormen die oerkrachten en eenzaamheid uitdrukken.

Gelukkig is er naast al deze somberheid ook plaats voor humor in de competitie onafhankelijke film. Zo is er Beryl, y briodas a’r fideo (Family Ties – Dreams & Desires) (Joanna Quinn, Verenigd Koninkrijk, 2006), een luchtig filmpje over Beryl, een vrouw van middelbare leeftijd die verslaafd is aan haar digitale filmcamera. Terwijl ze opnames maakt van een bruiloft dagdroomt ze ervan een grote cineaste te worden. De film speelt op een leuke manier met de conventies van amateur-videobeelden, vertaald naar simpele animatie. De film zit vol met verwijzingen naar bekende filmmakers zoals Eisenstein en Riefenstahl, waar Beryl groot fan van is en wiens conventies ze graag wil overnemen (ze maakt een tracking shot door een man in een rolstoel met de camera op schoot snel voort te duwen) en spot tegelijk met de typische manier van filmen en de bijkomende catastrofes van een bruiloft. De film maakt gebruik van laagdrempelige humor maar weet toch een glimlach op het gezicht te toveren.

Wolf Daddy
Wolf Daddy

Ook Wolf Daddy (Hyung-Yun Chang, Zuid-Korea, 2005) is van de categorie ‘licht vermaak’. In deze film vertelt de hoofdpersoon, een wolf, over hoe op een dag zijn dochtertje, een mens, aan zijn deur staat. Dit op zich al absurde gegeven wordt aangevuld door het feit dat de wolf meerdere kinderen blijkt te hebben waar hij niets van wist. Deze film bevat de typische Aziatische tekenfilminteractie tussen mens en dier, die op een rare manier een soort logica krijgt. Een film met een ‘liefde en harmonie’-boodschap.

Een andere film in deze reeks is Une instituut (Mati Kütt, Estland, 2006). In dit droomsprookje strooit een zandmannetje zand in de ogen van degenen die hij tegenkomt op zijn nachtelijke reis, en leggen kleine mannetjes kussens neer om hun val op te vangen. Uit deze film spreekt een soort ideologie die welkom is na het zien van alle pessimistische en sombere doorsneden uit het hedendaagse leven. De film doet soms denken aan de clip van Human Behaviour van Björk en geeft een bijna kinderlijke fantasie weer. Een grappig en schattig filmpje.

Mississippi
Mississippi

Naast de verhalende animatiefilms zijn er natuurlijk ook non-narratieve filmpjes. Een voorbeeld daarvan is Mississippi (Arash T. Riahi, Oostenrijk, 2004), een film die zo diep inzoomt op het rad van een raderboot dat deze vervaagt tot psychedelische vormen van rood en waterdruppels, wat doet denken aan de vloeistofdia’s uit de jaren zestig. Dit levert mooie beelden op, maar gaat helaas al snel vervelen. Om te kunnen genieten van dit soort films moet je waarschijnlijk een echte liefhebber zijn van non-narratieve abstracte cinema.

Hoewel het festival toegankelijk is voor iedereen zal het vooral interessant zijn voor de echte liefhebbers van animatie. Zoals de website al aangeeft: “De intieme sfeer biedt een ideale ontmoetingsplek voor geïnteresseerden, filmmakers, producenten, distributeurs en bijzondere gasten”. Vooral een festival gericht op mensen uit het vak dus. Toch is het festival zeker de moeite waard voor ‘leken’, gezien het brede en diverse aanbod. Er zal voor iedereen wel een genre zijn dat tot de verbeelding spreekt.