Boeken / Achtergrond
special: 21e editie van Nur Literatur in de Unie, 20 maart 2009

Wie niet wil groeien

Op vrijdagavond 20 maart vindt de 21e editie van Nur Literatur plaats in de Unie. Ernest van der Kwast (een van de organisatoren) opent de goedbezochte avond met een bevlogen statement over het gemeentelijk letterenbeleid (‘wie niet wil groeien, wordt vertrapt’) en legt voor de beginners nog even het concept uit: zeven schrijvers, een glas water, een katheder en een microfoon. Niets meer, niets minder. Nur Literatur.

Ramsey Nasr

Ramsey Nasr

Ondanks een gebrek aan subsidie en daardoor continu ‘dit wordt de laatste editie’ in gedachten, valt het direct op dat er een indrukwekkend gezelschap op de planken staat vanavond. De avond wordt geopend door de (in Nederland) relatief onbekende Vlaming Paul Baeten Gronda, die voorleest uit zijn scherpe en ontzettend grappige debuut Nemen wij dan samen afscheid van de liefde, op de voet gevolgd door Ramsey Nasr die eveneens goed in vorm is met ‘die koppijn’ (alsof builen/vlak op mijn schedel plat/geslagen werden), dat hij op verzoek van zijn moeder (ook aanwezig vanavond) voordraagt.

Festen und Scheisse
Elke Geurts heeft het zwaar, want zij mag voordragen terwijl de zaal nog nagonst van Nasrs performance. Haar toon staat, onderkoeld en afgewogen, in schril contrast met haar voorgangers. Toch maakt dit fragment uit Geurts’ tweede roman in wording direct nieuwsgierig, vanwege de vreemde spanning die in iedere zin doorklinkt en die aan Festen-achtige familietaferelen doet denken. Na Geurts zijn we weer toe aan crescendo; P.F. Thomése leest voor uit J.Kessels: The Novel, eerder in feuilletonvorm verschenen bij nrc.next. De voordracht is een feest om naar te luisteren. De semi-autobiografische avonturen van P.F. en reisgenoot J. zijn op zichzelf al hilarisch, maar wat het echt de moeite waard maakt is Thomése’s briljante schrijfstijl die onder meer doet denken aan Bukowski. Het hoogtepunt is de scène met de hitsige Sabine waarin het personage P.F. zich, geheel in postmoderne traditie, voorstelt als de auteur: ‘ “P.F. Thomése”, zei ik. “Ich bin der Autor dieser Scheisse”, wilde ik er kordaat aan toevoegen, maar ik had niet het idee dat zij in literatuur geïnteresseerd was.’

Gerbrand Bakker

Gerbrand Bakker

Und jetzt
Helaas wordt het hoge niveau van Gronda, Nasr, Geurts en Thomése na de pauze niet voortgezet door Gerbrand Bakker en Vincent Overeem, die beiden een type traag, beschrijvend en bedachtzaam proza schrijven dat gewoon niet ‘werkt’ op het podium. Anne Vegters poëzie voelt zich ten slotte wel thuis op het podium, maar probeert telkens met dezelfde trucjes effect te sorteren en verveelt daardoor toch snel. De uitsmijter verzorgd door Nasr maakt nog een en ander goed, maar de opgetogen sfeer die heerste aan het begin van de avond is eruit.

Nur autoren und autorinnen
Hoe verleidelijk het concept van Nur Literatur ook is, het werpt in de praktijk toch ook beperkingen op. Niet alle literatuur laat zich goed voordragen, en het is echt een opgave om de aandacht van een zaal vol kritische toeschouwers tien minuten onafgebroken vast te houden. Uiteindelijk blijkt het toch vooral om de spreekvaardigheid van de persoon achter de microfoon te draaien, en minder om de tekst an sich. Het lijkt zo nonchalant, gewoon een aantal schrijvers achter een katheder, met een microfoon en een glas water, maar dat is het niet. Het vereist een scherpe neus voor de ‘podiumfähigkeit’ van de sprekers, en een zeer uitgebalanceerd programma. Nur Literatur is hierin vanavond niet voor honderd procent geslaagd, maar er is veel potentie aanwezig om te groeien. Niet in kwantitatieve zin dan, maar wel in kwalitatieve zin. Want wie niet wil groeien, moet in zijn bescheidenheid gekoesterd worden.