Theater / Voorstelling

Wanneer de waanzin zich van je meester maakt

recensie: Tg Stormvogels - De meester en Margarita

Dat genialiteit en waanzin in de kunst soms dicht bij elkaar staan is niemand vreemd. Ook Boelgakov  wordt geteisterd door de personages die aan de eigen hand zijn ontsproten. “Ik ben niet gek. Ik weet dat je niet echt bent, ik maak jou. Je bent van mij.”

De meester en Margarita is een vrije interpretatie van de beroemde roman van Michaíl Boelgakov, die pas zesentwintig jaar na zijn dood verscheen. In de Grote Zuiveringstijd was de roman in Rusland verboden voor publicatie. Censuur, daar doet het Tg Stormvogels niet aan, we kijken ongegeneerd naar tieten en grinniken om een monoloog over een pratende anus.

Psychotische elementen

Hoewel de voorstelling opent met mooie rustige pianomuziek klopt er iets niet. Vreemde kuchjes klinken net naast de maat, een verwarrend element dat uit de zaal lijkt te komen. Worden wij gek of is het een van de personages? Door de muziek klinkt het begin van de waanzin die zich steeds verder zal uitspreiden.

Terwijl Boelgakov koortsachtig zijn verhaal op de toneelvloer schrijft verschijnen en verdwijnen verschillende personages. Een pratende poes, de minnares Margarita en de vreemde Woland, die ondanks het rode kruis op zijn rug meer met de duivel dan met God van doen heeft. Het lijkt onmogelijk om fictie en werkelijkheid te scheiden: verhaallijnen, personages en tijdlijnen lopen door elkaar. In de dialogen tussen Boelgakov en Margarita worden haar woorden snel, strak en haast onnavolgbaar gedubbeld door het koor. Het heeft een vervreemdend effect; als meerdere stemmen in één hoofd. De meester en Margarita is een koortsachtige droom, een waanzinnige psychose een bizarre bad trip.

Absurditeit

Het klinische, uit badkamertegels bestaande decor, is gevuld met aparte elementen; een pianokruk zonder piano, een wasmachine, een ijskast, een discobal en een vis aan de muur. Bovendien hangt er een portret van dames, dat wanneer het opzij schuift diezelfde dames in levende lijve toont. De meester en Margarita doet denken aan de surrealistische films van David Lynch, oneindig creatief in al zijn absurditeit, dan weer komisch of juist wringend.

De kracht van De meester en Margarita zit hem in de beelden. De tekst schiet daarbij soms tekort en maakt het geheel rommelig. Wanneer Let it Go uit de Disneyfilm Frozen wordt ingezet slaat Tg Stormvogels de plank pijnlijk mis. De grap zat tot nog toe in de vervreemding, maar de lach wordt nu wel heel doelbewust gezocht.. en niet gevonden.

 

Door alle chaos heen is het lastig het publiek te raken. Het lukt Niels Quist als Boelgakov toch. Niet in zijn schreeuw om Margarita, maar juist in de wanhoop van een schrijver die zijn meesterwerk niet mag publiceren. In de steeds toenemende overvloed aan waanbeelden snakt de kijker uiteindelijk naar rust. Die wordt gegeven: Tg Stormvogels herpakt zich weer in een krachtig beeld aan het eind.