Boeken / Fictie

Twee werelden

recensie: nDurlie - Ben X (naar het verhaal van Nic Balthasar)

De op waarheid berustende film Ben X uit 2007 won een hele lading prijzen. De film is gebaseerd op het boek Niets was alles wat hij zei en dient nu als basis voor het stripboek Ben X. Een tragisch verhaal over een jongen met een stoornis uit het autismespectrum die gepest wordt.

Omgaan met autisme is voor niemand makkelijk, niet in het minst voor wie het heeft. Hoofdpersoon Ben heeft het syndroom van Asperger, waardoor hij wel functioneert in de samenleving, maar erg gehecht is aan zijn routine. Dat betekent iedere dag om dezelfde tijd opstaan, haren kammen, hoofdtelefoon op en iedere dag precies dezelfde route naar de bus lopen. Dat soort dingen.

Onbegrip

In de weergave van die (dwangmatige?) routine zit de eerste reden waarom Ben X gelezen zou moeten worden. Ook al is het haast onmogelijk om jezelf te verplaatsen in de belevingswereld van iemand met autisme, het is wel belangrijk om je te realiseren dat niet iedereen op dezelfde manier in de wereld staat. Ben houdt zich niet aan zijn routine omdat dat makkelijk is, maar omdat hij niet anders kan. “Afwijken van de vaste weg = onzekerheid. Onzekerheid = angst = verliezen.” Ben is daardoor een gesloten jongen, die moeilijk contact legt met anderen.

Online kan hij echter beter uit de voeten. In Avenged Kingdom, een online RPG, is hij guardian van Scarlite. Samen zijn ze zo goed als onverslaanbaar. Scarlite is ook een van de weinigen waar Ben (als BenX) mee praat. Op zijn school heeft hij niemand waar hij contact mee maakt. Daar wordt hij gepest, wat hem hard raakt. Hij wordt bijvoorbeeld in een andere bus gedwongen dan zijn normale lijn, wat de wereld van Ben doet instorten. Als bij andere pesterijen ook nog eens (met mobieltjes) gefilmd wordt, escaleert de boel al snel. Ook hier heeft het boek een belangrijke boodschap: pesten is een probleem, zacht gezegd.

Dichterbij

De boodschap die Ben X over wil brengen is er een van belang. Niet alleen omdat er meer begrip en empathie wordt gevraagd voor mensen met een autismespectrumstoornis, maar vooral door de boodschap over pesten. Ondanks de aandacht die er momenteel is voor pesten en ondanks de plannen om het tegen te gaan, is het nog steeds een groot probleem, met soms fatale gevolgen. Ben X brengt het probleem op een toegankelijke manier onder de aandacht. Niet door vanuit de opvoeders regels op te leggen en waarschuwingen te geven, maar door het verhaal van een slachtoffer leesbaar en duidelijk over te brengen.

Stilistisch gezien is Ben X niet het meest interessante stripboek dat er te krijgen is. Het gebruik van kleur geeft de twee werelden van Ben allebei een eigen karakter: in Avenged Kingdoms is er meer kleur dan in het echte leven, waar grijs en vaalblauw de boventoon voeren. De tekeningen ogen vrij simpel, waardoor het een beetje overkomt alsof het boek wat haastig in elkaar is gezet. De stijl is ook niet altijd even consistent – vooral gezichten zijn af en toe afwijkend. Maar dat doet niet af aan de kwaliteit van het verhaal.