Theater / Voorstelling

Uitgesproken en moedig

recensie: Wunderbaum - Spookhuis der Geschiedenis

.

Met het lef van de acteurs van Wunderbaum, de ongenadeloze tekst van Rijnders en de bezielde operamuziek van Wagner leidt dat – net als bij een echte kermisattractie – tot angstaanjagende ogenblikken.

De geschiedenis te lijf

~

Wunderbaum is een theatergezelschap dat zich nadrukkelijk verbindt met de maatschappelijke actualiteit. In Venlo belanden de bewoners van een provinciestad in een ‘leefbaarheidcrisis’ en in Natives ervaart een volkswijk de effecten van de crisis. Ook voor Het spookhuis der geschiedenis zoekt Wunderbaum naar een vertaling van het huidige politieke en maatschappelijke klimaat. De makers vroegen Gerardjan Rijnders een tekst voor deze productie te schrijven. Hij liet zich hiervoor inspireren door De Theatermaker van Thomas Bernhard, een stuk dat ook nu nog actueel blijkt.

Rijnders heeft de originele plot van Bernhards stuk grotendeels gevolgd. Regisseur Lutz Lutz (what’s in a name?) repeteert met zijn gezelschap voor hun nieuwste productie: Het spookhuis der geschiedenis. Een laatste ‘vitale daad’ die al het voorgaande theater zal doen verstommen. Het probleem is dat geen enkele stad het stuk in de (festival)programmering op wil nemen. Toch moet de voorstelling gerepeteerd worden ‘voor het geval Amsterdam toch toehapt’. Dat gebeurt met volle overgave; in acht staties worden de gevolgen van het westers kapitalistisch regime geportretteerd. Regisseur Lutz ontpopt zich meer en meer als dictatoriaal hoofd van zijn theatergroep, tot hij na een definitieve afwijzing ook zijn eigen geschiedenis het hoofd moet bieden.

Grotesk en karikaturaal

~

Het is een overvloedig en rijk spektakel, dat zich in anderhalf uur voltrekt. In groteske en haast karikaturale beelden ziet het publiek de geschiedenis van de 21e eeuw zich opnieuw aan zich voltrekken. Het grote gebaar wordt hierbij niet geschuwd. Walter Bart speelt Lutz als een waanzinnige en door innerlijke noodzaak gedreven regisseur. Steve Jobs, de ‘war on terror’, de val uit de Twin Towers, Merkel en Sarkozy in incontinentieluiers: het buitelt over elkaar heen. De soundtrack van zwaar aangezette operamuziek van Wagner benadrukt het megalomane ervan.

Toch is het Wunderbaum daar niet om te doen. Het is de zoektocht van een theatergezelschap: hoe verhoud je je tot de actualiteit, moet theater vragen oproepen of juist antwoorden geven en hoe gedreven is de theaterwereld van nu eigenlijk? Er zijn volop verwijzingen naar het theatermilieu: zo zijn de operadagen ‘één groot homoseksueel complot’ en is ervaringstheater ‘een brevet van theatraal onvermogen’.

Spookhuis geen rollercoaster

De uitgesprokenheid van Het spookhuis der geschiedenis getuigt van moed. Toch is het niet de theatrale rollercoaster geworden die het gezelschap waarschijnlijk voor ogen had. De weliswaar prachtig gezongen operastukken halen de vaart eruit en de heftigheid is vanaf het begin al zo aanwezig dat de daarop volgende uitvergroting soms eerder lachwekkend dan pijnlijk werkt.

~

Toch zitten er sublieme momenten in die het meer dan noodzakelijk maakt om de voorstelling te gaan zien. Wat te denken van een omhoog getakelde actrice, hangend voor een projectie van de Twin Towers, zodat zij minutenlang naar beneden lijkt te vallen? Of de scène waarin de geboortebeperking wordt geënsceneerd door het spuiten van mayonaise over pasgeboren baby’s? Het mooiste moment is echter dat waarop Lutz zijn gezelschap na een mislukte repetitie in bloot- en negerpakken letterlijk naar buiten stuurt om een luchtje te scheppen. Dan wordt ineens de noodzaak van het maken van deze voorstelling voelbaar door de makers te vermengen met het nietsvermoedende winkelpubliek. Jammer dat er niet gekozen is voor een open kermistent, want juist dit stuk had zich uitstekend geleend voor een daadwerkelijke interactie met de wereld erbuiten.

http://www.wunderbaum.nl/Spookhuis%20video.html