Theater / Voorstelling

Iedereen z’n eigen voorstelling

recensie: Theater Artemis - Woeste Hoogten

Theater Artemis doet al een paar jaar zijn stinkende best om het predicaat jeugdtheater op te rekken. In hun ogen is hun werk namelijk niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen zeer de moeite waard – een twintiger of vijftiger is immers ook 8 of 12 plus en houdt zich nog steeds bezig met menselijke verhoudingen, een terugkerend thema in het werk van Floor Huygen en de haren. Ultieme poging: een bewerking van de oerromantische klassieker Woeste Hoogten van twee uur en tien minuten.

~

Hoewel Huygen voor complex werk haar hand niet omdraait, is ze niet in de valkuil gestapt de veelheid van het origineel op de planken te willen zetten. De bewerking die ze samen met schrijver Jeroen Olyslaegers maakte, laat een aantal personages uit het boek buiten beschouwing en bovendien een flink stuk van de geschiedenis, namelijk die na de dood van Catherine. Het is niet langer een raamvertelling waarin de nieuwe bewoner het door huishoudster Nelly vertelde verhaal optekent en doorvertelt aan de lezer, maar een chronologisch verhaal dat zich afspeelt in het heden en waarin Nelly af en toe een stuk ‘vooruit zapt’ als de gebeurtenissen niet van wezenlijk belang zijn voor wat het gezelschap de toeschouwer wil laten zien. Er blijft meer dan genoeg over om te genieten – en te gruwen.
De versie van Artemis zoomt net als het boek in op de relatie tussen Heathcliff, de door vader ‘gevonden’ wilde jongen, en Catherine, de vrolijke dochter des huizes. Het keurige meisje is gebiologeerd door dat gekke natuurmens dat haar meesleurt de wildernis in en voorspellingen doet met takjes en veertjes. Er ontwikkelt zich, tot grote frustratie van broer Patrick (in het boek onuitsprekelijk Hindley) een bijzondere verliefdheid. Hun zielen zijn één. Althans: dat beweert Heathcliff, die heel serieus is over dit soort zaken, in tegenstelling tot Catherine, die het toch meer als een spelletje lijkt te zien.

Wolf in schaapskleren

Als Catherine gebeten wordt door een hond en verzorgd wordt door haar vrienden Edgar en Isa verwijderen Heathcliff en zij zich van elkaar. Als de wilde jongen haar ook nog tegen hulp Nelly hoort vertellen dat zij de intellectueel Edgar boven hem verkiest, loopt hij weg. Drie jaar later komt de ongelikte beer terug als een gelikt mannetje, rijk en succesvol en zet deze wolf in schaapskleren alle relaties rondom Woeste Hoogte op scherp, met alle pijnlijke gevolgen van dien. Dit alles prachtig gespeeld door een jong, talentvol ensemble dat zowel de grote als de kleine momenten, zowel de grappige als de serieuze overtuigend en meeslepend neerzet. In een voor Artemis’ begrippen eenvoudig decor van planken vloeren en een groot gordijn en met een minimum aan geluidseffecten; dat biedt een goed tegenwicht tegen de complexiteit van het stuk én alle ruimte voor de spelersgroep. De focus op de relatie van de jonge mensen, de ‘versimpeling’ van het origineel en de functionele mix van moderne en archaïsche taal maken dat het stuk ook te volgen is voor pubers. Jonge mensen die op het punt staan hun eerste kalverliefde te ontmoeten en, wie weet, ervan dromen ooit zo’n verzengende passie mee te maken als die tussen Heathcliff en Catherine. Of inmiddels misschien wel droomden, want ze krijgen in de twee uur die het stuk duurt genoeg mee om over na te denken. Net als hun vaders en moeders, die al wat stapjes verder in het leven staan.

Paradoxaal ideaalbeeld

~

Woeste Hoogten is het ideale stuk voor Artemis om zijn punt te maken. Want zat het boek boordevol thema’s en was het voor veel interpretaties vatbaar, ook de voorstelling is dat. Iedereen ziet met Woeste Hoogten z’n eigen voorstelling. Hoe je zelf toen, nu of straks tegen de liefde en het leven aankijkt, wat je op dat gebied zelf hebt of zult ervaren, speelt een grote rol in hoe je er tegenaan kijkt. Kies je voor de liefde of wordt die voor je gekozen? In het geval van Catherine: ga je voor de wilde natuur of de beschaafde intelligentie, voor risico of voor zekerheid, voor hart of voor hoofd? En ook: wat is echte liefde, wanneer ben je oprecht, wanneer speel je een spel? Is iemand een rotzak als hij kwaaie dingen doet omdat hij tot in het diepst van zijn ziel gekwetst is? Is iemand slecht als ze kiest voor een veilig bestaan? En maak je jezelf niet gek als je blijft verlangen naar dat wat je niet hebt? Is het niet beter voor hoofd én hart om een compromis te zoeken in je vrijwel altijd paradoxale ideaalbeeld? En zou je toch niet soms moeten luisteren naar wat mensen die je liefhebben daarover te vertellen hebben, zeker als je zelf de afstand niet kunt nemen? Niet de antwoorden, maar de vragen staan centraal in dit oude, maar nogal altijd krachtige, universele verhaal over de liefde.