Onbeschrijflijk
Het is bijna ironisch om een recensie te schrijven over It is a tale told by an idiot van De Theatertroep, ’t Barre Land, Tijdelijke Samenscholing en Laura Mentink. Het stuk gaat namelijk uitdrukkelijk over de mogelijkheden en vooral de onmogelijkheden van de talige beschrijving. Het resultaat is hypertheoretisch metateksttheater dat zowel toegankelijk als flink verwarrend is. Van taal kun je je blijkbaar geen voorstelling maken.
It is a tale told by an idiot (full of sound and fury), naar een zin uit de laatste akte van Macbeth, is complex in zijn vertelvorm en staat vol verwijzingen naar theaterteksten en –theorieën. Bij aanvang ‘kijken’ de spelers het publiek in – op hun gesloten oogleden zijn ogen getekend – terwijl iemand over de telefoon het publiek beschrijft aan iemand die in een andere zaal zit en op het punt staat geïnterviewd te worden. De vierde wand wordt hersteld met fragmenten uit De Blinden van Maurice Maeterlinck uit 1890. In het stuk, absurdisme avant la lettre, zijn naamloze, blinde personages gestrand op een eiland en wachten ze tevergeefs tot iemand ze komt halen. Ze beschrijven hun zintuiglijke ervaringen: het ruisen van de zee, de geur van bloemen, de koude aanraking van de rotsen. Nieuwe signalen leveren nieuwe hoop op, maar die hoop wordt teniet gedaan wanneer de anderen deze signalen niet voelen en de verlossing uitblijft.
Theaterwetenschap met een knipoog
Na De Blinden wordt overgeschakeld naar het eerdergenoemde radio-interview: een van de leden van het gecombineerde gezelschap spreekt omslachtig over hun project en beschrijft uitvoerig een weelderig decor dat in schril contrast staat met de kale vloer waarop zojuist gespeeld is. Het publiek wordt via de nooduitgang omgeleid naar een andere zaal, waar inderdaad een uitzending van Radio de Vrije Richel plaatsvindt. Twee spelers schuiven aan om te vertellen over hun opvoering van Macbeth, die alleen nog als mentaal concept bestaat en waarin zij gezamenlijk de rol van bode op zich nemen. Via onder andere De Methode van de Nederlandse componist, elektronicapionier en theatertheoreticus Dick Raaijmakers verzandt het gesprek in een onnavolgbare discussie over de performatieve functie van taal en de boodschap, die uiteindelijk afgekapt moet worden voor een reclameboodschap. Veel duidelijker is het niet geworden.
It is a tale told by an idiot is theaterwetenschap met een knipoog. Elke talige beschrijving is inherent absurd, het vertellen vaneen verhaal inherent idioot. Elke keer als er orde in de chaos in zicht lijkt, weet de combinatie van de drie theatergezelschappen alles vakkundig te mystificeren. Er wordt echter ook gespeeld met de taalfilosofische pretenties, waardoor de voorstelling geen zware kost is, maar een vrolijke reis het labyrint in. Eenmaal daar aangekomen zijn we, net als de personages in het stuk van Maeterlinck, alleen met onze ondeelbare ervaring.
