Theater / Voorstelling

Pieter Derks is de grootmeester van relativering

recensie: Pieter Derks - Zo goed als nieuw

Met Pieter Derks (1984) is het Nederlandse cabaret een talentvolle verteller rijker. Het is fascinerend om te zien hoe hij snelheid koppelt aan inhoud, zonder dat het al te moralistisch wordt. Dat kan ook niet, aangezien de wereld te ingewikkeld en te verwarrend is om er verhelderende uitspraken over te doen. Althans, zo laat Derks de zaal geloven. Zo Goed Als Nieuw is daardoor een prettige, lichtvoetige voorstelling die blijk geeft van intellect en droogheid.

~

Zijn geheim? Zijn imago van ‘de ideale schoonzoon van het cabaretgilde’ niet langer bestrijden, maar een gezonde dosis zelfrelativering. Zo luidt dan ook het begin van de voorstelling: ‘Als je alles serieus neemt, word je gek’. Dat doet Derks dan ook zelden, al komen welhaast alle maatschappelijke thema’s voorbij in alweer zijn zesde avondvullende programma, van IS tot drones en van privacy tot klimaatverandering. Niet iedere cabaretier is in staat om daar iets zinnigs over te zeggen, maar Derks bezit genoeg kennis om geloofwaardig over te komen. Het prettige is dat hij daarbij eindelijk de juiste toon te pakken heeft. Waar hij in zijn vorige show Van Nature nog wel eens betweterig kon overkomen, is hij nu opener en minder uit op zijn gelijk. Dat maakt hem direct sympathieker.

Geen tijd voor rust
De invloeden van zijn idool Herman Finkers zijn zeker te merken – de milde droogheid spat er vanaf – terwijl hij ook moeiteloos met Diederik van Vleuten zou kunnen samenwerken. Beiden zijn immers intelligente denkers, die een passie hebben voor de geschiedenis en niet uit zijn op de vette lach. Toch blijft het programma van Derks nog iets meer comedy dan cabaret, gezien de ietwat ‘kale’ artistieke waarde van het programma. Het enorm hoge tempo zou met rustpunten als liedjes of andere intermezzo’s aan kracht winnen, zonder dat het daarmee een clichématig programma wordt. Desondanks is het knap dat hij vanaf de eerste seconde, met een sketch over een snoepautomaat, het publiek weet te boeien door hen te laten inzien dat de realiteit op zichzelf al lachwekkend is. IJzersterk is bijvoorbeeld de scène over RyanAir, ongetwijfeld het hoogtepunt van de avond. Wellicht doordat de algemene, abstracte thema’s worden doorbroken door een concreet, herkenbaar voorbeeld, waardoor de lachmomenten elkaar in hoog tempo opvolgen. Helaas gebeurt dit pas op driekwart van de avond en zou er eerder in het programma een soortgelijke sketch ingebouwd kunnen worden om de balans te bewaken.

~

Pragmatisch en slim
Pieter Derks is bovenal slim, scherp en misschien wat braaf, maar de kersverse vader is gelukkig niet in de valkuil getrapt om zijn persoonlijke belevenissen uit te melken aan de hand van zijn dochter. Sterker nog, hij verbindt zijn ervaringen juist met ridiculisering van religie. Ook is hij exemplarisch voor het Nederlandse cabaret van de 21ste eeuw; waar Freek de Jonge nog het politieke spectrum aftast op basis van idealen, beseft Derks dat pragmatisme beter aansluit op de belevingswereld van de huidige Nederlander. De opmerking van zijn oude aardrijkskundeleraar – ‘Jij kan toch heel goed leren?’ – heeft Derks dan ook ter harte genomen. Hij heeft geleerd zijn toon te vinden. Nu nog iets meer literaire en muzikale esthetiek inbouwen en het avondje intiem en intelligent cabaret is compleet.