Stoeien zonder gewonden

 

Het kalende woestijnlandschap wordt slechts onderbroken door twee, uit een Western afkomstige, elektriciteitspalen. Aan het eind gloort de horizon waarachter zich de hoop schuilhoudt. Zwarte kraaien posteren op de palen en dat belooft niet veel goeds. De enigszins wereldvreemde figuren – twee vrouwen en vier mannen – zoeken ieder voor zich een noodzaak van bestaan. Alleen is echter maar alleen, met eenzaamheid tot gevolg. Hoe dan samen?

Brabants onderonsje

Pia Meuthen is met haar gezelschap Panama Pictures geen onbekende in het dansveld. Zelf noemt zij haar voorstellingen een vorm van theaterdans. De stad ’s Hertogenbosch heeft haar in zijn armen gesloten. Panama Pictures heeft inmiddels de burelen van het onlangs ontmantelde Productiehuis Brabant ingenomen. De stad is blij met haar komst, want volgens de aanwezige wethouder is de ambitie ‘Den Bosch – Dansstad’ hiermee een feit.

Ergens; dichtbij is in meer opzichten een Brabants ‘onderonsje’. De muziek voor deze voorstelling komt van het duo Jeroen Strijbos & Rob van Rijswijk. Het is overduidelijk dat het tweetal zich liet inspireren door westerns. Strijbos en van Rijswijk schakelen langgerekte filmische soundtracks aan elkaar, gebaseerd op eenvoudige beats en voorzien van niet meer dan drie akkoorden en overgoten met gillende, ronkende gitaren.

De muziek doet denken aan een memorabele scène uit de film Once upon a time in the West uit 1968 waarbij één man met een strop om zijn hals, is vastgebonden aan een bel en tegelijkertijd in leven wordt gehouden door op de schouders van een tweede te balanceren, meesterlijk van muziek voorzien door componist Ennio Morricone. In dit geval staat een vrouw – tevens de kleinste van het stel – op de schouders van een man. Soms omgekeerd met haar hoofd naar beneden spreekt zij de onderste toe – gevaarlijk is het eveneens.

Grijze massa
Het wil echter maar niet lukken met Ergens; dichtbij. Meuthen tracht, zo zegt zij zelf, dans en acrobatiek met elkaar te verweven. Daartoe combineert zij de kunsten van een acrobatenduo met de bewegingen van vier ‘charismatische dansers’, zo schrijft zij in haar toelichting. Hetzelfde charisma is echter niet voldoende om de aaneenschakeling van gelijk aandoende scènes te overbruggen. De bulk van het werk bestaat uit op contact – improvisation gebaseerde ‘stoeipartijen’. Bewegen doen ze allemaal, maar een rijk, scherp uitgevoerd dansvocabulaire wordt node gemist.

De acrobatische vondsten zijn opvallende tekens in de grijze massa van toevalligheden en willekeurige ontmoetingen tussen de figuren op het podium. Juist daar is een scherpe, virtuoze danstaal een gemiste maar essentiële toevoeging. De afwisseling met het plotselinge eruit-stappen of een tableau van stilstaande figuren die zwijgend het publiek aanstaren, doet denken aan het werk van de Amerikaanse choreografe Meg Stuart. Bij haar is het synchrone bewegen van binnen en buiten je eigen lichaam zo tot in de finesses uitgewerkt dat het je naar de keel grijpt.

Lichtpuntje
De zwijgende versteende figuren creëren bij Meg Stuart een onbestemde ijzigheid. Meuthen lijkt die keuzes niet te kunnen of te willen maken. Daardoor blijft het spoorzoeken naar de kleine lichtpuntjes. Als de oudere danser de jongere als een zoon in zijn armen neemt en hem ritueel lijkt te wassen, is er een kleine opleving. Als zij allen door het stof rollen en het opwaaiende fijnstof het licht weerkaatst, is er opnieuw een kleine opleving.

Aan het eind van de voorstelling, wanneer de kraaien een Hitchcock – achtige scène veroorzaken doordat zij rondcirkelend boven het landschap op zoek naar een prooi, ontstaat onrust. Terwijl de schaduwen van de vogels zich aftekenen op de grond, lijken de figuren als ratten in de val te zitten. Er is maar één oplossing: over de rand springen als een sprong in het onbekende naar daar waar hoop is. De hoop voor Den Bosch als dansstad is dat de dansontwikkeling verder zal gaan. Misschien biedt een verhuizing van het Tilburgse T.R.A.S.H naar Den Bosch een oplossing?