Treurnis in een bad van vulgariteit

Vanaf de eerste minuut van de voorstelling is duidelijk dat Kennedy ook deze keer trouw gebleven is aan het abstracte theater waarom ze bekend staat. Wie David Lynch weet te smaken, lust ook pap van De Bittere Tranen van Petra Von Kant. In een droomachtige sfeer van herhalende bewegingen, monotone geluiden en expressieloze gezichten, wordt de toeschouwer meegesleurd in een abstracte tussenrealiteit. Hier wordt korte metten gemaakt met eenduidige correlaties van tijd en ruimte. Op het toneel zien we zes vrouwen die gedurende de voorstelling vertoeven in een met pastelkleuren overgoten kamer. De personages worden gespeeld door een verbluffende cast waarin oude rotten in het vak Els Dottermans en Nettie Blanken spelen naast jong bruisend talent als Marie Vinck en Lien Wildemeersch.

De vrouwen zijn voortdurend samen, maar lijken te allen tijde alleen. Dit gevoel van isolatie wordt aangewakkerd door de afstandelijke taal die de personages hanteren en de ingewikkelde kronkels die hun hersenen maken. Ze leggen elk individueel een lijdensweg af, waarin ze een gevecht leveren met hun eigen persoonlijke demonen.

Masochistische verhoudingen

Hoofdpersonage Petra, gespeeld door Dottermans, zegt halverwege het stuk: ‘Ik heb de andere onbeschaamd nodig, maar heb ik wel geleerd hoe met hem of haar samen te leven?’. Hiermee vat ze samen wat de essentie van de voorstelling is. Centraal staan de relaties tussen individuen, en hoe die uitmonden in angst, onderdrukking en masochistische verhoudingen. Niet enkel ten opzichte van de ander, maar ook ten opzichte van het individu zelf.

Het decor beeldt fysiek uit waar het inhoudelijk om gaat. De set lijkt recht uit een schilderij van Hopper te komen. De sfeer is onwerkelijk en desolaat en de ruimte staat bol van de psychologische spanning. De isolatie en treurnis van Petra, die net een relatiebreuk achter de rug heeft en vervolgens wederom in de steek wordt gelaten door haar lesbische affaire, wordt door de setting des te meer benadrukt. De steriel uitziende ruimte, alsof het een isoleercel is, vertalen dit gevoel van eenzaamheid naar het zichtbare.

Expressieloze grimassen
Met prachtige en gedisciplineerde finesse laten Dottermans en Vinck de woorden gevoelloos en afstandelijk uit hun kitscherige, met lippenstift besmeurde monden vloeien. Door de expressieloze grimassen en computerachtige spraak wordt de toeschouwer zich pijnlijk bewust van zichzelf en zijn omgeving. Hij wordt teruggeworpen op zijn eigen lichamelijkheid door het aanschouwen van de abjecte lichamen op het podium. Het zijn zieke, hysterische, verwerpelijke lichamen in een bad van kitsch en vulgariteit, die proberen te uiten wat er mentaal explodeert.

Hoewel het oorspronkelijke stuk uit begin jaren zeventig dateert, behandelt het een boeiend, actueel en universeel thema. Regisseur Kennedy heeft de tekst subliem vertaald naar deze tijd en de topcast weet er op de juiste manier uiting aan te geven. De machtsspelletjes van de sterke en onafhankelijke Petra von Kant falen in hun opzet om mens en leven naar haar hand te zetten. De teloorgang van het manipulatieve en masochistische hoofdpersonage is onvermijdelijk. Haar verhaal slaagt in deze voorstelling op alle mogelijke manieren.

De Bittere Tranen van Petra von Kant is nog tot en met 29 januari 2012 in diverse Belgische en Nederlandse theaters te zien. Kijk op www.ntgent.be voor meer informatie.