Geloofwaardige zoektocht

‘We willen alleen maar goed voor u zorgen.’ Daarmee ligt gelijk de kern van Kill your character bloot: wat wil theater met haar publiek en waarom acteren we eigenlijk?

Het stuk is de eindexamenvoorstelling van toneelacademiestudenten van ArteZ uit Arnhem; wel heel losjes gebaseerd op Luigi Pirandello’s meesterwerk Zes personages op zoek naar een acteur uit 1921. De voorstelling begint traag. Een dramaturge en technicus zijn de laatste voorbereidingen aan het treffen voor een toneelrepetitie, de acteurs en regisseuse druppelen één voor één binnen. Een vouwfiets, nat haar, doorlopen mascara, pedant roeren in een kopje thee: het laat vilein de eigenaardigheden van acteurs zien. De acteurs spreken zacht, haast onverstaanbaar. Twee vrouwen in het publiek vinden het lang duren. Hardop vragen ze zich af wanneer het nu echt gaat beginnen. Ze weten niet dat het al begonnen is, dat deze naturelle speelstijl een dreigende voorbode is voor wat straks gaat komen.

Geloofwaardig spel
We zien de repetitie van een toneelstuk. Een gezin, bestaande uit vader, moeder en twee dochters. De ene dochter heeft een kind verloren, de ander is autistisch. De acteurs doen hun best een sterk ingeleefd drama neer te zetten, maar onderbreken de repetitie als ze zelf twijfelen aan wat ze aan het maken zijn. Hoe kan een 25-jarige actrice nu geloofwaardig een vrouw van 40 spelen? Waarom zit een autistisch kind in een rolstoel? Daarop volgt een lange discussie tussen de acteurs hoe het dode kind te verbeelden. Alle theaterclichés komen voorbij, zonder dat de acteurs zichzelf daarbij sparen. Een prachtige en vooral geestige scène.

Wie is echt?
Echt spannend wordt het als de vier personages, die de acteurs net zelf hebben gecreëerd, op komen lopen. Vanaf dan lopen alle lijnen door elkaar. Wie is er nu acteur of personage? Kan het echte personage alstublieft opstaan? De personages vragen aan de acteurs waarom zij zo zijn gemaakt. Waarom zo karikaturaal? Waarom moeten zij lijden op het toneel? Schrap ons toch! De acteurs zoeken verward naar antwoorden. Aan de hand van de aloude theaterwetten zoeken ze naar rechtvaardiging. ‘We willen het publiek een spiegel voorhouden, dat het zich herkent. En ja, we willen gewoon een succesvolle voorstelling maken.’ Het is fantastisch acteerwerk van alle eindexamenstudenten dat we hier zien: gelaagd en vooral geloofwaardig.

Vraag of antwoord
Moeremans & Sons laat het publiek achter met veel vragen. Dit was toneel in al haar verschijningsvormen: een veelheid aan speelstijlen die ons continue in verwarring achterlaten. Is het nu schijn of werkelijkheid? In de schitterende eindmonoloog van de regisseuse schuilt misschien het antwoord op de vraag waarom we eigenlijk acteren: sommige dingen moet je gewoon voor waar aannemen. De twee vrouwen uit het publiek verlaten boos de zaal: ‘dit was geen toneel.’ Misschien waren zij wel het meest geshockeerd van iedereen en was dat stiekem toch de bedoeling van de makers.