Koele dochter en machteloze moeder
Op en top drama. Tijdens het applaus op de premièreavond van Nacht, moeder biggelen de tranen over de wangen van de twee actrices. En niet alleen bij hen, ook het publiek moet even diep ademhalen na het zien van deze voorstelling. Nacht, moeder is gebaseerd op de indringende roman van Marsha Norman over de relatie tussen een moeder en een dochter.
Het zal je maar gebeuren: je dochter loopt de woonkamer in en vertelt dat ze geen zin meer heeft om te leven. Dat ze er met het geweer van haar overleden vader een eind aan wil maken. Hoe zou je reageren? De moeder in deze voorstelling (Linda van Dyck) neemt haar dochter (Isa Hoes) aanvankelijk niet serieus, maar gaandeweg ziet ze in dat ze van goeden huize moet komen om haar dochter ervan te overtuigen dat ze zichzelf niet van het leven moet beroven.
Wanhopige pogingen
~
De moeder doet er alles aan om haar dochter op andere gedachten te brengen. Ze komt met smoezen: dat ze niet weet waar ze iets kan vinden in de keuken; dat ze niet weet wanneer ze welke boodschappen moet bestellen. Maar de dochter trapt er niet in en is op alles voorbereid. Tot in detail heeft ze bedacht hoe haar moeder verder moet na haar dood. Toch blijft het door alle wanhopige pogingen van de moeder tot het eind spannend of de dochter echt zelfmoord zal plegen.
Duidelijk is wel dat deze dochter al een hele tijd het plan heeft opgevat om uit het leven te stappen. Isa Hoes zet daarom een koele vrouw neer. Ze toont weinig emotie, waardoor het niet makkelijk is om je in te leven in de dochter. Zelfs als ze redenen opsomt waardoor ze niet meer verder wil, blijft ze heel rustig. Het medeleven is dan vooral ook met de moeder. Linda van Dyck (vorig seizoen schitterde ze in Herfstsonate) speelt de sterren van de hemel en trekt alle aandacht naar zich toe. Ruim twintig jaar geleden speelde ze zelf de dochter in dit toneelstuk en nu mag ze dan de andere rol vervullen. En dat doet ze met veel gevoel; haar houding en gelaatsuitdrukkingen spreken boekdelen. Ze zet een prachtige machteloze moeder neer.
Accent
~
Jean van de Velde is verantwoordelijk voor de vertaling van het boek. Hij heeft er een hedendaagse draai aangeven waardoor het stuk niet oubollig is geworden. Wel speelt het verhaal zich af op het platteland, zodat het isolement waarin de twee leven duidelijk naar voren komt. De beide actrices spreken met een accent dat ze wonderwel de hele voorstelling weten vol te houden. Van Dyck lijkt het even te vergeten als ze heel boos wordt, maar herstelt zich keurig.
Tussen de twee actrices is er zeker een bepaalde spanning en ze voelen elkaar goed aan, maar of de keuze juist is geweest om de dochter zo koelbloedig neer te zetten is de vraag. Regisseur Peter de Baan werkte eerder samen met Hoes tijdens het toneelstuk Succes, waarin Hoes meer emoties toonde dan nu. Terwijl ze nu een karakter speelt met meer diepgang. De dochter vertelt over haar mislukte leven, maar echt voelen doe je het helaas niet. Een gemiste kans, want dan had dit toneelstuk wellicht ‘perfect’ kunnen zijn.
Nacht, moeder is dit theaterseizoen nog tot en met 28 februari 2007 in de theaters te zien. Klik hier voor een actuele speellijst.
Bas de Brouwer 
