‘De Hulp’ wordt nergens gevaarlijk

Toen acteurs Sieger Sloot en Michiel de Jong vier jaar geleden bij Maria Goos aanklopten om te vragen of ze een toneelstuk voor hen wilde schrijven, zag Goos in eerste instantie weinig heil in de door hen voorgestelde vorm. Het was echter een prettig gesprek; er volgden er meer. Steeds kwam tijdens de gesprekken de vraag terug hoe het de huishoudelijke hulp van Goos verging. De problemen van de werkster waren niet voldoende materiaal voor een toneelstuk, maar toen de bankencrisis in Amerika zich ontvouwde, was het idee voor De Hulp geboren: een werkeloze investment banker zit thuis noodgedwongen opgescheept met zijn Afrikaanse hulp in de huishouding.

Reconstructie volgens het boekje

Bankier Arnoud (Michiel de Jong) weet niet meer precies hoe en waarom hij in een moment van onbezonnenheid zijn hulp Lucas (Sieger Sloot) 40.000 euro heeft beloofd voor het opzetten van een eigen bedrijf in zijn moederland. Wat volgt is een reconstructie van de voorgaande weken. Die begint met het moment dat Arnoud geen baan, maar wel een hernia heeft en zijn vrouw zojuist haar koffers heeft gepakt. Dan struikelt hij over een door Lucas achtergelaten emmer en ontdekt zo dat hij een hulp heeft. Lucas blijkt meer dan een hulp alleen: hij vangt de hulpeloze Arnoud op door zijn bed te verschonen, zijn wereld te begrijpen en zijn gevoelens te masseren.

Gaandeweg de voorstelling verschuift met een aantal verrassende plotwendingen de sympathie van Arnoud naar Lucas en andersom. Toch blijft het – en het vernuftige spel van Sloot kan daar niets aan veranderen – een keurige vertelling binnen de lijntjes. Goos is, zo getuigen haar andere stukken, meester in de tragikomedie. Ook De Hulp is als zwarte komedie neergezet, maar echt scherp en geestig zijn de dialogen niet en zwart wordt het al helemaal nergens.

Toneel met een glimlach

Het gebrek aan scherpte komt waarschijnlijk door de vele clichés die de revue passeren: Arnoud heeft een aardappel in de keel, een (ex-)vrouw die paardrijdt en twee dochters die Sophie en Bernadetje heten; hij draagt Oger-pakken en gaat vreemd. Lucas is een vriendelijke man met een aandoenlijk accent; hij is zorgzaam, apotheker en stiekem uit op het geld van Arnoud. Het is niet gevaarlijk genoeg om deze twee mensen in een anderhalf uur durend stuk tegenover elkaar te zetten. De toon is te licht, het gevaar om iets te verliezen te klein.

Ook in de vormgeving worden de grenzen niet opgezocht. Een nette bank in het midden van het toneel, een jugendstilpui als achtergrond (waar nota bene een galopperend paard op geprojecteerd wordt als het vertrek van zijn vrouw ter sprake komt), een gouden vogel op een kastje (één die in zijn eigen kooi gevangen zit?). Het onderling wisselen van het Oger-pak is wel een aardige vondst, omdat het Lucas veel te klein is.

Maar De Hulp blijft toneel met een glimlach. Het roept geen grimas, geen onderbuikgevoelens en geen buikpijn op. Dat iedereen een naar kantje heeft dat gemakkelijk naar boven kan komen, weten we wel en het inkijkje in de bankierswereld levert ook geen verrassende inzichten op. Voor wie een avondje AVRO-toneel wil: gaan. Voor wie naar het theater wil om door elkaar en wakker geschud te worden: zoek een alternatief.

De Hulp van Kik Productions (in samenwerking met Bellevue lunchtheater) wordt nog gespeeld tot 18 maart 2012. Goos heeft de voorstelling ook bewerkt tot een versie die bij mensen thuis gespeeld kan worden. Die is te boeken van half maart tot eind april.