Jago, de Wraak (Growing up in Public)

“Volstrekt overbodig”, zou de Britse essayist Theodore Dalrymple ongetwijfeld oreren als hij hoorde van de onderneming. Voor hem is Shakespeare het mooiste en het wijste uit de Westerse geschiedenis. In zijn recentste boek Beschaving, of wat er van over is wijst hij hedendaagse kunstenaars en politici geregeld terecht met stukken Shakespeare. De vraag bij Jago, de Wraak is of Feld er goed aan heeft gedaan een nieuwe tekst te schrijven, of dat Dalrymple toch gelijk heeft en dat vierhonderd jaar oude sonnetten meer zeggen dan moderne dichtregels.

Inspiratie

Hoewel dat niet altijd even goed lukt, probeert Growing up in Public in zijn opvoeringen vragen op te roepen en onverwachte gezichtpunten op de actualiteit te tonen. Daarom ook schrijven de Utrechters altijd hun eigen stukken; nooit wordt klakkeloos een reeds bestaande tekst opgevoerd. Inspiratie daarvoor vinden ze vaak in religie (Mozes, de musical, The Buddha family), sprookjes, fabels, en nu dus ook in reeds bestaande toneelteksten.

Cowboy

In Shakespeares Othello, de moor van Venetië, speelt intrigant Jago zijn bevelhebber Othello en diens geliefde Desdemona sluw uit elkaar. Ook in de moderne variant is Jago intrigant, alleen zet hij hier een gekleurde feministische rechter (Mona) en haar liefje, de moslim-immigrant Noah, tegen elkaar op. Met een moslim, een gekleurde vrouw met onblusbare ambitie, gemodelleerd naar de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice, en een van oorlogsmisdaden verdachte Jago (hij verhoorde moslims ietwat hardhandig), zijn de politieke en maatschappelijke implicaties en verwijzingen weer volop aanwezig. Verwarren doet het stuk echter geen enkel moment. De commando Jago wordt trefzeker geportretteerd als een stoere en eigengereide cowboy. Maar naast deze, door Marcel Faber voortreffelijk gespeelde rol, zijn de overige rollen en scènes vooral vlak, voorspelbaar, en niet altijd even goed gespeeld. Zo schreeuwt Dennis Költgen nogal overdreven zijn wartaal, als hij het als Noah allemaal niet meer ziet zitten. Dat gaat in de kleine zaal volledig over de hoofden van publiek heen en zodoende wordt de twijfel van Noah nergens invoelbaar. En ook de afgelopen jaren vaak zo uitmuntende Daphne de Bruin weet haar Mona onvoldoende van scherpe randjes te voorzien.

Vervolg

Haalt daarmee Dalrymple zijn gelijk? Is Shakespeare onovertroffen, en heeft de oude meester nog altijd iets te zeggen over onze huidige samenleving? Dat zou de Britse essayist wel willen, maar zo eenvoudig is het natuurlijk niet. Feld is beduidend minder dan zijn zestiende-eeuwse voorganger en daar zal hij zelf (hopelijk) ook niet van opkijken. Maar de originele Othello van Shakespeare zegt toch ook verdomd weinig over de huidige cultuur. Als de vergelijking toch moet worden getrokken – en dat roept Feld over zich af –, dan is Jago, de Wraak in ieder geval geen succesvol “vervolg op Othello”, zoals de club het zelf noemt. Wel is het een aardig stuk, dat helaas te veel minpunten kent om óf te beklijven, óf te verwarren.

Het stuk speelt nog tot 25 maart. Klik hier voor de
speellijst.