Theater / Voorstelling

Echte liefde bestaat niet

recensie: Zomernachtliefde (Dood Paard en Monk)

Dood Paard behoort tot de bekendste acteurscollectieven in Nederland. In de twaalf jaar dat de groep bestaat, hebben zij veel voorstellingen geproduceerd waarin de zoektocht naar een eigen toneelvorm centraal heeft gestaan. Met Zomernachtliefde maakt Dood Paard samen met MONK en gastspelers Anil Jagdewsing en Matthias de Koning een interessante en eigentijdse bewerking van A Midsummer Night’s Dream. Het origineel is ingekort en vertaald uit het Engels. Er zijn ook gedichten, een songtekst, citaten uit films en hedendaags taalgebruik aan toegevoegd.

~

Dood Paard is een acteurscollectief. Dit houdt in dat de groep alleen uit acteurs bestaat, er is geen auteur en regisseur aan het gezelschap verbonden. Er is ook geen hiërarchische rolverdeling. Het meest opvallende aan het werk van Dood Paard is de functie van taal, die een abstractere rol heeft gekregen. Taal is niet langer een concreet communicatiemiddel, maar middel tot het bereiken van een bepaald gevoel of gedachte.

Liefde maakt blind

~

De thematiek bij dit collectief is vaak de mens en zijn verantwoordelijkheid voor alle ellende op deze wereld. De menselijke fouten en zwakheden staan centraal, ook tijdens Zomernachtliefde, waar het over lust en liefde gaat. Echte liefde bestaat niet, het is bedriegend, veranderlijk en verraderlijk. Uit liefde volgt jaloezie, ontrouw en wat al niet meervoor narigheid. De Shakespeareiaanse teksten vliegen je tijdens Zomernachtliefde om de oren en is soms moeilijk te volgen. Ook spelen de acht acteurs dubbelrollen en worden sommige personages door meerdere acteurs vertolkt. Dit levert soms wat verwarring op tot je door hebt wat er aan de hand is. Het is ook niet zo belangrijk wie de rollen speelt, het gaat immers niet zo sterk om een verhaal, maar meer om een gevoel, een gevoel dat liefde wispelturig is, en niet altijd bij een persoon blijft. Liefde is beïnvloedbaar en kan worden doorgegeven als een besmettelijke ziekte. Een persoonlijkheid bestaat immers uit meerdere gevoelens en eigenschappen en vloeien als het ware in elkaar over.

Geloofwaardige acteurs

Dood Paard werkt met eigen teksten of bewerkt bestaande teksten. Als de acteurs – zoals in Zomernachtliefde – met bestaande teksten werken, wordt er niet heel veel van het origineel afgeweken. Wel wordt geprobeerd om aan het stuk een eigen scherpe en doeltreffende interpretatie te geven. De acteurs gebruiken de aangeleverde tekst om hun eigen verhaal te vertellen. Deze personages worden afwisselend uitvergroot door hun emoties groots te laten spreken, soms tot hilarisch toe om daarna weer snel serieus te worden. Dood Paard noemt dit “citerend spelen”: even iets laten zien om een kenmerk van een personage duidelijk te maken en dan weer door naar inhoud en tekst. De tekst blijft de rode draad.

Publieksinteractie

Je moet echt bij de les blijven om de teksten en de steeds wisselende rolverdeling te kunnen volgen. Een voorstelling zoals deze vraagt een open houding van het publiek. De acteurs zoeken heel alert steeds naar mogelijkheden om te communiceren. Dit doen zij door te zoeken naar de juiste toon en houding en door het inlassen van pauzes op de juiste momenten. Het publiek moet meedenken en reageren om deze interactie te doen slagen, zoals ons ook al eerder was opgevallen bij de voorstelling Atreus en Thyestes van Dood Paard. Natuurlijk zal dit nooit het hele stuk bepalen, maar het heeft er wel invloed op over hoe het publiek en de acteurs de avond beleven. De toeschouwer moet zich aangesproken voelen om over de geleverde materie na te denken.

Afwachtende houding

Deze werkwijze kan per individu verschillend worden opgevat. Het kan als fris en spontaan worden ervaren, maar ook als maniertje of arrogantie worden bestempeld. Het publiek van deze avond heeft een beetje een afwachtende houding. Een aantal mensen reageert spontaan op het spel, maar over het algemeen blijft het gespannen stil, op het geluid van een paar mobieltjes na. De acteurs zijn goed op elkaar ingespeeld en spelen hierdoor snel op dit soort min of meer onverwachte gebeurtenissen in. Alle acteurs spelen de volle speeltijd door, ook al is de focus niet op hen gericht. Het is interessant om altijd alle acteurs in de gaten te houden. Een beetje als een tenniswedstrijd zoekende met de ogen over het podium, van links naar rechts, van acteur naar acteur.

Bitterzoet

Zomernachtliefde is een energiek toneelstuk. Het spel heeft een goed ritme en veel vaart. Het wordt met plezier en openheid gepresenteerd. De acteurs schakelen perfect tussen beheersing en chaos. Zomernachtliefde is een verfrissende combinatie van meligheid, cynisme en brutaliteit, voor wie er in mee wil gaan.

Zomernachtliefde wordt nog tot en met 1 december 2005 in Nederland opgevoerd.