Salieri als machteloze overwinnaar

Dankzij het toneelstuk en de film Amadeus denken wij precies te weten hoe het Wolfgang Amadeus Mozart is vergaan: als begenadigd Duits componist kwam hij terecht aan het keizerlijke Weense hof, maar daar kreeg hij vanwege de jaloersheid van hofcomponist Salieri te weinig kansen, en daardoor stierf hij berooid. Stukgemaakt door een ongetalenteerde rivaal. Zo ging het in werkelijkheid niet, maar dat is wat toneelschrijver Peter Shaffer van de historie heeft gemaakt. Shaffer heeft een ruwe schets van de figuur van Mozart gebruikt om een thriller te maken rond de feitelijk nogal kleurloze componist Salieri. Niet Mozart, maar Salieri is de hoofdpersoon in Shaffers stuk. En dus is het terecht dat regisseur Matthijs Rümke vooral Jeroen Krabbé in de rol van Salieri fors de ruimte geeft om uit te pakken in deze versie van Amadeus.

Gezellig

Het leek van te voren nogal een waagstuk: het doorgewinterde zwaargewicht Krabbé tegenover de nogal jankerige cabaretier Marc-Marie Huijbregts als Mozart. In het eerste deel mag Huijbregts dan ook nog vet aanzetten en een eigen act direct tegen het publiek beginnen. Dit belooft een prettig avondje variété te worden. Niet te diepgravend maar reuze gezellig, met muziek van vier violisten, een cellist, een pianist en een slagwerker. Huijbregts met zuurstokroze haar en knaloranje pak, Krabbé grauw, en met lange André Rieu-pruik: van dik hout zaagt men contrasterende personages.

Ontgoocheld

Maar in het tweede deel verandert Amadeus van toon en koers. De lolligheid maakt plaats voor tragiek, de onderbroekenlol voor ernst. De muziek wordt van een onderbreking van de plot tot een sfeervolle ondersteuning van het verhaal. Was Salieri eerst vooral slim en berekenend, naarmate hij Mozart meer in zijn macht krijgt glijdt de Salieri van Krabbé juist meer af naar onmacht en frustratie over zijn eigen gebrek aan talent. Huijbregts als wanhopige Mozart is overtuigend en zelfs ontroerend. De van nature wat geëxalteerde cabaretier past goed in de rol van de overemotionele componist. Als een ontgoocheld kind kruipt hij weg bij zijn vrouw Constanze (Tjitske Reidinga). En in plaats van variété, wordt dit een aangrijpende avond theater.

Amadeus is dit seizoen te zien t/m 8 december. Kijk hier
voor meer informatie.