Theater / Voorstelling

Hoogstaand klassiek ballet uit Sint-Petersburg

recensie: Anna Karenina (Boris Eifman Ballet)

Choreograaf Boris Eifman was al in 1977 een pionier in voormalig Rusland. Hij had de grote droom om met de traditionele academische klassieke balletstijl, zoals wij die kennen uit onder meer De Notenkraker en Het Zwanenmeer, te breken. Een droom die niet gemakkelijk is te verwezenlijken in een land dat al eeuwen leeft met strenge communistische regels en tradities.

In Anna Karenina geven vederlichte dansers en danseressen het drama van Anna Karenina, naar het gelijknamige boek van Tolstoj uit 1887, weer. Een mooi verhaal over het ongelukkige huwelijk van Anna met Karenin en haar romantische leven met minnaar Vronsky. Ze moet keuzes maken. Er rest niets anders dan een drastisch besluit.

Driehoeksverhouding

~


De eerste klanken van componist Pjotr Tsjaikovsky fladderen door de zaal. Het gordijn gaat langzaam open en aan het einde van lichtbundel ligt een teddybeer en een speelgoed spoorbaan. Anna (Maria Avashova) is ongelukkig getrouwd met de twintig jaar oudere man Karenin (Albert Galichanin). Ze wordt verliefd op een officier uit het leger, Vronsky (Yury Smekalov). De ontmoetingen die Anne heeft met Vronsky zijn vrolijk en zitten vol met passie en romantiek. Toch voelt Anne zich ook schuldig naar haar man maar ook naar zijn familie en vrienden. Ze wil hun niet in de steek laten. Niemand accepteert de relatie die ze heeft met Vronsky. Anna kan moeilijk kiezen; ze wordt heen en weer geslingerd tussen de twee mannen. Schuld, schaamte, passie en romantische gevoelens dwingen haar tot zelfmoord. Radeloos gooit ze zich voor de trein.

Eifman opent deuren

Beetje bij beetje veroverde de Russische choreograaf Eifman terrein met zijn werken. Anno 2006 heeft hij samen met zijn gezelschap een indrukwekkend repertoire op zijn naam staan. Werken als Tsjaikovsky, De Rode Giselle en De Russische Hamlet slaan internationaal aan. Anna Karenina ging in april 2005 in Sint-Petersburg in première en reist sindsdien de wereld rond. De klap op de vuurpijl is toch wel het aanbod van het Bolsjoi theater geweest. Dit gezelschap uit Moskou, dat bekend staat als de crème de la crème op het gebied van klassiek ballet, bood Eifman de kans om modernere werken uit te voeren. De pers was lovend. Het stoffige en saaie klassieke ballet had een opkikker nodig; eindelijk was er weer iemand die de dans in Rusland weer tot leven kon brengen.

Modern Ballet

~


De choreografie van Anna Karenina laat zich misschien het best omschrijven als modern ballet. De tutu’s zijn verdwenen en de bewegingen zijn iets minder stijf en strak maar de invloed van het klassieke ballet is nog steeds heel erg groot. De dansers zijn zichtbaar zwaar klassiek geschoold. Hun benen draaien 180 graden uit en reiken gelift tot vertikaal. Daarnaast zijn de bewegingen luchtig uitgevoerd door de magere en vederlichte danseressen op spitzen. Sprongen zijn hoog en krachtig. Menig danser zal jaloers zijn op de perfecte klassieke ballettechniek.

In de laatste scène wordt de techniek wat moderner. Maar het blijft slechts een zachte aanraking met het moderne ballet. Anna Karenina is klassiek ballet in een moderner jasje. In Rusland zal dit nieuwe jasje inderdaad voor een omwenteling hebben gezorgd. Russische gezelschappen breken niet graag met tradities. Maar in Europa kennen we al jarenlang gezelschappen die vol roem vele stappen verder gaan in het moderne balletgenre. Hierbij valt te denken aan het populaire gezelschap van Maurice Béjart dat al in 1960 werd opgericht onder de naam “Het Ballet au xxe siècle” en later “Béjart Lausanne” is gaan heten. Je kunt de choreografie meer vergelijken met werken van choreograaf George Balanchine, de grondlegger van het moderne ballet. Maar die opereerde al in 1934 en dus zijn de werken van Eifman niet nieuw te noemen.

Desalniettemin is er veel lof voor Eifman en terecht. Er zijn nog maar weinig gezelschappen die zulk technisch hoogstaand ballet kunnen tonen. Het verhaal is dramatisch en mooi uitgebeeld door de ranke en slanke dansers van het ongeveer 60-koppig gezelschap. Eifman maakt voor zijn werk gebruik van symbolische bewegingen en sterke gelaatsuitdrukkingen. Anna Karenina is op en top drama.